Sau khi cáp treo núi Bà Đen ra đời và khá thành công vào tháng 3/1998, các tuyến cáp treo khác lần lượt xuất hiện như cáp treo Yên Tử (2001), cáp treo Đà Lạt (2/2003), cáp treo núi Tà Cú (9/2003)... Giá vé khứ hồi trung bình cho các tuyến cáp treo này khoảng trên dưới 100.000 đ. Ở thời điểm đó, mức giá là tương đối cao nhưng vẫn được mọi người chấp nhận một cách tích cực vì nó giúp giảm rất nhiều thời gian và công sức để vượt núi mà nhiều người thậm chí không thể nào đạt được vì lý do sức khỏe nếu không có cáp treo.
Tuyến cáp treo đầu tiên của Việt Nam, từ chân núi Bà Đen lên chùa Bà. Năm 1998. Ảnh: Công ty CP Cáp treo Núi Bà Tây Ninh
Cáp treo Yên Tử là tuyến cáp treo đầu tiên ở miền Bắc, ra đời năm 2001, ngay sau cáp treo Bà Đen năm 1998. Ảnh: Sun Group
Sau giai đoạn khởi đầu khi cáp treo chỉ đơn thuần là một phương tiện giao thông, ngành du lịch Việt Nam đã chứng kiến một sự chuyển dịch chiến lược lớn. Cáp treo không còn được xây dựng như những công trình đơn lẻ mà đã trở thành một phần cốt lõi của các hệ sinh thái du lịch quy mô lớn, mang tính biểu tượng và kiến tạo điểm đến.
Sự trỗi dậy của các tập đoàn đầu tư lớn, đặc biệt là Sun Group và Vingroup , là động lực chính của sự chuyển mình này. Các tập đoàn này nhận thấy rằng một tuyến cáp treo đơn thuần, dù có công suất lớn, cũng chỉ tạo ra một nguồn thu từ vé hạn chế. Tuy nhiên, khi cáp treo trở thành "cửa ngõ" để đưa hàng triệu lượt khách đến một quần thể du lịch tích hợp, giá trị kinh tế sẽ được nhân lên gấp bội. Cáp treo đóng vai trò là "nam châm thu hút" (anchor attraction), tạo ra một dòng chảy khách du lịch khổng lồ đến các khu phức hợp giải trí, nghỉ dưỡng, ẩm thực, và mua sắm.
Các hệ thống cáp treo Việt Nam tính đến nay
Ga cáp treo Núi Cấm. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Tính đến thời điểm hiện nay, tui thống kê được các hệ thống cáp treo sau đây ở Việt Nam, sắp xếp theo thời điểm bắt đầu vận hành (đã rà soát nhiều, nhưng không biết đủ chưa):
Đa số trong các hệ thống cáp treo này có nhà đầu tư là Sun Group (số 7, 11, 12, 13, 14, 15), kế đến là nhà đầu tư VinGroup (số 6, 17). Các hệ thống cáp treo còn lại do các công ty nhỏ hơn đầu tư, mỗi công ty chỉ có một tuyến cáp treo thôi.
Ga cáp treo Núi Chứa Chan - Gia Lào. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Hầu hết các hệ thống cáp treo của Sun Group có nhà chế tạo là Doppelmayr/Garaventa của Áo. Doppelmayr/Garaventa Group là một tập đoàn tư nhân có trụ sở chính tại Wolfurt, Áo. Công ty mẹ, Doppelmayr, được thành lập từ năm 1893 và sau đó sáp nhập với Garaventa AG của Thụy Sĩ vào năm 2002 để tạo thành một trong những nhà sản xuất cáp treo lớn nhất toàn cầu.
Nhìn vào bảng này, ta thấy Sun Group là nhà đầu tư mạnh nhất, với hàng loạt dự án mang tính chiến lược từ Bắc vào Nam. Các công trình của tập đoàn này như cáp treo Fansipan (Lào Cai), Bà Nà Hills (Đà Nẵng), Hòn Thơm (Phú Quốc), Nữ Hoàng (Hạ Long), Cát Bà (Hải Phòng) và Núi Bà Đen (Tây Ninh) đều được tích hợp vào các quần thể du lịch Sun World. Tương tự, Vingroup cũng đầu tư vào các hệ thống cáp treo vượt biển Vinpearl Land Nha Trang và Cửa Hội (Nghệ An) như một phần của chuỗi khu nghỉ dưỡng của mình.
Cáp treo Vinpearl Nha Trang. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Giá vé của những tuyến cáp treo này cao đến mức nhiều người... hết hồn. Ví dụ như vé khứ hồi cáp treo Bà Đen là 600.000 đ/người, vé khứ hồi cáp treo Bà Nà là 950.000 đ/người (giá vé bình thường năm 2025, không vào dịp ưu đãi). Tuy nhiên khi sử dụng dịch vụ rồi thì mới thấy... ờ, cũng được, vì giá đó không chỉ gồm việc di chuyển mà còn tận hưởng những tiện nghi được tạo sẵn ở điểm đến. Chẳng hạn chiêm ngưỡng tượng Phật Quan Âm Tây Bổ Đà Sơn, tượng Phật Di Lặc cùng rất nhiều công trình khác.
Các tuyến cáp treo nổi bật
Trong các tuyến cáp treo ở Việt Nam, có một số tuyến nổi bật đạt kỷ lục thế giới, gồm có:
Sun World Ba Na Hills (Đà Nẵng)
Cáp treo Bà Nà Hills. Ảnh: Sun World
Hệ thống cáp treo Bà Nà Hills là công trình duy nhất trên thế giới nắm giữ cùng lúc 4 kỷ lục Guinness, được xác lập vào ngày khánh thành 29/03/2009:
- Cáp treo một dây dài nhất thế giới, với chiều dài 5.771,61 m.
- Cáp treo có độ chênh giữa ga đi và ga đến cao nhất thế giới, với độ chênh 1.368,93 m.
- Tuyến cáp treo có tổng chiều dài cáp dài nhất thế giới, đạt 11.587 m.
- Cuộn cáp nặng nhất thế giới, nặng 141,24 tấn.
Được khánh thành vào ngày 04/02/2018, cáp treo Hòn Thơm đã ghi danh vào sách kỷ lục với danh hiệu "Cáp treo 3 dây vượt biển dài nhất thế giới" với chiều dài 7.899,9 m. Công trình trị giá gần 5 nghìn tỷ đồng này do Doppelmayr thực hiện, sử dụng công nghệ cáp 3 dây tiên tiến để đảm bảo sự êm ái cho hành khách trong hành trình dài 15 phút, vượt qua các đảo Hòn Dừa và Hòn Rỏi.
Sun World Fansipan Legend (Lào Cai)
Cáp treo Fansipan. Ảnh: Sun World
Vào thời điểm khánh thành ngày 02/02/2016, cáp treo Fansipan đã được Tổ chức Guinness trao 2 kỷ lục:
- Cáp treo 3 dây có độ chênh giữa ga đi và ga đến lớn nhất thế giới, đạt 1.410 m.
- Cáp treo 3 dây dài nhất thế giới, với chiều dài 6.292,5 m.
Sun World Halong Complex (Quảng Ninh)
Cáp treo Nữ Hoàng ở Hạ Long, kỷ lục về cabin có sức chứa lớn nhất thế giới. Ảnh: Sun Group
Được mệnh danh là "xe bus 2 tầng" vượt biển, cáp treo Nữ Hoàng đã xác lập 2 kỷ lục Guinness độc đáo:
- Cabin có sức chứa lớn nhất thế giới, lên tới 230 hành khách/chuyến.
- Trụ cáp treo cao nhất thế giới, đạt độ cao 188,88 m.
Tuyến cáp treo Cát Hải – Phù Long, được khánh thành vào ngày 06/06/2020, đã phá vỡ kỷ lục của cáp treo Nữ Hoàng với trụ cáp cao nhất thế giới, đạt độ cao 214,8 m. Công trình này giúp rút ngắn thời gian di chuyển ra đảo Cát Bà từ 20 phút đi phà xuống chỉ còn 9 phút.
Vinpearl Land Nha Trang
Vinpearl Land Nha Trang
Tuyến cáp treo Vinpearl Land, khánh thành vào ngày 10/03/2007, là tuyến cáp treo vượt biển đầu tiên tại Việt Nam và từng giữ kỷ lục "cáp treo vượt biển dài nhất thế giới" với chiều dài 3.320 m.
Nhận định
Nhận định
Các hệ thống cáp treo đã chuyển mình từ một phương tiện giao thông đơn giản thành một công cụ chiến lược, là đòn bẩy quan trọng cho du lịch Việt Nam. Chúng không chỉ giúp du khách tiếp cận những địa danh hiểm trở mà còn góp phần định vị lại hình ảnh du lịch Việt Nam trên bản đồ thế giới, thu hút đầu tư, và cải thiện đời sống người dân địa phương.
Cáp treo núi Bà Đen hiện nay. Ảnh: Phạm Hoài Nhân
Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đi kèm với những thách thức đáng kể về môi trường và bảo tồn. Để đảm bảo sự phát triển hài hòa và bền vững trong tương lai, việc xây dựng các dự án cáp treo cần được xem xét một cách cẩn trọng. Các nhà đầu tư và cơ quan quản lý cần có một tầm nhìn dài hạn, kết hợp phát triển kinh tế với bảo tồn di sản và môi trường. Sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm xã hội, giữa sự tiện lợi và sự tôn trọng thiên nhiên, sẽ là yếu tố quyết định cho tương lai của các công trình cáp treo và ngành du lịch Việt Nam.
Một trong những ví dụ cho sự cẩn trọng này là dự án cáp treo Bạch Mã được nêu trong các đồ án quy hoạch từ 2017–2018 (tuyến ~4 km do POMA tư vấn trong phương án 400 ha cho KDL sinh thái Bạch Mã). Nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại về tác động lên rừng, chim thú (nhất là khu có voọc chà vá chân nâu). Cho đến nay (9/2025) cáp treo Bạch Mã vẫn chỉ là ý tưởng trong quy hoạch, chưa phải dự án sắp khởi công.
Phạm Hoài Nhân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét