Đường lên núi Cấm - Chùa Phật Lớn

Du khách tham quan khu du lịch Núi Cấm bằng cáp treo hoặc bằng xe hơi (như hối còn cho xe hơi lên núi) thì hầu như điểm đến chỉ là khu Trung tâm hành hương, tức vùng cảnh quan hồ Thủy Liêm. Nơi đây tập trung các điểm tham quan ấn tượng (và đi lại thuận tiện) như tượng Phật Di Lặc trên núi lớn nhất châu Á, chùa Phật Lớn, chùa Vạn Linh...

Bản đồ các vùng cảnh quan trên núi Cấm

Sơ đồ khu Trung tâm hành hương với điểm nhấn là Hồ Thủy Liêm, tượng Phật Di Lặc, chùa Vạn Linh, chùa Phật Lớn.

Chùa Vạn Linh xây xong năm 1943, nhưng đến 1945 do chiến tranh không còn người trông nom nên bị sụp đổ hết. Đến 1960 xây tạm lại nhưng rồi lại do chiến tranh bị hoang phế. Ngôi chùa bề thế như hiện nay chỉ mới được xây dựng xong năm 2003. Tượng Phật Di Lặc mới được hoàn thiện cơ bản từ cuối năm 2005. Còn hồ Thủy Liêm cũng chỉ mới được xây dựng xong năm 2008. Do vậy khi học giả Nguyễn văn Hầu tới đây năm 1951 thì chỉ có chùa Phật Lớn, và tình trạng chùa ra sao thì ta tiếp tục đọc trong bút ký Nửa tháng trong miền Thất Sơn của ông nhé!

Nửa tháng trong miền Thất Sơn

Chương VIII: 30 giờ trên núi Cấm (tiếp)

Anh Khanh đứng lên giụi mắt, hỏi một câu ngớ ngẩn:

• Bây giờ là chừng nào? Chúng mình còn đi đâu nữa anh?

Tôi cười đáp:

• Đã xế dài. Mình nhanh chân một chút để qua thăm chùa Phật Lớn rồi đi thẳng lên điện Bò Hong. Đêm nay chúng ta sẽ nghỉ đêm tại một chỏm cao nhất của miền Thất Sơn này vậy.

Đường trèo của núi Cấm theo ngả Rầy Đét khi khỏi dốc Đá Chài một quãng, có ngả rẽ sang phải là đường về chùa Phật Lớn, nơi có vài dấu vết lịch sử. Đường này không mấy xa, nên thuận tiện chúng tôi ghé qua đây.

Chùa đã đổ nát không còn gì. Trước nền chùa là một tượng Phật đắp bằng xi măng, cũng bị vỡ ra nhiều mảnh Một cụ già mặc áo đen ở trong am gần đó, nghe tiếng động ra đón chúng tôi. Cụ đốt một cây nhang cắm vào chiếc lon tạm dùng làm lư hương đặt trước tượng Phật lộ thiên, xá ba xá rồi nói với chúng tôi:

• Mô Phật, khổ quá đi mấy ông à! Tây hết phá chùa thì tới phiên Thổ đốt, cho cả tới cái tượng Phật này cũng không thoát được cảnh tang thương! Có lẽ bần tăng khổ sĩ là phải chịu đựng như vậy đó!

Chùa Phật Lớn hiện nay được xây dựng lại rất khang trang. Từ ga cáp treo đi xuống, khách hành hương gặp chùa trước tiên ở hướng tay phải.

Thấy cụ già quắc thước, cử chỉ tề chỉnh và lời nói có vẻ con người có học, tôi lễ phép hỏi thăm cụ:

• Thưa cụ, cụ ở đây một mình?

• Dạ.

• Cụ có liên quan gì với sư trụ trì chùa này ngày trước?

• Có. Tôi là môn hạ của đạo sĩ Bảy Do, Chưởng giáo Nam Cực Đường. Vì nhớ thầy, thương đạo, tôi ở tu nơi này để gìn giữ vết tích xưa.

• Nam Cực Đường là gì, thưa cụ?

• Là tên của ngôi chùa này và cũng chính là bản doanh của nghĩa đảng.

• Nghĩa đảng? Cụ Bảy Do cũng là một nhân vật cách mạng nương bóng Phật Đà?

• Dạ.

• Cụ có thể vui lòng cho chúng tôi biết về mọi hoạt động của Nam Cực Đường ngày trước?

• Được. Mời các ông tạm ngồi xuống thềm đá đây, tôi sẽ nhắc qua chuyện cũ cho các ông nghe.

Tượng Phật trong chùa hiện nay

Đoạn cụ trầm giọng, buồn buồn:

Hồi đó, năm 1908, tôi là một giáo viên nặng lòng trách nhiệm, bỏ sở theo phong trào Đông Du của cụ Phan Bội Châu. Tôi chưa kịp xuất dương sang Nhật thì bể tiếng phải bỏ trốn. Tôi từ Mỹ Tho chạy về miền Thất Sơn. Bấy giờ ông Bảy Do vẫn còn sinh sống ở nguyên quán tại làng An Hội, tỉnh Bến Tre.

Ông vốn là học trò cháu của Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa. Bởi ông cha đều tử trận trong các cuộc kháng Pháp, cho nên ông ngoài đường học văn, còn cố công luyện võ để chờ dịp phục thù.

Năm 1911, người ta thấy xuất hiện tại sườn núi Cấm này một thảo am với một đạo sĩ lực lưỡng, mình khoác áo tràng đen chân giẫm đất, đầu búi tóc, ngày hai buổi ngồi thiền nhưng đêm đêm vẫn mài gươm dưới nguyệt. Người nào tò mò dọ hỏi lắm mới biết là đạo sĩ Nguyễn Văn Do, thứ bảy, nên tục gọi Bảy Do.

Tuy đối với các sơn nhân trong vùng có vẻ như xa lạ, nhưng từ phương xa người ta kéo về quy phục rất đông. Họ đem dâng cúng đủ thứ, kể cả vật liệu xây cất nữa.

Trong số những người đi theo ông Bảy Do đó, có tôi. Ông Bảy dựng lên một ngôi chùa lớn, lấy tên là Nam Cực Đường. Với phương pháp tiên đoán tương lai, làm phù chú giáng phúc trừ họa, Nam Cực Đường thu phục hàng ngàn đệ tử và nơi ấy nghiễm nhiên biến thành tổng hành dinh của một cơ quan chống Pháp.

Pháp thả mật thám giả làm bổn đạo để dò xét. Tông tích bại lộ. Trong năm 1917, chúng đem quân vào vây Nam Cực Đường, tức ngôi chùa mà bây giờ chỉ còn cái nền trước mặt các ông đây. Thu gươm giáo và bị bắt gặp dùng 6.000 chiếc đũa cùng với 20 cái chảo đụn cỡ lớn dành nấu cơm cho hàng ngàn người ăn. Ông Bảy bị bắt sống với hơn chục môn đệ còn bây nhiêu thì chạy tản lạc vào rừng. Ông bị đưa về giam tại Khám Lớn Sài Gòn và bị kêu án 5 năm cấm cố. Sau đó, bị phát vãng Côn Lôn. Ông Bảy đã cắn lưỡi tử tiết trong đề lao trên hải đảo vào ngày rằm tháng 3 năm Bính Dần (1926), lúc đó mới 45 tuổi.

Tháp Xá lợi ở trước chùa

Nói đến đây, sắc mặt cụ già đượm một vẻ buồn. Cụ tiếp:

• Những người trước tôi đã hết, đời tôi cũng coi như đã hết, vậy mà quân thù vẫn còn đầy dẫy trên đất nước ta. Các ông còn trẻ, sứ mạng của các ông là phải tiếp tục cho đến cùng những công việc của tiền nhân!

Chúng tôi thảy đều lặng thinh, ngầm ý tán thành lời nói phải.

***

Chùa Phật Lớn đã được trùng tu, hoàn thành năm 2008. Ảnh: Bùi Thụy Đào Nguyên trên Wikipedia

Phạm Hoài Nhân (biên tập)