Chùa Mục đồng ở Gò Công Tây

Chùa Thiên Trường

Chùa Thiên Trường ở huyện Gò Công Tây, tỉnh Tiền Giang còn được gọi là chùa Mục đồng, tức ngôi chùa do trẻ chăn trâu tạo dựng nên. Như lịch sử tạo dựng của hầu hết các ngôi chùa Mục đồng ở miền Nam, câu chuyện về chùa Thiên Trường như sau:

Xưa kia tại phủ Tân Hòa, tỉnh Gia Định (một phần xã Đồng Sơn, huyện Gò Công Tây hiện nay) cánh đồng mênh mông. Bên bờ sông Tra uốn lượn hiền hòa, có rừng lá chạy dài tới thôn Lợi An (chùa Thiên Trường hiện nay ở cuối rừng). Các trẻ chăn trâu ở thôn Bình Phục Nhì (nay là xã Bình Nhì) thả trâu đến rừng lá ăn cỏ bên đầm lầy và nghỉ ngơi. Nhân đó, họ nặn tượng Phật bằng đất sét chơi rồi đem thả xuống ao cho Phật tắm. Lạ thay các tượng ấy lại nổi trên mặt nước. Đám mục đồng thấy vậy vớt tượng lên rồi che một am tranh để thờ.

Tương truyền rằng, thuở đó có một vị du tăng (pháp hiệu Bửu Huệ), không biết từ đâu đến vùng Tân Hòa khất thực, dùng cơm xong trú ẩn trong rừng lá, thấy am tranh đơn sơ, hiu quạnh lại thờ Phật bèn ở lại tu hành với tâm nguyện dựng một kiểng chùa ở đây.

Kiểng chùa đó chính là ngôi chùa Thiên Trường ngày nay.

Lối vào chùa Thiên Trường. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Tiền Giang

Bên cạnh câu chuyện về nguồn gốc ngôi chùa, lại có thêm một truyền thuyết về tên gọi của ngôi chùa như sau:

Ngày qua tháng lại, vị sư một thân một mình khai phá dần rừng cây chà là ở đầm Bà Dơn, dọn một khu đất lập chùa, xé dây đai trộn đất sét tiếp tục nặn tượng Phật. Người địa phương không biết danh tính, chỉ thấy ông suốt ngày phơi tấm lưng trần sạm nắng như da lươn nên gọi ông là thầy Da Lươn và đặt tên chùa là chùa Da Lươn...

Khá nhiều bài viết, tài liệu khi nói về ngôi chùa mục đồng này đều gọi tên chùa là Da Lươn và dẫn ra lời giải thích như vậy, y như là chuyện thiệt. Hic, tên đúng của chùa là Gia Lương, và có lẽ một vị tếu táo nào đó đã tận dụng cách phát âm của miền Nam Gia Lương giống y Da Lươn để bịa ra câu chuyện cho vui. Dè đâu người nghe tin sái cổ và truyền miệng nhau đến nổi... tưởng là thiệt!

Điện Phật chùa Thiên Trường. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Tiền Giang

Câu chuyện đúng về lịch sử tên chùa như sau (trích dẫn từ tư liệu về lịch sử chùa Thiên Trường của Giáo hội Phật giáo Tiền Giang):

Năm 1786 vị Sư đã khai phá rừng lá để xây dựng ngôi chùa với tên gọi là chùa Gia Lương. Vùng đất phủ Tân Hòa này là phủ lỵ thứ hai, nơi làm việc thời Pháp lúc bấy giờ. Chợ Dinh đông đúc người qua lại, đa phần là người có địa vị trong xã hội giàu có, nhiều đất ruộng, nhà cửa kiểu Tây đồ sộ như: bà Năm, bà Tám Huê, bà Chín Đào (đều là con gái của ông phủ Huỳnh Đình Khiêm). Các vị rất sùng tín đạo Phật, thường đến chùa Gia Lương lễ Phật và phát tâm cúng dường vài mươi mẫu ruộng để vị tăng lo nhang khói cho Phật và trùng tu ngôi Chùa.

Đến năm 1932, Hòa thượng húy Trừng Kế, thượng Pháp hạ Hoa, ở Tổ đình Thiên Thai (Bà Rịa) về trụ trì, đổi hiệu chùa Gia Lương thành Thiên Trường Tự cho đến ngày nay.

Tượng Phật trong khuôn viên chùa. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Tiền Giang

Như vậy, ngôi chùa do mục đồng tạo nên được mang tên chùa Gia Lương từ năm 1786 đến 1932 và từ 1932 đến nay là chùa Thiên Trường, chớ không phải là Da Lươn đâu ạ...

Phạm Hoài Nhân

(theo tư liệu chủ yếu từ Ban biên tập Lịch sử tự viện tỉnh Tiền Giang)