Kính thưa đồng chí Thành hoàng làng

Tại số 13B phố Bà Triệu, phường Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội là một cụm di tích đã được Bộ Văn hóa và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1986.

Đây là di tích kiến trúc 3 trong 1: Đình, đền và chùa.

• Đình Vũ Thạch là nơi thờ Khỏa Ba Sơn, tướng của Hai Bà Trưng. Theo các thần phả còn ghi lại, Khỏa Ba Sơn được Hai Bà cử tới ấp Hoa Động (nay thuộc xã Cự Khối, Gia Lâm) lập một đồn giả để lừa quân Hán, nhờ đó mà đánh bại được Tô Định. Sau khi lên ngôi, Hai Bà Trưng cho ông trở về đóng đồn tại ấp Hoa Động, song ông đã hoá ngay giữa tiệc khao thưởng dân làng (nơi thờ chính của ông hiện là làng Xuân Đỗ, xã Cự Khối, Gia Lâm). 

• Đền Vũ Thạch thờ Mẫu Liễu Hạnh và các mẫu khác trong tín ngưỡng dân gian. Sự tích về các bà Mẫu đã được nhiều sách ghi chép. 

• Chùa Vũ Thạch tương truyền được khởi dựng từ đời nhà Lý Theo văn bia trùng tu chùa vào năm Tự Đức thứ 10, chùa còn có tên Quang Minh Tự. Chùa chủ yếu thờ Phật, ngoài ra còn thờ Mẫu, thờ các sư tổ của chùa qua nhiều năm trụ trì đã viên tịch.

Đình Vũ Thạch (bên trái) và cổng chùa Vũ Thạch (bên phải)

Nhà mồ cổ Gia rai - Kiến trúc nghệ thuật độc đáo

Lời cúng hồn hòa trong ánh lửa bập bùng soi tỏ những bức tượng nhà mồ độc đáo tạo nên không gian huyền bí cho ngôi nhà mồ của người Gia rai trong ngày lễ bỏ mã. Để rồi, những ngôi nhà ấy trở thành niềm tự hào của người sống và là nơi trú ẩn vĩnh viễn của người chết.

Theo phong tục từ ngàn đời nay, trước lễ bỏ mả vài chục ngày, người Gia-rai vào rừng chọn cây gỗ tốt để dựng nhà mồ. Nhà mồ là sản phẩm kiến trúc độc đáo được xây dưng từ những bàn tay tài hoa, khéo léo của cả cộng đồng. Những người già có nhiều kinh nghiệm thì chịu trách nhiệm trang trí mỹ thuật, còn thanh niên trai tráng thì dựng cột và làm những việc nặng nhọc hơn.

Con đường cổ thụ

Người ta bảo tôi rằng đó là con đường đẹp nhất, lãng mạn nhất Hà Nội. Thế nên tôi tìm đến để xem thực hư ra sao.

Đó là con đường (ngoài này gọi là phố) Phan Đình Phùng, bắt đầu ở phía Hồ Tây hướng về Cửa Bắc.

Con đường có 2 hàng cây che bóng mát là đã đẹp rồi, nếu đó là 2 hàng cây cổ thụ thì càng tuyệt vời hơn nữa. Vậy mà đường Phan Đình Phùng không chỉ có 2 hàng cây cổ thụ mà có đến... 3 hàng cây sấu tuổi đời cả trăm năm!

Con đường này có đẹp nhất Hà Nội hay không thì không chắc lắm, nhưng chắc chắn là đẹp và lãng mạn đến nao lòng.

Vỉa hè rộng thênh thang và có đến 2 hàng cây sấu cổ thụ

Bộ ảnh Tây nguyên 1952 - 1955 của Jean Marie Duchange

Jean Marie Duchange sinh năm 1919 tại Saint Nazaire (Pháp). Ông làm nhân viên y tế ở Tây nguyên từ 1952 đến 1955. Trong 3 năm này ông đã chụp hàng loạt bức ảnh tuyệt vời về Tây nguyên Việt Nam. Duchange định xuất bản tập ảnh này, nhưng ông qua đời năm 88 tuổi khi chưa thực hiện được ý định. Con gái và cháu ngoại ông đã tặng các phim âm bản cho Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam và Bảo tàng Quai Branly (Pháp).

Để trân trọng và tưởng nhớ ông, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã tổ chức trưng bày bộ ảnh này trong tháng 10/2014. Những ảnh này do tôi chụp lại khi tham quan bảo tàng (chụp hình có đóng tiền phí đàng hoàng chớ hổng phải chụp lén đâu nghen! Hi hi!).

Thiếu nữ Giarai đeo hoa tai ngà voi, vòng tay xoắn ống và vòng cổ. Làng Djereng.

Lẩu Lào

Lẩu Thái là lẩu nấu theo kiểu của người Thái, vậy lẩu Lào là lẩu nấu theo kiểu của người Lào. Lẩu Thái thì ăn hoài, đám cưới, đám tiệc... thậm chí hổng biết nấu nướng gì hết (như tui chẳng hạn) chỉ cần ra siêu thị mua một bịch lẩu Thái đông lạnh về bỏ vô nồi nước sôi là ra lẩu Thái! Còn lẩu Lào thì hổng thấy đâu hết. Tại nó khó nấu hay tại nó chẳng có gì đặc biệt hết nên chẳng ai thèm ăn?

Người ta nói thế này: "Trong khu vực Đông Nam Á, ẩm thực Lào vốn không nổi bật như Thái Lan, không đa dạng như Việt Nam và cũng không tinh túy như người Singapore, nhưng những món ăn và cả cách thưởng thức đôi khi không theo khuôn phép nhất định nào của người Lào lại luôn để lại những dư vị đặc biệt".

Ra là vậy, nó không nổi bật nên ta ít đế ý. Nhưng người ta cũng nói thế này: "khách du lịch nước ngoài đến Vientiane có 3 việc cần phải làm: đi thăm Thạt Luổng (ngôi chùa nổi tiếng nhất của Lào), uống Beerlao và ăn lẩu Lào"

Câu thần chú của Alibaba

Alibaba đã quên mất câu thần chú!

Xin nhắc một chút: Alibaba đã rình nghe được 40 tên cướp đọc câu thần chú để mở cửa hang. Sau đó, đợi bọn chúng đi khỏi, chàng đọc lại câu thần chú ấy và chui vào hang, lấy được vô số vàng bạc quý giá. Sau đó nữa, Alibaba đã dùng mưu kế giết sạch 40 tên cướp. Từ ấy, chàng sống một cuộc đời giàu sang phú quý!

Alibaba vốn ham vui, tiền bạc sẵn có nên chẳng lo làm ăn gì cả, suốt ngày chàng chỉ lo chơi game và cá độ bóng đá. Ăn chơi mãi thì núi cũng lở chứ nói chi của cải. Đến một ngày nọ, Alibaba hết sạch tiền.

Chat vượt thời gian

Hồi xưa, ông nội tui không thể nào tưởng tượng được rằng có một ngày thằng cháu nội của ông có thể ngồi một chỗ mà tán gẫu với vô số bạn phương xa, cách nó có khi đến hàng chục ngàn cây số. Chẳng cần phải là Siêu nhân hay Đại thánh như Tôn Ngộ Không, bất kỳ con người bình thường nào cũng có thể làm được chuyện ngoài sức tưởng tượng ấy. Đâu phải chỉ đọc được lời nhắn của nhau, mà còn nghe tiếng, thấy mặt nhau. Chỉ cần gọi một chương trình chat lên!

Bây giờ, tui cũng không thể tưởng tượng nổi một chuyện xảy ra vào năm 2060.

Chuyện là như vầy:

Nếu những năm cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21, với sự phát triển vượt bậc của Internet, chúng ta vô cùng hào hứng với các cuộc trò chuyện vượt không gian thì vào giữa thế kỷ 21, không những ta có thể chat vượt không gian mà còn có thể chat vượt thời gian nữa!

Huyền thoại Ba Trợn

Nó thứ Ba, tên gì hổng biết. Người ta không kêu nó là Ba Gai, Ba Phải mà kêu là Ba Trợn, vì một lẽ đơn giản: nó đúng thiệt ba trợn! Ba Trợn là một gã vô danh tiểu tốt, gia cảnh bình thường, không nghèo khó bi thảm để người ta phải đưa tin lên mạng mà đắng lòng, cũng không tài năng quyến rũ khiến người ta phải ca ngợi rằng hấp dẫn khó cưỡng. Thân cận và biết tới Ba Trợn chỉ có một người thôi, đó chính là Hai Ẩu.

