Google Earth tròn 20 tuổi

Tháng 6 năm 2005, Google Earth chính thức ra mắt công chúng, đến nay vừa tròn 20 năm. Nhân dịp này Google đăng bài viết nhìn lại những chặng đường lịch sử mà ứng dụng này đã trải qua. Bài viết của Yael Maguire, phó chủ tịch và tổng giám đốc của Google Maps Platform & Google Earth.

Những khoảnh khắc đáng nhớ qua 20 năm của Google Earth

Hãy cùng nhau nhìn lại những lần ra mắt, khoảnh khắc và cột mốc quan trọng đã tạo nên Google Earth như ngày nay.

Suối nước nóng Grand Prismatic, Yellowstone.

Trong 20 năm qua, Google Earth đã giúp chúng ta khám phá và hiểu thế giới. Với hàng tỷ hình ảnh trên không, hình ảnh vệ tinh, Street View và hình ảnh 3D, Google Earth cung cấp góc nhìn tuyệt đẹp về thế giới này. Hai thập kỷ qua, mọi người đã sử dụng nó để xây dựng các thành phố kiên cường hơn, cộng đồng mạnh mẽ hơn và một hành tinh lành mạnh hơn. Chỉ trong năm qua, mọi người đã tìm kiếm địa điểm trên Google Earth hơn 2 tỷ lần.

Hôm nay, chúng tôi kỷ niệm ngày sinh nhật quan trọng này bằng cách đưa hình ảnh Street View lịch sử vào Google Earth. Giờ đây, bạn có thể khám phá những kỳ quan của hành tinh từ nhiều góc nhìn hơn, dù là góc nhìn từ trên cao hay góc nhìn từ mặt đất. Chúng tôi cũng đang nhìn lại những khoảnh khắc lớn nhất của Google Earth:

2005: Ngay khi ra mắt, Google Earth đã trở nên phổ biến và được tải xuống 100 triệu lần chỉ trong tuần đầu tiên. Hai tháng sau, cơn bão Katrina ập đến, và Google đã nhanh chóng làm việc với Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) để cung cấp hình ảnh cập nhật cho những người ứng cứu đầu tiên trên mặt đất — đây là cái nhìn ban đầu về tác động trong tương lai của Google Earth.

Giao diện Google Earth năm 2005.

2008: Nhà khoa học Chris Simpson đã phát hiện ra rạn san hô viền, một loại rạn san hô hiếm thường được gọi là "rừng nhiệt đới của biển", ngoài khơi bờ biển phía tây của Úc sau khi phát hiện ra một cấu trúc bất thường trong hình ảnh vệ tinh của Google Earth. Rạn san hô viền cung cấp môi trường sống và thức ăn cho một phần tư sinh vật biển và có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về những gì đang diễn ra trong đại dương.

2010: Các nhà khoa học đã sử dụng Google Earth để xác định các hang động và địa điểm hóa thạch trong hình ảnh vệ tinh, hỗ trợ việc phát hiện ra một giống loài hoàn toàn mới, Australopithecus sediba.

2012: Chúng tôi đã công bố hình ảnh của Oakland, California chụp bằng diều và khinh khí cầu. Đây là lần đầu tiên chúng tôi chụp ảnh từ những thứ công cụ khác ngoài máy bay hoặc vệ tinh, nhờ Phòng thí nghiệm Công nghệ và Khoa học Mở. Chương trình này cho phép bất kỳ ai có máy ảnh kỹ thuật số giá rẻ, khinh khí cầu và một số vật dụng đơn giản khác chụp ảnh trên không.

Hình ảnh năm 2012 được chụp từ diều và khinh khí cầu

2014: Để tôn vinh vẻ đẹp của hành tinh chúng ta, chúng tôi đã ra mắt Earth View, một tiện ích mở rộng dễ sử dụng của Chrome, giúp tạo hình nền (wallpaper) và màn hình bảo vệ (screensaver) từ bộ sưu tập những cảnh quan đẹp nhất nhìn thấy từ không gian.

Earth View của Quần đảo Marshall

2016: Bộ phim “Lion” kể chi tiết về hành trình của Saroo Brierley, người đã sử dụng hình ảnh Google Earth để tìm gia đình mà anh đã bị chia cắt khi mới năm tuổi. Saroo đã tỉ mỉ tìm đường trở về nhà ở Ấn Độ và đoàn tụ với mẹ ruột của mình vào năm 2011 sau 25 năm xa cách.

2017: Chúng tôi đã cập nhật Google Earth Timelapse, một bức tranh toàn diện về bề mặt Trái đất đang thay đổi, với 24 triệu hình ảnh vệ tinh được chụp trong 35 năm. Chúng tôi cũng biên soạn chúng thành một trải nghiệm 4D tương tác.

2019: Trong nhiều năm, mọi người đã tạo bản đồ của riêng họ từ hình ảnh của chúng tôi. Để giúp việc này dễ dàng hơn, chúng tôi đã thêm các công cụ mới vào Google Earth, bao gồm các đường chồng lên nhau, hình dạng, văn bản, hình ảnh và video. Một số dự án được thực hiện bằng các công cụ này bao gồm chuyến tham quan 3D về kiến ​​trúc thời Phục hưng ở Ý, chuyến tham quan lịch sử Sông Hudson ở New York và nhiều hơn nữa.

2023: Google Earth được thiết kế lại và có các tính năng mới dành cho chuyên gia, bao gồm khả năng đánh giá các tùy chọn thiết kế tòa nhà và năng lượng mặt trời trong vòng vài phút. Nhờ bản cập nhật này, các chuyên gia có thể khám phá ảo một địa điểm trên Google Earth và đánh giá tính khả thi cho thiết kế tòa nhà hoặc địa điểm năng lượng mặt trời, giúp giảm nhu cầu phải đến tận nơi.

2024: Chúng tôi đã thêm hình ảnh lịch sử vào Google Earth trên web và thiết bị di động, giúp nhiều đối tượng hơn có thể dễ dàng khám phá thư viện hình ảnh vệ tinh và không ảnh phong phú của chúng tôi. Chúng tôi cũng giới thiệu Gemini trong Google Earth để giúp các nhà quy hoạch đô thị tiếp cận thông tin chi tiết sâu hơn ở cấp độ thành phố, như thông tin về vị trí của điểm sạc điện cho xe.

Gemini trong Google Earth.

2025: Năm ngoái, #somewhereonGoogleMaps bắt đầu trở thành xu hướng trên mạng xã hội, mọi người trên thế giới đã dùng Street View lịch sử để du hành thời gian ảo và xem một địa điểm đã phát triển như thế nào theo thời gian. Giờ đây, bạn có thể truy cập hình ảnh Street View lịch sử ngay từ Google Earth — và nếu bạn sử dụng Google Earth với tư cách là chuyên gia, bạn có thể dễ dàng truy cập các tập dữ liệu mới, như độ che phủ tán cây cho các thành phố, nhiệt độ đất và nhiều hơn nữa.

Xin chúc mừng bạn và toàn thể cộng đồng Google Earth vì những cách tuyệt vời mà bạn đã sử dụng Google Earth kể từ năm 2005. Hãy cùng hướng đến 20 năm tiếp theo!

Yael Maguire

VP & GM, Google Maps Platform & Google Earth

Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt.

Tỉnh Long Khánh

Tui sanh ra ở Xuân Lộc, Long Khánh. Giấy khai sanh ghi như vậy. Lúc đó tỉnh Long Khánh mới thành lập được 2 năm, quận Xuân Lộc là tỉnh lỵ.

Rừng cao su Long Khánh. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Tỉnh Long Khánh được chánh quyền VNCH thành lập vào ngày 24/4/1957, gồm 2 quận Xuân Lộc và Định Quán. Tỉnh lỵ đặt tại Xuân Lộc. Đến năm 1967, chính quyền VNCH thành lập quận Kiệm Tân thuộc tỉnh Long Khánh. Tỉnh Long Khánh có 3 quận: Xuân Lộc, Định Quán, Kiệm Tân và tồn tại cho đến tháng 4 /1975, tỉnh lỵ vẫn là Xuân Lộc.

Chùa Sắc tứ Thập Phương ở Rạch Giá

Ở Rạch Giá có đến 2 ngôi chùa Sắc tứ được khởi dựng cùng thời gian, khoảng cuối thế kỷ 18. Đó là chùa Sắc tứ Tam Bảo và Sắc tứ Thập Phương. Trong khi chùa Sắc tứ Tam Bảo được công nhận Di tích cấp quốc gia và được chọn là điểm đến trong các tour du lịch Rạch Giá - Kiên Giang thì chùa Sắc tứ Thập Phương nằm lặng lẽ yên bình ở mé sông.

Chùa Sắc tứ Thập Phương, Rạch Giá, năm 1990. Ảnh Võ văn Tường

Ngôi chùa sắc tứ cuối cùng của Việt Nam

Trong khi chùa Sắc tứ Hộ quốc ở Biên Hòa là một trong những ngôi chùa đầu tiên được ban sắc phong từ thời chúa Nguyễn (1735), ngày nay là một ngôi chùa nhỏ, không ai biết đến thì chùa Sắc tứ Khải Đoan ở Buôn Ma Thuột là ngôi chùa cuối cùng được ban sắc phong ở Việt Nam, ngày nay vẫn là ngôi chùa lớn nhất Tây nguyên, được nhiều người - kể cả du khách quốc tế - biết đến.

Chùa Sắc tứ Khải Đoan. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Ngôi chùa Sắc tứ ở Biên Hòa

Đi trên đường Bùi Hữu Nghĩa (Biên Hòa) về hướng Tân Vạn, ta thấy có một bảng tên chùa khá dài và lạ: Chùa Sắc Tứ Hộ Quốc Quan, chùa thuộc địa phận Tân Vạn, gần Chợ Đồn.

Chùa Sắc Tứ là tên gọi chung cho các ngôi chùa được triều đình sắc phong, thường là do có công lớn hoặc được thừa nhận chính thức có giá trị đặc biệt về tôn giáo, lịch sử và văn hóa. Còn Hộ Quốc là bảo vệ đất nước.

