Từ biệt thự trên núi Thị (hiện nay) nhìn ra xung quanh
Hãy nhớ lại hoàn cảnh lịch sử của những thập niên đầu thế kỷ 20, khi công ty SIPH (Societe Internatonale de Plantation d'Heveas: Hiệp hội đồn điền cao su quốc tế) của người Pháp mới được hình thành. Các ông chủ đồn điền cao su SIPH đã chọn khu vực Suối Tre đê quy hoạch thành một khu nghỉ dưỡng lịch lãm mang đậm phong cách Pháp cho chính mình. Nơi đây có độ cao khoảng 200 met, khí hậu mát mẻ. Khu trung tâm là vùng đất bằng phẳng, có bể bơi, nhà hàng, dancing, sân tennis... Xung quanh là các ngọn đồi, bãi cỏ. Hảng chục ngôi biệt thự theo kiến trúc Pháp được xây dựng với đầy đủ tiện nghi. Và xung quanh những biệt thự là bạt ngàn hàng dương rì rào, những cây cổ thụ in bóng.
Một trong những ngôi biệt thự được giữ lại làm Nhà truyền thống công nhân cao su Đồng Nai
Nổi bật hơn hết trong các ngôi biệt thự rất đẹp này là ngôi biệt thự có diện tích lớn hơn hẳn, ở tách biệt hẳn, nằm trên cao hơn hẳn, chính là ngôi biệt thự nằm trên đỉnh núi Thị. Ngôi biệt thự này nằm ở bên kia quốc lộ 1, tách biệt hẳn với quần thể các ngôi biệt thự ở trung tâm Suối Tre.
Với vị trí và quy mô độc đáo như vậy, chắc chắn chủ nhân ngôi biệt thự phải là nhân vật có vai vế rất lớn trong công ty SIPH. Ông ta là ai chúng ta sẽ tìm hiểu sau, còn tên gọi chính thức ở Long Khánh gọi nơi này là Nhà chủ công ty SIPH, người dân thì gọi nôm na là Nhà Tây núi Thị (Tây là ông Tây, tức người Pháp, chớ không phải hướng Tây).
Sau 1954, Pháp rút, công ty SIPH vẫn còn hoạt động nhưng hạn chế nhiều và nhân sự đa số được thay bằng người Việt. Riêng nhà Tây núi Thị do vị trí chiến lược ở trên cao nên được quân đội VNCH sử dụng. Đến năm 1975, ngôi nhà này bị bỏ hoang. Những thứ gì gỡ được đã bị gỡ trộm. Những gì còn lại bị bong tróc, xuống cấp trầm trọng.
Băng qua những lùm cây rậm rạp, ta tới được bên nhà Tây núi Thị như vầy đây
Như đã nêu ở trên, nhà chủ công ty SIPH đã được công nhận di tích cấp tỉnh năm 2012, 37 năm sau khi bỏ hoang phế. Thế nhưng từ đó vẫn không hề có tác động duy trì, sửa chữa gì cả. Ngôi nhà vẫn tiếp tục xuống cấp.
Ảnh: Báo Đồng Nai
Đến năm 2018, Sở Văn hóa - thể thao và du lịch cùng các sở, ban, ngành của tỉnh, Tổng công ty cao su Đồng Nai và TX.Long Khánh đưa ra đề xuất UBND tỉnh thu hồi quyết định xếp hạng di tích đã ban hành năm 2012. Lý do di tích hiện gần như hư hỏng hoàn toàn, không có khả năng phục hồi. Theo báo cáo, di tích hiện chỉ còn hình dạng kiến trúc cơ bản, xung quanh bị cây cỏ xâm thực. Toàn bộ bức tường, trần nhà đều bị bong tróc phần xi măng tô bên ngoài để lộ lớp gạch; toàn bộ hệ thống cửa chính, cửa phụ, cửa sổ, lan can ban công đều không còn. Hàng rào xây bằng đá xung quanh biệt thự giờ chỉ còn sót lại phần móng, nhiều đoạn tường nhà bị nghiêng, nguy cơ đổ sập rất cao. Đặc biệt, để vào được khu vực biệt thự Tây núi Thị phải đi tắt qua rẫy của các hộ dân sinh sống gần đó chứ chưa có đường riêng để đi vào di tích.
Căn cứ đề xuất này, tỉnh đã ban hành Quyết định số 3522 về việc bãi bỏ Quyết định số 67 ngày 5/10/2012 của Chủ tịch UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật Nhà chủ Công ty cao su SIPH.
Cột ra đa trên đỉnh núi Thị. Kế bên là ngôi biệt thự hoang phế
Khi tui tới đây vào cuối năm 2025, tấm bảng cấm "không vào tham quan - nguy hiểm" không còn nữa. Thực tế thì khi ấy cũng chẳng có ai lên núi, chỉ có một nhóm mấy người tụi tui thôi. Đường lên núi khá thuận tiện, không dốc lắm, xe máy đi được. Một số bài viết mô tả đây là một con đường khó khăn hiểm trở, chắc là... nói cho vui thôi!
Khi tới cột ra đa trên đỉnh núi cũng là tới nhà Tây núi Thị, vì cột ra đa nằm kế bên ngôi biệt thự này. Lối vô ngôi biệt thự đầy cỏ cây rậm rạp, đúng như nhiều bài viết đã mô tả.
Len lỏi qua những bụi rậm, ta tới được bên ngôi biệt thự hoang phế. Chỉ còn trơ kiến trúc khung và những bức tường.
Với sự giúp đỡ của Gemini, khung cảnh này của ngày xưa được dựng lại như sau:
Một góc khác của sảnh trệt
Hãy tưởng tượng xem ngày xưa nó như thế nào?
Gemini hình dung ra khung cảnh hoang phế nêu trên ngày xưa như vầy nè
Ông chủ đồn điền đang thư thái bước đi trong ngôi biệt thự của mình
Hãy nhờ Gemini phục dựng khung cảnh ngày xưa.
Hỉnh ảnh chiếc cầu thang ngày xưa do Gemini phục dựng.
và một nhà quý tộc đang bước xuống cầu thang. Ông này chắc khách mời của chủ biệt thự, vì trông không giống người Pháp.
Một phòng khác ở tầng trệt
Những góc nhìn đẹp mắt của cầu thang
Đặc biệt là khu nhà bếp được tách ra hẳn với ngôi biệt thự. Cấu trúc này giống như những biệt thự khác ở khu trung tâm Suối Tre.
Khu nhà bếp đã hoang tàn. Ở góc trên bên phải là hệ thống hút khói.
Lối đi từ ngôi biệt thự ra nhà bếp
Ta có thể hình dung ra nếp sống quý tộc của người chủ ngôi biệt thự này. Dù ở một nơi xa quê hương Pháp quốc của mình, ông ta sống trong một cơ ngơi lộng lẫy có đầy đủ tiện nghi như đang ở Pháp. Còn hơn vậy nữa, đây là ngôi biệt thự sang trọng nằm tách biệt hẳn trên một đỉnh đồi với khung cảnh xung quanh là thiên nhiên bạt ngàn xanh ngát.
Vậy ai là chủ nhân ngôi biệt thự này? Tui sẽ kể cho các bạn nghe những gì tui biết được trong một bài khác nhé.
Phạm Hoài Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét