Đình nằm ở góc đường Trần Hưng Đạo - Nguyễn văn Thoại, thuộc phường Châu Phú A, TP. Châu Đốc, gần chợ Châu Đốc, mặt tiền nhìn ra sông Châu Đốc.
Trên cổng đình, ta thấy ghi niên đại là 1926. Đó là thời điểm xây dựng ngôi đình như hiện nay (gần 100 năm), còn địa phương vẫn ghi nhận rằng đình thần Châu Phú đã có trên 200 năm.
Theo sử liệu ghi nhận được, ngôi đình do Nguyễn Văn Thoại (1761-1829) đứng ra xây dựng để thờ Nguyễn Hữu Cảnh (1650-1700). Năm xây dựng đình chưa xác định rõ, nhưng nằm trong khoảng thời gian Nguyễn văn Thoại bắt đầu nhậm chức Trấn thủ trấn Vĩnh Thanh (1817) cho đến năm 1829 (năm ông mất). Như vậy đến nay là khoảng 200 năm.
Đình thần Châu Phú ban đầu do Thoại Ngọc Hầu - Nguyễn văn Thoại lập nên để thờ Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh, sau này chính ông cũng được thờ trong đình. Như vậy, hiện giờ đình thần Châu Phú thờ 2 vị thần: Thượng đẳng Thần Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh, Trung đẳng Thần Thoại Ngọc Hầu - Nguyễn Văn Thoại.
Kiến trúc đình Châu Phú mang đậm dấu ấn nghệ thuật truyền thống dân tộc, đồng thời thể hiện được những tinh hoa trong phong cách kiến trúc cung đình triều Nguyễn.
Chánh điện lộng lẫy với nhiều bao lam, thành vọng, hoành phi, liễn đối… được chạm khắc công phu, đạt trình độ kỹ thuật điêu luyện. Những hoa văn được chạm khắc thuộc nhiều đề tài như bát tiên, tứ linh, chim thú, hoa lá… Ngoài ra, đình còn lưu giữ nhiều lư đồng, đỉnh đồng, khánh thờ, lỗ bộ, bát bửu, tán lộng… Tổng hòa các chi tiết nghệ thuật bên trong đình tạo nên một không gian trang trọng cổ kính.
Chánh điện lộng lẫy với nhiều bao lam, thành vọng, hoành phi, liễn đối… được chạm khắc công phu, đạt trình độ kỹ thuật điêu luyện. Những hoa văn được chạm khắc thuộc nhiều đề tài như bát tiên, tứ linh, chim thú, hoa lá… Ngoài ra, đình còn lưu giữ nhiều lư đồng, đỉnh đồng, khánh thờ, lỗ bộ, bát bửu, tán lộng… Tổng hòa các chi tiết nghệ thuật bên trong đình tạo nên một không gian trang trọng cổ kính.
Tượng thờ Thượng đẳng thần Nguyễn Hữu Cảnh
Gia tộc Lê Công với đình thần Châu Phú
Dòng họ Lê Công là một dòng họ đã có mặt tại Châu Đốc từ những ngày đầu khẩn hoang mở đất và có công rất lớn đối với sự hình thành và phát triển của vùng đất này.
Như đã nêu ở phần trên, khi mới hình thành đình thần Châu Phú tọa lạc trên phần đất của gia tộc Lê Công. Tư liệu cho biết ban đầu đình được dựng đơn sơ với mái lá, vách ván, nền đất, tọa lạc trong một khuôn viên rộng rãi, thoáng mát, nhiều bóng cây cổ thụ, mặt chính nhìn ra dòng sông Hậu, và có tên là đền Lễ Công (dân chúng quen gọi là đền Ông). Sau đó, đình được bà Huỳnh Thị Phú (vợ ông Lê Công Thoàn) quan tâm coi sóc. Trong những năm 1838–1858, bà đã đứng ra tu sửa lại ngôi đền và xây nền gạch.
Khi chính quyền Pháp hoán đổi đất để dời ngôi đình đến vị trí hiện nay thì cũng chính gia tộc Lê Công đã bỏ ra phần lớn của cải và công sức để xây dựng ngôi đình khang trang như ngày nay.
Một chi tiết đáng kể nữa, đó là về sắc phong của vua Minh Mạng và Tự Đức cho ngôi đình. Sắc thần này được lưu trữ và bảo quản tại Lê Công Phủ - phủ thờ của dòng họ Lê Công tại Châu Đốc. Mỗi khi có dịp lễ thì người dân lại thỉnh sắc từ Lê Công Phủ ra đình thần Châu Phú để làm lễ. Người trông coi Lê Công Phủ nói với tui: Nhà này là nơi Ông nghỉ ngơi, đình là nơi Ông làm việc. Ngày thường ông nghỉ ở đây, chỉ khi làm việc Ông mới ra đình.
Có thể nói không quá lời rằng dù đình là một thiết chế công của người dân, nhưng người trong gia tộc Lê Công vẫn coi trách nhiệm chính trong việc trông nom, gìn giữ ngôi đình mà tổ tiên mình đã góp công lớn dựng nên là của con cháu trong dòng họ.
Cổng đình, từ trong nhìn ra
Lê Công Phủ được xây dựng hoàn thành năm 1912, 14 năm trước khi đình thần Châu Phú hoàn thành. Ngôi nhà này có kiến trúc đặc sắc không kém đình thần Châu Phú. Thế nhưng trong khi đình thần Châu Phú được công nhận di tích quốc gia năm 1988 thì đến nay gia tộc Lê Công quyết không đồng ý cho Lê Công Phủ được công nhận di tích. Đó là một câu chuyện khác, chưa tiện kể ở đây.
Phạm Hoài Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét