Cá vồ đém

Khi anh Lâm văn Sơn dẫn tui vô bếp của Vườn trái cây Vàm Xáng để chọn món ăn, tui được hỏi: Ăn cá gì? Cá lóc hay cá vồ đém?

Tui hả họng, hỏi anh Sơn: Cá vồ đém là cá gì? Ảnh nói: Nó là một loại cá tra, hiếm và ngon hơn cá lóc. Chọn ăn vồ đém đi. Và ảnh chỉ cho tui coi một dĩa cá vồ đém đã làm sẵn như trong hình sau.

Tui hỏi: Sao kiu là vồ đém? Anh Sơn trả lời là: Tại hai bên ngực nó có hai cái đém. Mấy bạn nhà bếp nghe vậy liền kêu lên: Dẫn ổng ra ngoài ao bắt con vồ đém còn sống lên coi thì mới biết chớ con này đã chặt khúc ra rồi sao thấy cái đém!

Vậy là tui được ra ngoài ao, tận mắt thấy vớt con cá vồ đém lên. Hình này tui chụp con cá vừa vớt lên.

Hình tui chụp không được rõ cái đém. Tui xin mượn một hình minh họa khác trên mạng như sau:

Cái đém là cái gì? Nó chính là cái đốm đen ở hai bên mang của con cá!

Tạm ngưng cái sự tò mò về tên gọi này một chút để nói xem món cá vồ đém này có ngon không. Câu trả lời là: Rất ngon. Đúng như lời giới thiệu là ngon hơn cá lóc!

Cá vồ đém kho tộ

Cá vồ đém dùng cho món lẩu

Tui dùng thử hai món là cá vồ đém kho tộ và lẩu cá vồ đém. Thịt cá dai dai, hơi béo và có vị thơm thơm đặc biệt.

Về nhà, tui tra cứu thông tin về cá vồ đém như sau:

Cá vồ đém còn gọi là cá tra bần - tên khoa học: Pangasius larnaudii, tên tiếng Anh Black Spotted Catfish) là một loài cá da trơn trong họ cá tra (Pangasiidae), đây là loài bản địa của vùng Đông Nam Á, như Campuchia và Việt Nam.  Cá vồ đém có thân dài như cá tra, răng nhỏ, mịn, râu ngắn, đặc biệt hai bên vây ngực phía trên có một đốm đen khá to. Loài cá nầy thích sống ở những vùng nước sâu hoặc dòng chảy mạnh. Xưa kia cá vồ đém xuất hiện nhiều trên sông Tiền và sông Hậu nhưng ngày nay đã trở nên rất hiếm, muốn tìm một con ngoài thiên nhiên thật không dễ dàng. Cá càng to thịt càng ngon. Hiện nay một số nhà hàng đã khai thác loài cá quý hiếm nầy để phục vụ cho khách hàng, tuy nhiên đa phần là cá nuôi trong ao hồ, chỉ một số ít đánh bắt được ngoài thiên nhiên.

Thông tin như vậy khá đầy đủ, nhưng mà tui vẫn thắc mắc. Nó có cái đốm đen ở vây thì kêu là cá vồ đốm đi, mắc gì lại kêu là cá vồ đém? Tui tra mấy cuốn từ điển tiếng Việt, hổng cuốn nào có giải nghĩa chữ đém hết. Tóm lại là chữ đém hổng có trong tiếng Việt! Mà đồng bào miền Tây nói chữ đém này một cách tỉnh bơ hà, khiến tui cứ bâng khuâng tự hỏi: Đém là cái gì vậy ta?

Phạm Hoài Nhân