Đã Sắc tứ mà còn Hộ Quốc nữa, ngôi chùa này ắt là vô cùng nổi tiếng!

Tam quan chùa Sắc tứ Hộ quốc. Ảnh: Báo Đồng Nai

Xi gì đó Ô

Xi gì đó Ô tức là CxO, trong đó chữ quen thuộc nhứt với mọi người là CEO, tức Chief Executive Officer, thường được dịch là Giám đốc điều hành. Sau CEO, một chức vụ rất quan trọng nữa thường được nhắc đến là CFO, tức Chief Financial Officer, hay Giám đốc tài chánh. Rồi khi công nghệ thông tin phát triển ta có CIO, Chief Information Officer. Cho đến nay có vô số CxO ra đời, như COO, CTO, CMO... (tui sẽ liệt kê sau).

Gần đây, nổi lên một CxO mới, đó là CAIO. Thấy 2 chữ giữa là biết giám đốc gì rồi héng. CAIO là viết tắt của Chief Artificial Intelligence Officer, tạm dịch là Giám đốc Trí tuệ Nhân tạo. Đây là một chức vụ điều hành cấp cao trong doanh nghiệp hoặc tổ chức, chịu trách nhiệm lãnh đạo và quản lý toàn bộ chiến lược, phát triển và triển khai các sáng kiến liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI).

CAIO và các CxO khác. Ảnh do AI tạo

Từng đêm trăng lên, nàng Buram vẫn hay một mình...

Có rất nhiều bài hát nhắc đến nàng sơn nữ, như Sơn nữ ca (Trần Hoàn), Trăng sơn cước (Văn Phụng), Chiều lên Bản Thượng (Lê Dinh)... Trong số đó đặc biệt có những bài mà chẳng những người sơn nữ là nhân vật chính mà tên nàng còn được đặt thành tên bài hát luôn, đó là bài Nỗi buồn Châu Pha (Lê Dinh), Chuyện tình La Lan (Hàn Châu), Tâm sự nàng Buram (Ngân Giang).

Tâm sự nàng Buram kể về một nàng sơn nữ nơi núi rừng yêu một chàng trai nhưng chàng vẫn vô tình, nàng buồn rầu than van bên bờ suối vắng rồi vĩnh biệt trần gian.

Từng đêm trăng lên, nàng Buram vẫn hay một mình

Đến cuối con suối vắng ngồi than van với cây cỏ dại

Bửu Quang tự, ngôi chùa Nam tông Kinh đầu tiên ở Việt Nam

Tui ghé thăm ngôi chùa Bửu Quang một cách vô tình, nhân dịp đi Gò Dưa viếng mộ Trịnh Công Sơn. Khi gần đến mộ nhạc sĩ họ Trịnh ở nghĩa trang chùa Quảng Bình, tui bỗng thấy một khuôn viên rộng lớn nhiều cây xanh, trong đó thấp thoáng bóng dáng ngôi chùa và các tượng Phật. Nơi đây mang dáng vẻ của một ngôi chùa Nam tông Khmer vốn thường xuất hiện ở miền Tây hơn là những ngôi chùa thường thấy ở Sài Gòn khiến tui tò mò bước vô xem cho biết.

Chánh diện chùa Bửu Quang. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Quả thật đây là một ngôi chùa Nam tông, nhưng là Nam tông Kinh chớ không phải Nam tông Khmer. Còn hơn vậy nữa, đây là ngôi chùa Nam tông đầu tiên của người Việt ở Việt Nam. Đó là chuyện tui biết được về sau khi tìm hiểu về chùa Bửu Quang.

Chùa Bửu Đức - ngôi chùa Nam tông Việt ở Biên Hòa

Chùa Nam tông ở Việt Nam không nhiều. Theo số liệu thống kê do Giáo hội Việt Nam công bố đầu năm 2025 thì Việt Nam có 568 ngôi chùa Nam tông trên tổng số 18.544 ngôi tự viện Phật giáo cả nước, chỉ chiếm 3%. Trong các ngôi chùa Nam tông nói trên thì hầu hết là Nam tông Khmer, chỉ có 106 ngôi chùa Nam tông Việt, chiếm 19% - hay 0,6% tổng số ngôi tự viện trên cả nước.

Đồng Nai là địa phương có nhiều chùa Nam tông Việt nhất trên cả nước, nhưng theo tỷ lệ chung thì rất hiếm thấy chùa Nam tông ở Biên Hòa so với chùa Bắc tông. Một trong những ngôi chùa hiếm hoi đó là chùa Bửu Đức ở Bửu Long, Biên Hòa.

Kiến trúc chùa Nam tông có những nét khác so với chùa Bắc Tông, kiến trúc chùa Nam tông Việt lại khác với Nam tông Khmer. Chính vì vậy khi viếng thăm chùa Bửu Đức bạn sẽ thấy rất khác lạ, tạo nên sự chú ý.

Chùa Bửu Đức năm 2025. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Tượng Phật Di Lặc ở chùa Vĩnh Tràng là 1 trong 10 tượng Phật ấn tượng nhất thế giới?

Giữa tháng 2 năm nay, tạp chí Wanderlust của Anh đã đăng bài viết của Peter Moore giới thiệu 10 tượng Phật to lớn ấn tượng nhất thế giới, trong đó có tượng Phật Di Lặc tại chùa Vĩnh Tràng ở Mỹ Tho, Tiền Giang. (Xem bài viết tại đây: 10 of the world’s most impressive giant Buddha statues). VnExpress sau đó có trích dẫn thông tin này trong bài viết: Tượng Phật ở Tiền Giang trong 10 tượng Phật ấn tượng thế giới.

Tượng Phật Di Lặc ở chùa Vĩnh Tràng. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Những nội dung nổi bật tại Sự kiện Google I/O 2025

Google I/O 2005 là sự kiện lớn nhất trong năm của Google, diễn ra ngày 20 - 21/5 tại trụ sở ở Mountain View, California (Mỹ). Những nội dung nổi bật được trình bày tại sự kiện này là gì? Dưới đây là bản tổng hợp và tóm tắt do tui nhờ AI chatbot Gemini của Google làm dùm.

Chùa Nam tông Việt ở Việt Nam

Chùa ở Việt Nam

Mấy năm trước, trong những bài viết về chùa ở Việt Nam, tui tham khảo số lượng chùa (gọi chung là tự viện) ở Việt Nam như sau:

Số thống kê của Giáo hội Phật giáo Việt Nam được công bố trong Hội nghị thường niên Hội đồng Trị sự Trung ương các ngày 26 và 27-12-2003 được tổ chức tại Thiền viện Quảng Đức (TP. Hồ Chí Minh) là: 

14.401 ngôi tự viện, bao gồm:

• 12.036 chùa Bắc tông
• 539 chùa Nam tông Việt và Nam tông Khmer
• 361 tịnh xá Khất sĩ
• 467 tịnh thất
• 998 niệm Phật đường

Tổ đình Bửu Long, ngôi chùa Nam tông lớn nhất ở TPHCM. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Má tui, bà bán xôi

Má ngồi tựa cửa vá áo ở Long Khánh, năm 1994

Vài ngày nữa là đến giỗ Má rồi. Những ngày này 18 năm trước Má đã đi xa. Hôm nay ngồi xem lại những hình ảnh, kỷ niệm ngày xưa chợt thấy lại một bài báo viết về Má từ 33 năm trước. Ngày đó Má 52 tuổi vẫn ngày ngày tảo tần ôm thúng xôi đi bán để lo cho cuộc sống gia đình...

Lan man ở một ngôi chùa Nam tông Việt - Chùa Phật Bảo

1. 

Theo thống kê của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ở Việt Nam có 18.544 ngôi tự viện, trong đó có 462 ngôi chùa Nam tông Khmer và 106 ngôi chùa Nam tông Việt. Tức là số chùa Nam tông Việt chỉ chiếm 0,6% tổng số chùa trên toàn quốc.

Ở TPHCM có 1.469 ngôi chùa, trong đó chùa Nam tông khoảng 25 ngôi. Ngược với tỷ lệ chung của cả nước, chùa Nam tông Việt nhiều hơn hẳn chùa Nam tông Khmer. Khoảng 22 ngôi chùa Nam tông Việt so với 3 ngôi chùa Nam tông Khmer. Dù vậy, tỷ lệ chùa Nam tông Việt cũng chỉ chiếm khoảng 1,5% tổng số chùa ở TPHCM.

Trong số hơn 20 ngôi chùa Nam tông Việt ở TPHCM, có lẽ Tổ đình Bửu Long ở đường Nguyễn Xiển là được nhiều người biết đến nhất. Ngoài ra còn những ngôi chùa Nam tông khác nữa, thí dụ như chùa Phật Bảo mà tui sắp nói tới đây.

Mặt tiền chùa Phật Bảo. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Google tận dụng AI để hạn chế lừa đảo qua Google Search

Một trong những phương thức lừa đảo qua mạng là tạo nên những trang web y như thiệt hoặc nhìn vô rất đàng hoàng, có uy tín nhưng thực chất là trong đó đầy cạm bẫy. Chỉ cần người dùng tương tác với trang đó là sập bẫy liền.

Bạn gặp những trang web lừa đảo đó để mà nhấp vào trong trường hợp nào? Đó là khi bạn dùng Google Tìm kiếm, và nó hiện ra trong kết quả tìm kiếm.

Để tránh nguy hiểm cho người dùng, Google đã tận dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện và loại bỏ những trang web độc hại đó ra khỏi kết quả tìm kiếm trước khi nó có thể xuất hiện trước mắt bạn.

Tìm hiểu Nghệ thuật viết Prompt qua công cụ NotebookLM

Khi bạn đến với những ứng dụng AI, nhất là với những AI chatbot như ChatGPT, Gemini... thì Prompt mang ý nghĩa và đóng vai trò rất quan trọng.

Nếu tra từ điển thì prompt nghĩa là lời nhắc, nhưng trong bối cảnh AI thì:

Prompt là yêu cầu, câu lệnh hoặc đoạn văn bản mà người dùng nhập vào để tương tác với mô hình AI. Nó là "đầu vào" để AI hiểu và tạo ra "đầu ra" (văn bản, hình ảnh, mã code, v.v.) theo mong muốn của người dùng.

Hiểu đơn giản, khi bạn sử dụng các công cụ AI, cái mà bạn gõ vào ô chat hoặc cung cấp cho AI để nó xử lý chính là "prompt". Độ rõ ràng, chi tiết và cách diễn đạt của prompt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sự phù hợp của kết quả mà AI tạo ra.

Chính vì Prompt quan trọng như vậy nên Google đã biên soạn tài liệu tựa là The Art of the Prompt để hướng dẫn người dùng sử dụng Gemini (AI chatbot của Google) hiệu quả nhất.

NotebookLM - phần mềm sổ tay điện tử

Rất nhiều người khi nói đến AI thường chỉ nghĩ đến các chatbot như ChatGPT, hoặc Gemini, DeepSeek... Điều đó cũng dễ hiểu, bởi chatbot là những ứng dụng đối thoại trực tiếp với người dùng, và được nhiều người tiếp cận một cách trực quan nhất.

Thế nhưng AI không chỉ ở chatbot, mà có mặt trong hầu hết các ứng dụng chúng ta dùng hiện nay, hàm lượng trí tuệ nhân tạo nhiều hay ít thôi, trong đó được mọi người dùng nhiều nhất có lẽ là các ứng dụng Google. Google Maps, Google Dịch, Google Lens... và cả Google Tìm kiếm nữa, tất cả đều có sử dụng AI.

Thơ thẩn ở Đình Trung, Gò Công

Đình Trung ở Gò Công là kiến trúc dễ gây chú ý vì đây là ngôi đình cổ, uy nghiêm nằm giữa trung tâm thành phố, và đặc biệt hơn nữa, ngôi đình này có đến... 4 mặt tiền!

Đình Trung, Gò Công. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, 2016

Một chi tiết thú vị nữa là vùng đất Gò Công này ngày xưa đã được người Pháp đặt tên là làng Thành Phố từ năm 1885. Ngôi đình làng xây dựng từ năm 1898, được gọi là đình làng Thành Phố - đó chính là ngôi Đình Trung ngày nay.

Theo một số nguồn, đình được đổi tên thành Đình Trung từ năm 2004 để phản ánh vị trí trung tâm của nó trong cộng đồng và vai trò là nơi thờ tự chung của ba thôn: Thuận Ngãi, Thuận Tắc và Long Chánh.

Tính năng Audio Overviews trên NotebookLM hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt

Tính năng Audio Overviews trên NotebookLM
hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt

Năm 2024, Google đã triển khai NotebookLM đến hơn 200 quốc gia, và giờ đây, tính năng Audio Overviews được mở rộng thêm hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Việt.

YouTube tuổi hai mươi

YouTube tuổi hai mươi

Chúng tôi đang chào mừng sinh nhật tuổi 20 bằng nhiều hoạt động kỷ niệm đặc biệt. Hãy cùng khám phá ngay những tính năng mới, số liệu thống kê thú vị và một vài điều bất ngờ mà chúng tôi đã chuẩn bị để chung vui nhé!

ChatGPT xác định vị trí của ảnh dựa trên các manh mối trong hình

Mới đây, cộng đồng công nghệ xôn xao với tính năng mới được cập nhật trên ChatGPT - khả năng xác định vị trí của ảnh dựa trên các manh mối trong hình. Tính năng này được giới chuyên gia đánh giá là một "bước tiến vượt bậc" trong lĩnh vực nhận thức hình ảnh của AI.

Theo OpenAI, tính năng mới này hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt trong các tình huống ứng phó khẩn cấp, ví dụ như hỗ trợ tìm kiếm nạn nhân gặp nạn thông qua hình ảnh hiện trường, hoặc phục vụ cho các mục đích nghiên cứu chuyên sâu.

Trong bài viết ngay trước bài này, tui đã thấy ChatGPT rất xuất sắc xác định vị trí chính xác rừng thông ở Pleiku khi xem ảnh, nhưng lúc đó ngoài ảnh còn có gợi ý trước về vị trí địa lý (xem bài Thử tài AI). Nay tui muốn thử coi nếu chỉ có ảnh thôi thì ChatGPT sẽ làm được gì.

Tất nhiên ảnh không bộc lộ vị trí quá hiển nhiên, như chụp hình Dinh Độc Lập hay Chợ Bến Thành rồi hỏi Đây là đâu? Và đây là các ảnh, câu hỏi và câu trả lời:

Thử tài AI (ChatGPT và Gemini Pro)

Tui post lên Facebook các hình ảnh sau, kèm 2 câu hát:

Thành phố nào vừa đi đã mỏi

Đường quanh co quyện gốc thông già...

