Theo bảng giới thiệu ở đình:
Đình Bình Quan xưa thuộc thôn Bình Quan, tổng Phước Vinh Thượng, huyện Phước Chánh, phủ Phước Long, tỉnh Biên Hòa, nay là ấp văn hóa Tam Hòa, xã Hiệp Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai.
Đình lúc ban đầu gọi là Bình Quan võ miếu, được xây dựng vào đầu thế kỷ 19, là một cơ sở tín ngưỡng dân gian đáp ứng nhu cầu tâm linh của cộng đồng dân cư địa phương. Về sau miếu được nâng cấp lên thành đình. Đối tượng thờ chính là Thần Thành Hoàng Bổn Cảnh, phối thờ các vị tiền hiền, hậu hiền, các anh hùng liệt sĩ.
Đình Bình Quan. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
So với những ngôi đình khác, đình Bình Quan có xuất phát điểm lịch sử ít nổi bật hơn rất nhiều. Với nền tảng ban đầu là một ngôi nhà vuông của cộng đồng, một thứ “công sở” của ấp, là điếm canh của những người có nhiệm vụ canh giữ an ninh cho xóm ấp, là nơi hội họp của bà con trong xóm ấp, là nơi để các dụng cụ âm khí cho đội trợ táng. Đương nhiên chức năng của nó hoàn toàn rất thế tục và mang tính chất hành chính. Sau đó, ngôi nhà vuông này được phát triển thành một ngôi miếu nhỏ, cho nên tên gọi của ngôi đình này là Bình Quan cổ miếu.
Với sự tiến hóa về mặt tên gọi, di tích này có thêm chức năng mới, chức năng phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của cộng đồng. Trải qua các biến cố lịch sử, ngôi đình vừa là một ngôi đình làng thờ cúng thần thành hoàng, các vị thần trong tín ngưỡng dân gian, vừa kiêm thêm chức năng là một nơi thờ cúng liệt sĩ, những người con của vùng đất này đã chiến đấu và hy sinh trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Khuôn viên đình Bình Quan. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Như vậy đình Bình Quan không có một vị thần Thành Hoàng được định danh như nhiều ngôi đình khác, và đình có thêm chức năng chính là nơi thờ cúng liệt sĩ. Điều này được thể hiện ở điểm: Đình có 2 ngày lễ lớn trong năm là lễ Kỳ yên (diễn ra vào ngày 15 và 16/11 âm lịch) và ngày Thương binh - liệt sĩ (27-7 dương lịch).
Ngoài ra, trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, thôn Bình Quan là căn cứ đặc công của tỉnh Biên Hòa và đình Bình Quan là cơ sở cách mạng quan trọng của xã Hiệp Hòa.
Chính vì vậy, đình Bình Quan được công nhận là Di tích Lịch sử cấp tỉnh (không phải di tích kiến trúc nghệ thuật). Và cũng không có gì ngạc nhiên khi chủ tịch Hồ Chí Minh được thờ trang trọng tại trung tâm của đình.
Đình Bình Quan. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Trên đường vô Vườn Đom đóm của anh Hà Duy Thiện, ta đi ngang đình Bình Quan. Ở vùng quê, nên lối vào đình Bình Quan khá nên thơ. Thỉnh thoảng tui tạt ngang đây chơi. Những hình ảnh trên chụp trong lúc ghé ngang đây chơi. Và đường vô đình cũng khá đẹp nên tranh thủ điệu điệu một chút.
Phạm Hoài Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét