Lang thang... bên đuôi rồng

Như đã kể, con sông Đồng Nai chảy qua thành phố Biên Hòa ngày xưa mang tên Phước Long giang (con rồng mang phước) với núi Long Ẩn là đầu rồng và núi Bình Điện là hòn ngọc châu ngậm trong miệng rồng. Con rồng này uốn lượn quanh Biên Hòa, và khúc đuôi rồng nhô lên chính là núi Châu Thới.

Hồi xưa thì núi Châu Thới thuộc tỉnh Biên Hòa, để cho nguyên cả đầu đuôi con rồng đều thuộc về một tỉnh. Sau 1975 thì đầu và mình rồng thuộc tỉnh Đồng Nai. còn cái đuôi nằm ở Sông Bé. Sau một thời gian nữa thì cái đuôi rồng vẫn nằm đó nhưng thuộc tỉnh Bình Dương. Rồi đến tháng 7/2025, đuôi rồng vẫn nằm đó nhưng thuộc về TP. Hồ Chí Minh.

Đường đi bộ lên núi Châu Thới

Hiện nay, mọi người biết đến núi Châu Thới chủ yếu là từ ngôi chùa trên núi: Châu Thới sơn tự. Khi còn thuộc Bình Dương thì đây là ngôi chùa xưa nhất tỉnh Bình Dương và là một trong những ngôi chùa hình thành sớm vào hàng đầu ở Nam bộ (ở nửa sau TK XVll). Ngay cả khi sáp nhập vào TP Hồ Chí Minh cùng với Bà Rịa - Vũng Tàu có lẽ đây cũng là ngôi chùa xưa bậc nhất. Theo sách Sơ thảo Phật giáo Bình Dương (NXB. Mũi Cà Mau, 2000) cho biết chùa có thể được lập vào năm Tân Dậu (1681).

Khác với núi Long Ẩn và Bình Điện (ở đầu rồng nơi Bửu Long), khi lên núi viếng chùa du khách có thể dạo chơi rừng cây núi đá, ở Châu Thới sơn tự chủ yếu khách chỉ viếng chùa và những cụm kiến trúc quanh chùa. Chuyện về chùa trên núi xin dành cho một bài khác. Cuộc du hành đến núi Châu Thới xin dành nhiều cho cảnh vật bên sườn núi, tức là lang thang bên đuôi rồng vậy.

Từ trung tâm TP Biên Hòa cũ, ngày nay là trung tâm phường Trấn Biên, đi theo đường Nguyễn Ái Quốc (quốc lộ 1K) về hướng Sài Gòn, qua cầu Hóa An khoảng 3 km bạn sẽ thấy bên trái bảng đề Châu Thới Sơn Tự. Rẽ vào đây có 2 đường lên núi.

Cổng chùa này mới được làm gần đây khi mở đường xe lên núi

Qua cổng chùa là 2 hàng tượng Thập bát La Hán, mới tạo dựng gần đây

Con đường như đường đèo

Một con đường là đi bộ lên 220 bậc đá, một đường là đi xe máy (hoặc xe hơi) vòng theo sườn núi để lên đỉnh. Mỗi con đường có nét thú vị riêng. Đi xe thì khỏi mỏi chân và có cảm giác như đang qua một con đèo ở cao nguyên. Đi bộ thì ngoạn cảnh thiên nhiên, cây rừng bên sườn núi. Đặc biệt là từ đây nhìn xuống là hồ nước rất lung linh thơ mộng.

Đường bộ lên 220 bậc thang hơi mệt nhưng xanh mát, nên thơ

Và từ sườn núi nhìn xuống hồ nước rất đẹp

Khi lên tới chùa, một đặc điểm nhắc du khách rằng đây là chốn núi rừng là... lũ khỉ. Chúng nhởn nhơ trên mái chùa, tượng Phật, và cũng sẵn sàng chụp lấy đồ dùng của khách nếu sơ ý.

Chùa núi Châu Thới nổi tiếng nhiều khỉ

Trên chùa, ngoài ngôi chùa đã có lâu năm, người ta tạo dựng thêm nhiều tượng Phật. Đặc biệt là tượng hai con rồng dài và lớn bao quanh khuôn viên chùa.

Theo truyền thuyết núi Châu Thới là đuôi rồng nhưng nay ở trên núi có nguyên con rồng luôn. Không phải một mà đến 2 con.

Núi Châu Thới chỉ cao 82 met, không cao lắm nhưng rất lý tưởng để lập doanh trại. Từ đây rất thuận lợi để tiến về Phiên Trấn (Sài Gòn) hoặc Trấn Biên (Biên Hòa), hoặc rút lên núi cố thủ. Chình vì vị trí thuận lợi như vậy mà năm 1776, Lý Tài - một võ tướng đã từng theo Tây Sơn rồi đi theo nhà Nguyễn - bỏ nhà Nguyễn mà đi, kéo quân chiếm lĩnh núi Châu Thới, hùng cứ một phương. Lý Tài tự xưng đại vương như một thủ lĩnh Lương Sơn Bạc và truyền đổi tên Biên Hòa thành Biên Hùng trấn. Địa danh Biên Hùng bắt đầu có từ đó.

Nhìn từ dưới, núi Châu Thới giống như một thành trì với hào sâu vây quanh

Núi Châu Thới đã được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia từ năm 1984, thuở nơi này còn là tỉnh Sông Bé

Phạm Hoài Nhân