Nhà Thiếu nhi tỉnh Gia Lai. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, năm 2012
Tui ngạc nhiên lắm, nhưng rồi cũng quên đi, chỉ thắc mắc thầm: Tay kiến trúc sư nào có ý tưởng lạ đời quá, không biết xây cái tháp cao như vậy trong khuôn viên nhà thiếu nhi để làm gì!
Nhiều năm sau, ngồi uống cà phê ở Biên Hoà với người bạn thân, biết tui thường về Pleiku, anh nhắc kỷ niệm ngày xưa từng uống cà phê ở một quán cà phê rất đẹp, rất ngon ở Pleiku. Tui hỏi quán tên gì, ở chỗ nào. Anh nói lâu quá quên rồi, chỉ còn nhớ quán nằm gần bên Nhà thờ Quân đội.
Tui sục sạo trên Google Maps tìm hoài cũng không thấy cái nhà thờ quân đội ở Pleiku nằm tại đâu hết.
Sau cùng, tui mới biết ra rằng Nhà thờ Quân đội chính là cái nơi mà bây giờ là Nhà Thiếu nhi tỉnh Gia Lai.
Nhà thờ giáo xứ Hiếu Đạo khi mới khánh thành năm 1968. Ảnh: Giáo phận Kontum
Theo website của giáo phận Kontum thì giáo xứ Hiếu Đạo được thành lập từ năm 1960 với tên là Giáo xứ Pleiku II, có 900 giáo dân. Ngày 02/05/1962, giáo xứ Pleiku II được gọi là Giáo xứ Hiếu Đạo, với 2.000 giáo dân.
Do số giáo dân tăng nhanh, ngày 01/04/1968, cha sở Tôma Lê Thành Ánh cho khởi công xây cất nhà thờ mới, thánh lễ đặt viên đá đầu tiên vào ngày 22/06/1968. Nhà thờ Hiếu Đạo tọa lạc tại trung tâm thành phố Pleiku với 4 mặt đường: Hai Bà Trưng, Hoàng Văn Thụ, Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám ngày nay (cổng chính đường Hai Bà Trưng). Diện tích khu đất: 6.529 m²; Diện tích xây dựng: 500 m² có sức chứa 1.200 người.
Biến cố năm 1975, Cha sở Tôma Lê Thành Ánh bị "đi cải tạo". Website nhathothaiha.net ghi nhận: Nhà cầm quyền lấy lý do linh mục chính xứ làm tuyên úy cho quân đội: “Nhà thờ Hiếu Đạo là của quân đội chế độ cũ, nên thuộc diện ‘chiến lợi phẩm” để đóng cửa nhà thờ và chiếm nhà xứ chia cho các gia đình cán bộ".
Nhà thờ Pleiku II (Hiếu Đạo) thuở ban đầu. Ảnh: Giáo phận Kontum
“Khi bị bắt, Cha Phaolô Hoàng Văn Quy được con ủy quyền về nhà này để chứng kiến việc xét nhà, cha chưa về kịp con đã bị bắt đưa đi. Toàn bộ tài sản vật dụng và hồ sơ về Nhà Xứ đều để lại hết. Con chỉ kịp đem theo vài bộ quần áo và chiếc áo dòng đen đựng trong một túi xách đeo lưng”
“Hiện ngôi nhà xứ được chia cho cán bộ sử dụng, gồm năm căn hộ. Một số ghế nhà thờ còn thấy tại Thành đội Pleiku. Cây đàn lớn phòng văn hóa thông tin đang sử dụng. Quả chuông lớn trong số 3 quả chuông hiện đang để tại nhà hầm của nhà thờ.”
Trang web của Giáo phận Kontum viết nhẹ nhàng hơn:
Ngày 24/12/1975 Nhà nước kiểm kê, niêm phong và quản lý Nhà thờ Hiếu Đạo, lấy lý do là “nhà thờ quân đội”.
Sự thật, cũng như người ta thường gọi: Nhà thờ Thăng Thiên là Nhà thờ núi đá hay Nhà thờ Diệp Kính (đối diện rạp chiếu bóng Diệp Kính), Nhà thờ Thánh Tâm là Nhà thờ gà cồ (gần tiệm giặt ủi hiệu Gà cồ) hoặc Nhà thờ bến xe (gần bến xe); người ta cũng thường gọi Nhà thờ Hiếu Đạo là Nhà thờ Chợ mới (vì ở khu Chợ mới) hoặc Nhà thờ quân đội (vì tọa lạc trước Bến xe quân đội), hoặc Nhà thờ Pleiku II (để phân biệt với Pleiku I là Thăng Thiên, Pleiku III là Thánh Tâm và Pleiku IV là Đức An).
Như vậy, theo Giáo phận Kontum thì nhà thờ Hiếu Đạo còn được gọi là Nhà thờ Quân đội chỉ là vì toạ lạc trước Bến xe quân đội mà thôi.
Nhà thờ Hiếu Đạo đang xây dựng năm 1968. Ảnh: Giáo phận Kontum
Các linh mục, giáo dân làm chứng và chưng dẫn đầy đủ các giấy tờ cần thiết để cho thấy đây là một nhà thờ Công giáo của Giáo hội Công giáo với công sức xây dựng của bà con giáo dân Hiếu Đạo và Giáo phận Kontum, nhưng... quyền quyết định là của chính quyền tỉnh Gia Lai.
Đến giờ - đầu năm 2023 - nơi đây có chút thay đổi, nhưng chỉ là đổi từ Nhà Thiếu nhi tỉnh Gia Lai thành Nhà thiếu nhi thành phố Pleiku, chớ không phải trở lại thành Nhà thờ Hiếu Đạo như nguyện ước của giáo dân.
Nhà thiếu nhi TP Pleiku. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, năm 2022
Tui không phải là dân Pleiku, cũng không phải giáo dân nên chỉ tìm hiểu và ghi lại thông tin ở đây thôi, không dám có ý kiến đúng sai. Chỉ có điều, về mặt cảm nhận thấy quả là... bất nhẫn.
Phạm Hoài Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét