Lan man về trái khổ qua

1. Tên gọi Khổ qua

Khổ qua là... trái khổ qua, hiểu theo nghĩa Hán Việt là trái dưa đắng. Tiếng Anh là bitter melon, cũng có nghĩa là dưa đắng luôn. Miền Bắc gọi là mướp đắng.

Ở miền Nam và miền Trung, không biết vì lười phát âm phụ âm kh hay sao, mà người ta thường kêu là ổ qua. Hồi tui còn nhỏ ở nhà, thậm chí phát âm thành hủ qua luôn!

Rượu ly bôi ngày ấy tiễn anh đi...

Ly bôi, theo Từ điển tiếng Việt của Lê văn Đức là: Chén rượu uống khi từ biệt, khi tiễn đưa, theo Từ điển Thanh Nghị là Chén rượu uống lúc chia tay. Từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học thì không có từ này, chắc rằng cho nó là từ cổ, không xài nữa.

Với đặc điểm là từ Hán Việt, cổ, ta dễ thấy ly bôi thường xuất hiện trong tuồng cải lương, cổ nhạc. Có lẽ câu hát có chữ ly bôi được nhiều người nhớ nhất là trong bài  vọng cổ Võ Đông Sơ.

Rượu ly bôi ngày ấy tiễn anh đi,

hoa lá bay theo vó ngựa phi,

Có biết đâu buổi tiễn đưa hôm ấy

là buổi chia lìa nàng chờ đợi mà chi.

Rượu ly bôi ngày ấy tiễn anh đi,

hoa lá bay theo vó ngựa phi,

Người ơi!...

Người là Nhân. Người ơi là Nhân ơi. Cho nên tui rất xúc động khi có rất nhiều – phải nói là vô số - bài hát réo gọi tên tui, thậm chí réo gọi Người ơi ngay từ đầu. Xin nhấn mạnh là Người ơi và ngay từ đầu luôn, chớ chỉ có có chữ người hoặc xuất hiện đâu đó trong bài thì vô thiên lủng, khỏi kể.

Giờ xin kể một số bài mà trước mắt tui nhớ được:

Tìm kiếm bằng Google giờ đây mạnh hơn nhiều với Generative AI

Một bài viết trước của Google đã giới thiệu về Generative AI (xem bài Generative AI là cái gì?), như là một sự mào đầu về khả năng mới của Google Tìm kiếm với ứng dụng AI. Tuần này, nhân dịp diễn ra sự kiện Google I/O 2023, Google đã đăng bài viết giới thiệu sâu hơn về chủ đề này. Bài viết bằng tiếng Việt do đội ngũ Google dịch từ nguyên gốc tiếng Anh. Tui xin trích đăng lại tại đây.

Tăng Cường Trải Nghiệm Trên Google Tìm Kiếm Với Generative AI

Trong 25 năm, chúng tôi đã tập trung nguồn lực khoa học và kỹ thuật để xây dựng công cụ tìm kiếm. Những phương pháp tìm kiếm hoàn toàn mới đang được chúng tôi phát triển với sự hỗ trợ từ các tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực AI - từ tìm kiếm trực quan bằng Google Ống kính (Lens) đến tìm kiếm bằng các phương thức khác, ví dụ như sử dụng đồng thời cả hình ảnh và văn bản với công cụ multisearch (đa tìm kiếm). Thực tế là hàng tháng có đến 12 tỷ lượt tìm kiếm hình ảnh bằng công cụ Ống kính (Lens), tăng gấp bốn lần chỉ sau hai năm; đồng thời lượt tìm kiếm đa phương thức cũng tăng mạnh.

Với những bước đột phá mới trong generative AI, chúng tôi đang hình dung lại một lần nữa những gì mà một công cụ tìm kiếm có thể làm. Thông qua công nghệ mới này, chúng tôi có thể giải đáp những loại câu hỏi mới mà bạn chưa bao giờ nghĩ rằng Google Tìm kiếm có thể trả lời được, đồng thời thay đổi cách sắp xếp thông tin, giúp bạn hiểu được bối cảnh của vấn đề dễ dàng.

Nhà thờ Song Vĩnh

Song Vĩnh là một khu phố nhỏ thuộc phường Tân Phước, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Đó là nói theo địa danh hành chánh hiện nay, chớ trước đó (trước ngày 12/4/2018) nơi đây là ấp Song Vĩnh thuộc xã Phước Hoà, huyện Tân Thành. Có lẽ chẳng mấy ai biết đến cái tên Song Vĩnh này, cho đến khi tại đây xuất hiện một ngôi nhà thờ bề thế với vẻ đẹp cổ điển châu Âu.

Đi trên quốc lộ 51 hướng ra Vũng Tàu, qua chùa Đại Tòng Lâm (phía tay trái) khoảng 4 km thì từ xa bên phải quốc lộ ta đã thấy nhô lên ngôi tháp cao mang dáng vẻ cổ điển. Đó là nhà thờ Thánh Anthony, giáo xứ Song Vĩnh.

Kẻo chúng ta quên

Thôi thôi buông áo em ra

để em đi bán kẻo hoa em tàn

Đó là câu hát má ru tui từ thuở nào. Trong câu ca dao này tui lưu ý đến chữ kẻo: kẻo hoa em tàn. Trong ngữ cảnh này có thể hiểu là nếu không thì hoa em sẽ tàn, nhưng ngoài việc dùng đúng vần điệu, chữ kẻo có ý nghĩa đắt hơn nhiều mà tui khó giải thích được.