Vẻ buồn tỉnh lỵ

Những người ở lứa tuổi tui sống tại miền Nam đa số đều đọc và yêu thích truyện của Duyên Anh, trong đó có bộ truyện những "thằng", "con": Thằng Vũ, Thằng Côn, Con Thúy... Những truyện này được tác giả gom chung, đặt thành tên cho bộ trường thiên tiểu thuyết là Vẻ buồn tỉnh lỵ.

Ngày xưa, người ta dùng chữ tỉnh lỵ để chỉ nơi đặt trung tâm hành chính của tỉnh. Tỉnh lỵ ở đây là thị xã Thái Bình, thuộc tỉnh Thái Bình, nơi Duyên Anh đã sinh ra (1935) và trải qua thời thơ ấu. Những Thằng Vũ, Thằng Côn, Con Thúy... chính là tác giả và bạn bè của mình những năm 10, 11 tuổi.

Cù lao Phố trong bộ tiểu thuyết võ hiệp lịch sử

Rất nhiều người biết bài hát Đắp mộ cuộc tình.

Một số ít người hơn biết tác giả bài hát này là nhạc sĩ Vũ Thanh.

Ít người hơn nữa biết rằng Vũ Thanh còn là một nhà văn với một số tác phẩm khá nổi tiếng. Một trong số đó là bộ trường thiên tiểu thuyết Tây Sơn tam kiệt, gồm 3 phần Én liệng Truông Mây, Nhất thống sơn hà và Gia Định tam hùng.

Tác giả Vũ Thanh ký tặng sách ở TPHCM. Ảnh: Vũ Thanh

Lò Lu ở Tương Bình Hiệp

Lò lu Đại Hưng ở Tương Bình Hiệp

Hình trên là tui, chụp tại lò lu Đại Hưng, trên đường Lò Lu ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một - tức là có một làng nghề làm lu ở đây. Vậy mà tìm trên Google hoặc hỏi các AI như ChatGPT, Gemini về các làng nghề ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một, Bình Dương, tụi nó lại giới thiệu ngay đến làng sơn mài Tương Bình Hiệp. 

Thậm chí, khi được hỏi rằng có làng nghề gốm ở Tương Bình Hiệp hay không, Gemini đã trả lời như sau:

Không, Tương Bình Hiệp không nổi tiếng với làng nghề gốm theo nghĩa là một làng nghề quy mô lớn và đặc trưng như sơn mài. Làng nghề truyền thống chủ đạo, nổi tiếng và được biết đến rộng rãi nhất của phường Tương Bình Hiệp (TP. Thủ Dầu Một) là làng nghề sơn mài.

Một Buổi Sáng Trên Núi Bình Điện

Sáng sớm chủ nhật, lòng tôi nặng trĩu những nỗi buồn không tên. Cuộc sống dạo này cứ trôi đều đều như một đoạn nhạc không lời – yên ắng, lặng thinh và... thiếu một điểm nhấn. Tôi quyết định lên núi Bình Điện ở Bửu Long cho khuây khỏa. Không khí ở đó luôn trong lành, mùi cây cỏ ngai ngái trộn lẫn tiếng gió vi vu qua từng tán lá cổ thụ khiến lòng người dịu lại.

Tĩnh mịch đình thần Tương Bình Hiệp

Đình thần Tương Bình Hiệp, tọa lạc tại phường Tương Bình Hiệp, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh do UBND tỉnh Bình Dương ra Quyết định công nhận số 2068/QĐ-UBND, ngày 15/8/2023. Đây là một công trình kiến trúc cổ kính, mang đậm nét văn hóa truyền thống Nam Bộ.

Chuyện về đình Bến Thế

Đình Tân An - người dân thường gọi là đình Bến Thế - là một ngôi đình nổi tiếng ở Thủ Dầu Một, Bình Dương. Có rất nhiều bài viết về ngôi đình này (tui cũng có viết), bạn có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng. Xin được nhắc sơ qua chút xíu trước khi nói qua câu chuyện tui muốn kể bữa nay.

Đình Tân An tọa lạc tại phường Tân An, TP Thủ Dầu Một được xây dựng từ năm 1820. Người dân gọi là đình Bến Thế vì gần sông, chợ Bến Thế. Qua hơn hai thế kỷ, đình vẫn giữ được nét kiến trúc cổ truyền Nam bộ và được công nhận Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp quốc gia năm 2014.

Khuôn viên đình thoáng mát với nhiều cây cổ thụ. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Tự nhận mình ngu có khi là cách làm thông minh khi trò chuyện với AI

Ở nước ngoài có series sách tựa là ... for Dummies, như English Grammar For Dummies, Google for Dummies... Nôm na là Sách cho mấy đứa ngu đần. Đặt tựa kiểu này mà bán ở Việt Nam thì ế là cái chắc, vì ở Việt Nam đâu có ai nhận là mình ngu mà mua mấy cuốn đó?

Thật ra ở nước ngoài đây là series sách bán rất chạy, vì nó... dễ hiểu. Ngu cũng hiểu được mà! Nếu cứ tự cho là mình thông minh, đọc những sách viết theo phong cách cao siêu thì có khi đọc xong chẳng hiểu gì hết trơn, cho bỏ cái tật ngạo nghễ!

Hữu phủ Quốc công Tống Phước Hiệp ở Long Hồ dinh

Lâu nay tui không biết gì nhiều về Quốc công Tống Phước Hiệp, ngoại trừ việc đọc các tài liệu lịch sử có khi thấy nhắc tới ông là một vị tướng thời chúa Nguyễn. Đọc qua rồi quên luôn cùng với nhiều nhân vật lịch sử thời kỳ ấy. Có khi lang thang trên mạng, đôi ba lần vô website mang tên Tống Phước Hiệp và biết đó là trang (không chỉ một trang) của cựu học sinh trường Tống Phước Hiệp ở Vĩnh Long. Rồi cũng lướt qua, không biết rõ tiểu sử, công trạng của người mang tên Tống Phước Hiệp.

Mới đây, tui lại gặp ngài Tống Phước Hiệp. Lần này không phải trên website hay tài liệu lịch sử, mà ở... trong chùa. Ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi uy nghi nhất Vĩnh Long có phối thờ ngài Tống Phước hiệp trong chùa, có cả bệ thờ trang trọng.

Quốc công Tống Phước Hiệp được phối thờ trong chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Những ấn tượng ở chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long

Vừa qua khỏi cầu Mỹ Thuận bạn đã thấy thấp thoáng từ xa bên trái là ngôi tháp cao của chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Diện tích khuôn viên chùa đến hơn 17.000 m² cùng với kiến trúc bề thế khiến cho một số website du lịch gọi đây giống như một cổ trấn.

Cổng tam quan chùa rất uy nghiêm, bề thế. Hai cột đá rồng lớn ở Cổng Tam Quan được đúc bằng đá granite nguyên khối, cao 9 mét, chiều ngang 1,5 mét, dày 7 tấc. Ảnh: Vĩnh Long Tourist

Phật Ngọc Xá Lợi - ngôi chùa ở Vĩnh Long xây dựng suốt nửa thế kỷ

Cũng đã khá lâu tui mới có dịp ghé vô Vĩnh Long, gần 10 năm. Là ghé vô, chớ còn đi ngang qua thì đi hoài. Lần này đi Vĩnh Long, tui ngạc nhiên thấy nơi đây có một ngôi chùa thật lớn mà trước nay mình chưa hề biết.

Từ Sài Gòn đi Cần Thơ theo cao tốc, qua cầu Mỹ Thuận đi thẳng ta sẽ thẳng tiến Cần Thơ, nhưng nếu quẹo trái (quốc lộ 1) thì vừa quẹo ta sẽ thấy ngay bên tay phải là ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi với tháp Xá Lơi cao vút.

Chùa Hang trên triền núi Sam

Thông thường, hang là một chốn hoang vu, hẻo lánh, ít người lui tới. Bởi vậy, người muốn lánh đời đi tu thường tìm hang núi để ẩn mình. Cái hang nơi tu tập ấy dần dần hình thành nên một cái am, rồi chùa. Những chùa Hang ở khắp nước ta thường được hình thành như vậy.

Khung cảnh chùa Hang (Phước Điền tự) năm 2025. Ảnh: Mai Lĩnh

Em với ta nếu là hai thế hệ...

Cách phân chia thế hệ hiện nay do Pew Research Center đưa ra, dựa vào sự kiện lịch sử, thay đổi văn hóa và công nghệ ở phạm vi toàn cầu. Ở phạm vi quốc gia, về cơ bản những phân tích đặc điểm và sự khác biệt của từng thế hệ vẫn đúng. Tuy nhiên, ở một số quốc gia có thể có những sự kiện lịch sử quá lớn ảnh hưởng đến cả một thế hệ, tạo nên mốc phân chia thế hệ khác với cách phân chia của Pew. Chẳng hạn, Việt Nam với sự kiện 1975.

Em với ta đâu thành hai thế hệ (2)

Anh với tôi, đâu thành hai thế hệ?

Theo cách phân chia thế hệ như hiện nay, các thế hệ kế tiếp cách nhau khoảng 15 năm. Như vậy với độ tuổi phổ biến của cha mẹ và con cái trong gia đình hiện nay (cách nhau khoảng 30 tuổi) thì đôi bên cách nhau không phải một mà đến hai thế hệ. Lấy thí dụ ngay trong nhà tui, tui thuộc thế hệ Baby Boomers (sinh năm 1946 - 1964), còn các con tui thuộc thế hệ Y (Gen Y, sinh năm 1981 - 1996), bỏ qua thế hệ X (1965 - 1980).

Như chúng ta thấy trong bài trước, với tốc độ phát triển của công nghệ, sự khác biệt của các thế hệ kề nhau là khá lớn, huống chi là cha con trong nhà cách nhau tới hai thế hệ. Thành ra cứ... yên tâm đi, đừng cho là con cái nó suy nghĩ giống mình, hành xử giống mình và... tuân phục mình.

Em với ta đâu thành hai thế hệ

Em với ta đâu thành hai thế hệ

Dù em tròn mười sáu, ta ba mươi

Em với ta nếu là hai thế hệ

Sao cùng đang sống giữa nước non này?

