Rau gì biết bay?

Rau gì biết bay?

Dễ ợt! Rau tàu bay!

Ảnh: Wikimedia

Tui không nhớ là hồi xưa tới giờ ở nhà tui có mua rau tàu bay không. Chắc là không. Nhưng mà ăn thì chắc chắn là có. Wikipedia nói về việc sử dụng rau tàu bay như sau:

Tuy có tên là rau nhưng thực tế nó chỉ là một loài cỏ dại, có thể ăn được như rau nhưng do có nguồn gốc hoang dại, còn nhiều độc tính nên không được sử dụng nhiều hoặc trồng làm rau. Ở Việt Nam, đôi khi nó được sử dụng làm thực phẩm thay thế rau xanh nhưng rất hạn chế vì có mùi hắc rất khó chịu kể cả khi đã luộc chín.

Đọt non của cây có thể luộc, nấu canh, hoặc làm nộm trộn với hoa chuối... Trong thời gian chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh Việt Nam, nó là món ăn thường xuyên của du kích, bộ đội khi hoạt động ở những vùng rừng núi do không có điều kiện để trồng rau xanh thường xuyên để tránh bị lộ nơi đóng quân hoặc những lúc hết lương thực.

Trong y học cổ truyền còn sử dụng rau tàu bay làm dược liệu.

Mặc dù nhà tui không có ai làm du kích, bộ đội, nhưng thời kỳ sau 75 đói quá, không có gì ăn nên cũng có dịp vô rẫy hái thứ cỏ dại là tàu bay về làm rau ăn. Ấy vậy mà bây giờ lên Google search "rau tàu bay" thấy người ta nào là rao bán, nào là ca ngợi rau tàu bay hết cỡ. Coi đây nè:

Thôi, ai muốn tìm hiểu rau tàu bay có công dụng gì, giá cả ra sao xin mời lên mạng tìm đọc. Ở đây tui chỉ tò mò một chuyện: Là rau (hoặc cỏ) sao lại có tên tàu bay?

Một số bài viết dựa vào tình tiết đây là loại rau rừng mà bộ đội,du kích ở trong rừng dài ngày phải hái ăn để giải thích cái tên rau tàu bay: Phải đối mặt với máy bay Mỹ ném bom, ăn rau rừng nên các chiến sĩ mới gọi đây là rau tàu bay.

Tui thấy giải thích này gượng ép quá. Máy bay thì bay trên trời, cây rau thì ở dưới đất, có liên quan cái quái gì tới nhau đâu mà đặt tên là rau tàu bay? Thêm nữa, nếu tui nhớ không lầm thì ngoại tui đã kêu tên loại cỏ/rau này là rau tàu bay từ lâu - mà bà đâu có đi bộ đội, ở trong rừng và bị máy bay Mỹ ném bom?

Cách giải thích sau tui thấy hợp lý hơn: Đầu các nhụy hoa lúc khô biến thành các túm bông nhẹ, bay theo gió, đem theo nhụy và hạt cây đi đến những nơi thuận lợi để sinh sôi. Khi có gió thổi, các nhụy hoa khô mang hạt bay uốn lượn trong gió để khuếch tán nên được gọi là rau tàu bay. 

Tất nhiên, tên tàu bay chỉ có thể có sau khi máy bay đã xuất hiện tại Việt Nam.

Nhụy hoa được bung ra từ nụ, theo gió bay mang theo hạt nằm dưới cánh. Ảnh và chú thích: DXLINH trên Wikimedia

Các bạn có biết cách giải thích nào khác không?

Phạm Hoài Nhân