Có cô gái Đồ Long lắc bầu cua

Nhạc cải biên (tui thích dùng từ này hơn "nhạc chế", vì nghe hợp lý hơn) là những bài hát đặt lời ca mới, dựa theo giai điệu những bài hát quen thuộc có sẵn, thường là có tính vui nhộn, trào phúng. Các bài hát được cải biên phải là những bài hát nổi tiếng, được nhiều người biết, có vậy thì nghe lời mới nó mới... đã!

Không bàn tới những bài "nhạc chế" sau này (vì chưa biết nó "sống" bao lâu, và vì... tui cũng hổng biết nhiều về nó), ở đây chỉ nhắc tới những bài hát cải biên mà tui đã nghe và nhớ mấy chục năm qua thôi. Kể lại nghe chơi nha!

Ai đang đi, trên cầu Bông
Té xuống sông ướt cái quần ny-lông

(Ai đang đi trên đường đê,
Tai lắng nghe muôn câu hò đế mê
Gạo trắng trăng thanh - Hoàng Thi Thơ)

Cười lên đi cho răng vàng sáng chói
Hát lên đi để cho đời le lói

(Kìa thôn quê dưới trăng vàng bát ngát
Ánh trăng thanh chiếu qua làng xơ xác
Khúc ca ngày mùa - Lam Phương)

Một - hai - ba thằng cha bán kẹo què giò
Một - hai - ba thằng cha bán kẹo què giò
Còn một giò đi kéo xe lôi
Còn một giò đi kéo xe lôi

(Qua thiên san kìa ai tiễn rượu vừa tàn

Vui ca xang rồi đi tiễn binh ngoài ngàn
Người đi ngoài vạn lý quan san
Người đứng chờ trong bóng cô đơn

Hòn vọng phu 1 - Lê Thương)

Trời đêm dần tàn, tôi lấy Honda, tôi dắt nàng đi ra nhà hàng
Cầm chắc năm trăm, tôi hỏi này nhiêu đây được chăng?

(Trời đêm dần tàn, tôi đến sân ga, đưa tiễn người trai lính về ngàn
Cầm chắc đôi tay ghi vào đời tâm tư ngày nay

Tàu đêm năm cũ - Trúc Phương)

và còn nhiều, nhiều lắm, ai nhớ xin kể thêm cho vui.

Như một lẽ tất nhiên, bài hát gốc (vốn là bài nổi tiếng) phải được nhờ nhiều và lâu hơn bài hát cải biên. Vậy mà có một trường hợp ngoại lệ...

Đó là bài hát sau đây:

Có cô gái Đồ Long lắc bầu cua

Lắc ba cái ra ba con gà mái

Chung hết tiền, thua hết tiền...

Chắc chắn là các bạn đồng trang lứa với tui đều biết và nhớ bài hát cải biên này, nhưng bài hát gốc là gì lại chẳng mấy ai nhớ (kể cả tui).

Ở thời buổi Internet này, cần biết gì cứ Gu-gồ một phát là xong, vậy mà mấy năm liền tui tìm hoài vẫn hổng biết mấy câu này từ đâu mà ra. Dù vậy, tui biết chắc là nó xuất phát từ một bài hát gốc nổi tiếng nào đó, bởi vì ngoài 3 câu đã được cải biên như trên, trong đầu tui vẫn nhớ giai điệu của ít ra là 4 câu hát. Tức là bài hát gốc này tui đã từng được nghe nhiều lần rồi, từ hồi xửa hồi xưa. Quen lắm, nhưng mà... không sao nhớ nổi! Chỉ nhớ "Có cô gái Đồ Long lắc bầu cua" thôi.

May quá, mới đây bạn già Quan Tăng của tui từ bên Mẽo mới nhắc rằng đó là bài Tiếng hát quê hương của Y Vân, Xuân Lôi.

Từ manh mối này, tui tìm ra bài hát gốc như sau:

TIẾNG HÁT QUÊ HƯƠNG

Xuân Lôi - Y Vân

Có cô gái miền quê hát bài ca
Giữa hoa lá xanh tươi bên làn gió
Thôn xóm nhà khi nắng tà
Êm êm trong muôn câu hò

Tiếng ai vẫn thường ngâm những bài thơ
Lúc qua núi cao hay bên đồng lúa
Non nước nhà vui thái hòa
Vang vang lên muôn lời ca

Ngàn muôn câu thơ câu hò
Hay bài ca trên lúa
Nhưng sao cho hết tình ta
Yêu non nước ngàn hoa

Có khi thấy mình như đã từ lâu
Biết bao nỗi yêu thương trong giòng máu
Nên nhớ nhiều, bao mái đầu.
Mong cho yên vui dài lâu

( => Có cô ... ... ... dài lâu )

Ði tìm thơ ...
Trên miền quê.
Và bài ca, bài ca sông núi.

Tui còn được biết thêm là bài này nhạc sĩ Xuân Lôi (anh ruột nhạc sĩ Xuân Tiên) đã đoạt giải nhất sáng tác năm 1958 nên sau đó đã được phát rất nhiều trên sóng phát thanh. Thảo nào... (Năm 1958 là năm tui... chưa sinh ra, nên khi bài hát được phát nhiều tui còn nhỏ xíu hà, hổng nhớ rõ là phải rồi!).

Nhạc sĩ Xuân Lôi. Ảnh chụp ngày 23/4/06.

Ông sinh ngày 17/10/1917 tại Hà Nội, mất ngày 29/8/2006 tại Pháp

Bài Tiếng hát quê hương với bút tích của nhạc sĩ Xuân Lôi

Bây giờ biết được bài hát gốc rồi, tui ghi lại đây cho nhớ. Ước gì được nghe lại giọng ca ai hát ngày xưa cho đỡ ghiền, đỡ nhớ. Ai tìm được xin giới thiệu dùm  đi nha!

Phạm Hoài Nhân

Bổ sung: (2020)

Chỉ ít lâu sau khi bài này được viết thì có người post lên YouTube bài Tiếng hát quê hương (nhưng tui mới phát hiện gần đây). Nay dẫn lại đây để mọi người nghe thử: