Sầu xĩ phãng

Đừng nghĩ Sầu xĩ phãng là nhạc Hoa nhé. Nó là nhạc tiếng Tây Ban Nha, nhưng phổ biến hơn ở Việt Nam với lời tiếng Pháp, qua tựa đề là Qui sait, qui sait, qui sait. 

Đây là một ca khúc boléro do nhạc sĩ Cuba Osvaldo Farrés sáng tác năm 1947 bằng tiếng Tây Ban Nha với tựa đề "Quizás, quizás, quizás" ("Có lẽ, có lẽ, có lẽ"). Bài hát nhanh chóng nổi tiếng và được đặt lời bằng hàng chục thứ tiếng khác nhau, trong đó có tiếng Việt. Lời tiếng Anh có tựa đề "Perhaps, perhaps, perhaps" do Joe Davis đặt, lời tiếng Pháp có tựa đề "Qui sait, qui sait, qui sait" do Jacques Larue đặt. Ở Việt Nam, ca khúc được Minh Trang - vợ của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước - đặt lời tiếng Việt dưới nhan đề "Sầu dĩ vãng". Hai ca sĩ trình bày là Quỳnh Giao (con của cô Minh Trang) và Thái Thanh.

Ca sĩ Minh Trang (giữa) cùng con trai Bửu Minh và con gái Đoan Trang (tức ca sĩ Quỳnh Giao)

Tui biết bài hát này khoảng cuối thập niên 1960, không phải vì nghe hát, mà vì lục lọi tập nhạc cũ của ba tui rồi sau đó tập đờn mandoline theo bản nhạc đó. Bài hát ắt là rất nổi tiếng trước đó lâu lắm, thời ba tui còn trẻ. Còn tui, nói thiệt là chỉ thích giai điệu hay hay, nhứt là đoạn cuối: Kì xé - kì xe - kì xe (oánh mandoline sướng lắm), chớ hồi đó còn nhỏ, dĩ vãng và hiện tại đều sướng quá trời, biết quái gì là sầu dĩ vãng chớ! Dĩ nhiên là cũng chẳng biết xuất xứ bài hát như ghi ở trên, chì biết là nhạc Pháp và thường nói với mọi người về bài Ki xe - ki xe, để ra vẻ ta đây biết tiếng Pháp!

Sau 1975, thời điểm người người còn lén lút nghe nhạc cũ, một bữa tui nghe băng nhạc hải ngoại, MC giới thiệu bằng giọng gió thì thào: Sau đây là nhạc phẩm Sầu xĩ phãng do ca sĩ Thái Thanh và Quỳnh Giao trình bày.

Tui nghe giới thiệu mà hổng biết bài gì, tới chừng nghe giai điệu quen thuộc mới nhớ ra: À, đây là bài Sầu dĩ vãng. Và đến thời điểm ấy, tui mới thấm sầu dĩ vãng là sao!

Bản nhạc này cũng có một lời Việt khác do Minh Thảo đặt, tựa là "Nào biết nào hay". Các bạn trẻ có thể biết phiên bản này nhiều hơn so với phiên bản Sầu dĩ vãng. Riêng tui, vẫn yêu thích bài Sầu dĩ vãng hơn, vì nó gợi lại cả một trời dĩ vãng, buồn ơi là buồn, sầu ơi là sầu... Sầu xĩ phãng!

À, lang thang trên YouTube, tui còn tìm ra phiên bản tiếng Pháp do nữ ca sĩ bạc mệnh Ngọc Lan trình bày. Post lên đây để các bạn cùng nghe, để mà sầu... Qui sait, qui sait, qui sait?

Phạm Hoài Nhân