Ăn vô là chết!

Củ ấu tẩu. Ảnh: soha.vn

Trong hình là củ ấu tẩu - hay ấu Tàu - tương tự như củ ấu Việt ta thường thấy. Tên giống, hình dáng tương tự, nhưng củ ấu Tàu khác củ ấu ta nhiều:

Thứ nhất: gọi là củ nhưng thật sự ấu ta là trái (Thương nhau trái ấu cũng tròn), chỉ vì nó mọc ở nước, trái rớt xuống bùn nên quen gọi là củ. Còn ấu Tàu (ấu tẩu) đích thị là củ, là rể của cây ô đầu.

Thứ hai: cây ấu mọc dưới nước, có nhiều ở Nam bộ còn cây ô đầu cho củ ấu tẩu thì mọc trên vùng núi cao phía Bắc.

Điều khác này mới quan trọng: củ ấu ăn không sao (chắc là ai cũng từng ăn rồi mà!), còn củ ấu tẩu ăn vô là chết ngắc!

Củ ấu tẩu rất độc, ăn vô có thể làm cho người tê cứng chân tay, tắc nghẽn mạch máu, đông máu và chết queo. Người vùng cao dùng nước của củ ấu tẩu làm thuốc độc tẩm vào đầu mũi tên để săn thú. Tên độc này mà bắn trúng voi, voi cũng tiêu đời!

Nhưng nếu mình ra tới Hà Giang, một trong những món đặc sản độc đáo nhất là cháo ấu tẩu. Dân Hà Giang còn gọi đây là cháo độc dược hay cháo chết người.

Cần nói thêm là củ ấu tẩu ngoài tác dụng cực độc còn là... vị thuốc cực tốt. Rượu ngâm củ ấu tẩu dùng làm thuốc xoa bóp (cấm uống) trị nhức mỏi rất hiệu quả. Nếu khử chất độc thì ăn củ ấu tẩu có tác dụng giãn gân cốt, giúp ngủ ngon sau ngày làm việc mệt nhọc, và nghe nói còn có tác dụng... như Viagra nữa!

Để khử độc tố, cháo ấu tẩu cần phải có cách chế biến đặc biệt, trong đó quan trọng nhất là phải hầm ít nhất là 12 tiếng. Nếu nấu đúng cách, ăn vô thì bổ. Nếu không đúng cách, ăn vô là... chết! Tóm lại, người ta nói rằng tới Hà Giang mà chưa ăn cháo ấu tẩu coi như mất nửa cuộc đời, còn ăn xong thì có thể... mất cả cuộc đời!

Tối hôm đó, sau hành trình bay từ Sài Gòn ra Hà Nội, đi xe gần 300 km từ sân bay Nội Bài tới Hà Giang và lang thang đi dạo vài tiếng ở TP Hà Giang, 10 giờ tối tui quyết định xơi tô cháo ấu tẩu (cần nói thêm là cháo ấu tẩu chỉ bán buổi tối, để ăn vô... ngủ ngon!).

Nồi cháo nó vầy nè:

Củ ấu tẩu được chế biến (ngâm với nước vo gạo cả đêm rồi hầm 4 tiếng hay hầm 12 tiếng gì đó hông biết, đó là bí quyết của người ta) nấu với nếp nương, gạo tẻ và nước hầm xương chân giò thành cháo. Ăn với rau tía tô cùng một số gia vị khác.

Tô cháo ấu tẩu

Nhìn màu sắc tô cháo thì không hấp dẫn lắm, khi ăn lại có vị đắng - không phải đắng như khổ qua, mà giống như thuốc Bắc - nên mới đầu có vẻ hơi khó ăn, nhưng được vài muỗng (thìa) thì cảm giác ngọt ngọt, bùi bùi. Tóm lại là ngon!

Tui vừa ăn vừa nghĩ: Hổng biết họ nấu có đúng cách hông? Có hầm đủ 12 tiếng hông hay chỉ mới có... 8 tiếng?

Ăn xong, tui về khách sạn nghỉ ngơi và ngủ một giấc ngon... như chết!

Sáng thức dậy, tui phát hiện ra là mình... chưa chết! Hỏi người địa phương rằng liệu lát nữa tui có chết hông, họ nói: Nếu chết thì đã... chết ngay lúc ăn xong, còn qua một đêm rồi thì không sao!

Ừa, thì cũng như ăn thịt cóc vậy mà! Bổ thì bổ lắm nhưng cũng rất độc, mình ăn rồi cũng đâu có sao. Xui mới chết!

Phạm Hoài Nhân