Đó là những lời ca đầu tiên trong nhạc phẩm Cách biệt của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, được sáng tác khoảng đầu những năm 1970 ở miền Nam.

Thống kê trước giờ G

Tại thời điểm tháng 3/2025 này, cả nước đang chuẩn bị cho đợt sáp nhập, thay đổi về mặt hành chánh lớn nhất từ trước đến giờ. Do đó các thay đổi về phường xã, quận huyện trong cả nước tại thời điểm này đều ngưng lại hoàn toàn, chờ đợt tổng sáp nhập.

Làm một cái thống kê tình trạng hành chánh Việt Nam tại thời điểm đóng băng này coi bộ vui, nên tui thử giải trí coi sao.

Hà Nội là thành phố có số quận huyện nhiều nhất Việt Nam, với 30 quận huyện. Ảnh: Cổng TTĐT Hà Nội

Về Châu Đốc, biết thêm về gia tộc Lê Công

Phủ thờ họ Lê Công ở Châu Đốc. Ảnh: Lâm văn Sơn

Năm 2013, khi ghé thăm chùa Hiệp Minh (Đàn Tiên Cái Khế) anh Lâm văn Sơn có chỉ cho tui xem trong bảng Tiền Vãng Tri Thức Ân ghi nhớ công ơn của các vị tiền bối đã có công trong việc khởi tạo chùa buổi ban đầu, trong đó có ông ngoại của anh: Ông Lê Công Tịnh (cột ngoài cùng bên phải, hàng thứ hai từ dưới lên).

Đình thần Châu Phú

Đình thần Châu Phú là ngôi đình lớn nhất, đẹp nhất và xưa nhất ở Châu Đốc. Đây là một trong những ngôi đình lớn và đẹp hàng đầu ở miền Tây Nam bộ, với nhiều giá trị nghệ thuật độc đáo, đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia từ năm 1988.

Đình nằm ở góc đường Trần Hưng Đạo - Nguyễn văn Thoại, thuộc phường Châu Phú A, TP. Châu Đốc, gần chợ Châu Đốc, mặt tiền nhìn ra sông Châu Đốc.

Cổng đình Châu Phú, hướng ra sông Châu Đốc

Hồ Xáng Thổi

Mỗi thành phố thường có một hoặc vài hồ nước để tạo cảnh quan thoáng mát, thơ mộng. Các hồ nước này vì có "nghĩa vụ" làm đẹp cho thành phố nên có tên cũng đẹp như hồ Xuân Hương, hồ Hoàn Kiếm, hồ Trúc Bạch...

Cần Thơ cũng có hồ như vậy, nhưng người Cần Thơ vốn xuề xòa. dễ dãi nên đặt tên cho cái hồ đẹp ở trung tâm thành phố cái tên hơi... kém mỹ miều: Hồ Xáng Thổi.

Các cách thức lừa đảo trực tuyến phổ biến gần đây và cách giữ an toàn hơn trên mạng từ Google

• Hơn 360.000 thiết bị đã được bảo vệ bởi tính năng bảo vệ, chống lừa đảo nâng cao với Google Play Protect

• Hơn 1,5 triệu cài đặt rủi ro; và hơn 8.000 ứng dụng độc hại đã được ngăn chặn tại Việt Nam

• 5 cách thức lừa đảo trực tuyến đang phổ biến và một số mẹo phòng tránh

Qua cầu Thơm Rơm

Khoảng thập niên 1990, trên sóng truyền thanh, truyền hình thường phát sóng một bài hát mang tên Qua cầu Thơm Rơm qua giọng hát nghệ sĩ Hồng Vân (Hồng Vân người Huế - trước 75, không phải kịch sĩ Hồng Vân sau này):

Khen ai khéo đặt tên cầu, mang tên Thơm Rơm

Người đã đi qua lòng còn quay lại...

Bài hát do nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ thơ Lê Giang, và được phát nhiều khiến tui nhớ cái tên ngồ ngộ là Thơm Rơm, nhưng hoàn toàn không biết Thơm Rơm ở đâu.

Mới đây, đi cùng anh Lâm văn Sơn từ Cần Thơ qua Long Xuyên trên QL91, khi đi qua cầu Thơm Rơm anh Sơn giới thiệu về làng nghề đan lưới Thơm Rơm ở đây, khiến tui "Người đã đi qua lòng còn quay lại".

Gemini 2.0 hiện đã sẵn sàng cho tất cả người dùng

Bởi Koray Kavukcuoglu, CTO Google Deepmind, đại diện đội ngũ Gemini

Tháng trước, chúng tôi đã khởi đầu kỷ nguyên tác nhân bằng cách phát hành phiên bản thử nghiệm của Gemini 2.0 Flash — mô hình làm việc hiệu quả cao dành cho các nhà phát triển với độ trễ thấp và hiệu suất nâng cao. Đầu năm nay, chúng tôi đã cập nhật 2.0 Flash Thinking Experimental trong Google AI Studio, nhằm cải thiện hiệu suất bằng cách kết hợp tốc độ của Flash với khả năng suy luận các vấn đề phức tạp.