Mè láo? Ừ, đúng là láo!

Đến Sóc Trăng, ta sẽ thấy 2 món bánh kẹo đặc sản được bày bán rất nhiều là bánh pía và mè láo. Hai món ăn chơi này là những món ăn do người Hoa mang sang từ 3 thế kỷ trước, khi họ sang định cư tại đất phương Nam.

Mè láo là gì và sao có tên là mè láo?

Bánh mè láo là một món đặc sản của người Hoa tại Sóc Trăng, ăn một mình nó cũng được, nhưng thường dùng chung khi uống trà (những dịp như Tết trung thu thì lại càng thích hợp!). Là đặc sản Sóc Trăng nhưng nay ta có thể mua dễ dàng ở siêu thị, chợ... các nơi trong cả nước.

Một hộp mè láo bán ở siêu thị

Thành phần và cách làm bánh mè láo khá đơn giản. Nó bao gồm: khoai môn, bột nếp, mè, đường. Khoai môn gọt vỏ, rửa sạch, bào mỏng, giã nhuyễn, san phẳng, đem phơi nắng khoảng ba ngày, sau đó cắt ra thành những lát nhỏ lăn vào bột nếp cho thành những viên tròn tròn rồi chiên trong dầu sôi. Khoai sẽ phồng lên thành những khối tròn bằng trái chanh lớn. Sau đó vớt ra, đem trộn vào nước đường đã thắng gần thành kẹo. Xong đem lăn bánh vô mẹt mè đã rang chín cho đến lúc mè bám kín quanh bánh mới thôi.

Bánh mè láo thơm thơm, ăn cũng lạ miệng, nhưng chưa phải là một món khiến ta bắt ghiền. Điều khiến tôi bị cuốn hút bởi bánh mè láo chính là cái tên của nó. Tại sao gọi là mè láo?

Láo trong tiếng Việt có nhiều nghĩa:

• Ngoài Bắc, láo thường mang nghĩa: vô lễ, hỗn láo. Thí dụ: A! Thằng này láo nhỉ?
• Trong Nam, láo là làm ẩu tả, vội vàng. Thí dụ: Làm láu.
• Láo còn có nghĩa là nói dóc. Thí dụ: Nói láo như Cuội = nói dóc như Cuội

Vậy mè láo là láo nào trong các thứ láo nói trên?

Có người giải thích: Bánh có tên mè láo vì bên ngoài bánh phủ kín mè rất hấp dẫn, nhưng bên trong chỉ có bột trắng xốp, như vậy là láo, nói láo. Thế nên bánh có tên là mè láo!

Có người lại nói: Cách làm bánh mè láo (như mô tả ở trên) quá đơn giản, giống như làm đại cho xong, vậy là làm láo. Thế nên bánh có tên là mè láo!

Tôi không tin cách giải thích nào trong 2 cách trên. 

Ở cách thứ nhất, bánh có nhiều mè phủ bên ngoài thì... kệ nó chứ, chuyện đó đâu có hề khoe khoang với ta rằng bên trong có thứ gì đặc biệt đâu mà lại bảo rằng bên trong chỉ có bột tức là nó lừa ta, tức là nó nói láo?

Ở cách thứ 2, cách làm bánh mè láo tuy không phức tạp, nhưng đâu có đơn giản đến mức gọi là làm láo? Thiếu gì thứ bánh kẹo cách làm còn đơn giản hơn nhiều mà!

Theo tôi, điều đáng tin nhất là chữ láo trong mè láo chính là tiếng Hoa, bởi vì đây là món ăn của người Hoa mà! Vậy, nếu mè láo là tiếng Hoa thì nó nghĩa là gì?

Tôi search Google nát nước vẫn không thấy ai giải thích tên này nghĩa là gì, ngoài 2 cách giải thích mà tôi không đồng ý nêu ở trên.

Chợt nhớ cụ Vương Hồng Sển vốn quê ở Sóc Trăng, lại là người Hoa - Phước Kiến, tôi nghĩ chắc là cụ có biết xuất xứ của chữ mè láo. Sẵn có một số sách của cụ, tôi đọc ráo riết để tìm hiểu.

Có một đoạn cụ Vương giải thích chữ mè xửng như vầy: Mè xửng hay mè thửng (mè là mè, thửng, xửng là đường) là một thức ăn làm bằng mạch nha kéo thiệt nhuyễn làm ra kẹo, trộn với đậu phộng, ngoài áo một lớp mè trắng dày.

Cụ Vương cũng có nhắc đến món mè láo đặc sản Sóc Trăng quê mình, và tôi yên tâm sẽ tìm đọc được lời giải thích: Mè là mè, láo là...

Thế nhưng đọc hết cả ngàn trang sách của cụ Vương Hồng Sển, tôi không hề thấy giải thích Mè là mè, láo là... cái gì hết!

Vậy thì... mè láo nghĩa là gì? Tôi không biết! Tôi bực mình quá, la lên: Mè láo? Đúng là láo!

Còn các bạn, có ai biết chữ mè láo từ đâu mà ra không, làm ơn nói cho tôi biết với!

Phạm Hoài Nhân