Ngày nọ, sau một giấc ngủ say sưa, nước miếng chảy đầy gối, Ba Trợn bỗng lên đồng dõng dạc tuyên bố mình là hot boy đẹp nhất Việt Nam. Trong lúc Hai Ẩu đang ôm bụng cười khùng khục vì thằng em ba trợn của mình thì bỗng đâu có Cu Tí nghe được câu đó và chạy tới. Cu Tí hí hửng giơ máy ảnh lên bấm lách cách chụp hình Ba Trợn và phỏng vấn mấy câu.

Ba Trợn thêm chữ rắc vô tên mình, tự xưng là Ba-rắc Trợn, có bạn thân ở bên Mỹ tên Barack Obama. Nó xô Hai Ẩu đi chỗ khác và nói với Cu Tí rằng mình thuộc gia đình danh gia vọng tộc, ba má chị em dì cậu của Ba-rắc Trợn đều là đại gia, mỗi lần cắt móng tay móng chưn hay hỉ mũi đều có người xun xoe phục vụ. Hai Ẩu núp đằng xa thấy Cu Tí ngoáy ngoáy ghi lia lịa. Hai Ẩu bàng hoàng tự hỏi sao lâu nay mình hổng biết thằng em Ba Trợn của mình nó lừng danh thiên hạ vậy ta?

Ngày Doanh nhân Việt Nam, đừng tưởng bở nhá!

Từ hồi phong kiến ở nước ta, giới kinh doanh buôn bán đã được xếp hạng bét trong xã hội, với bảng xếp hạng: Sĩ - Nông - Công - Thương. Sang đến thời kỳ xã hội thiên đường, bọn buôn bán càng bị coi thường với tên gọi khinh bỉ: bọn con buôn. Bọn con buôn này được coi là đồ ác nhơn thất đức, liếm gót tư bản, bóc lột sức lao động, buôn bán một vốn bốn lời...

Ngày nọ, người ta không coi thường lũ con buôn ấy nữa và muốn dành ra một ngày để tôn vinh họ. Người ta bèn sục trong đống hồ sơ, tìm ra ngày mà người ấy gởi một bức thư nói cái chi ấy cho giới công thương và chọn ngày đó làm ngày Doanh nhân Việt Nam, Đó chính là ngày 13 tháng 10 hàng năm.

Bạn là doanh nhân và bạn sướng vì mình được tôn vinh trong ngày này? Coi chừng lầm chết! Bạn mà là doanh nhân sao? Hãy coi qua những tình huống sau đây trong ngày Doanh nhân Việt Nam sẽ rõ.

Quảng cáo thời chụp giựt

Khỏi phải nói, ai cũng biết hiện giờ kinh tế khó khăn, sức mua yếu xìu. Các nhà kinh doanh, sản xuất thở vắn than dài vì không có khách hàng. Muốn có khách hàng thì phải quảng cáo, mà đã không bán được hàng thì lấy tiền đâu quảng cáo chứ! Đời là một vòng lẩn quẩn như vậy đó!

Dù sao đi nữa cuộc đời vẫn không thể thiếu quảng cáo. Thiếu gia như eChíp sống nhờ quảng cáo, đại gia như Google, Facebook cũng sống nhờ quảng cáo. Vậy thì ẩu như Hai Ẩu tại sao không mở ra dịch vụ quảng cáo cơ chứ?

Nghĩ là làm, Dịch vụ Quảng cáo Hai Ẩu được thành lập để cung cấp cho nhà kinh doanh những sáng kiến quảng cáo độc đáo, tiết kiệm và tuyệt vời nhất trong điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay.

• Có một nhà bán cháo dinh dưỡng cho trẻ em đã nghĩ ra cách quảng cáo như thế này: In quảng cáo cháo trên phiếu Bé Ngoan! Đàng nào trường mẫu giáo cũng phải in phiếu Bé Ngoan để phát cho các cháu, thế là bà bán cháo nhận in dùm các phiếu Bé Ngoan ấy kèm theo quảng cáo cháo luôn. Chi phí chả bao nhiêu mà quảng cáo trực tiếp đến tay người tiêu dùng là các cháu bé và phụ huynh.

Đường đổi ngày

Kinh tuyến 180^o được gọi là đường đổi ngày. Bước ở bên này kinh tuyến là ngày hôm trước, bước qua bên kia đã là ngày hôm sau. Đường này bắt đầu từ Bắc cực, qua eo biển Bering, Thái Bình dương, cho đến tận Nam cực.

Mới đây, trong một chuyến đi bụi, tôi phát hiện ra đường đổi ngày còn đi qua... Vĩnh Long nữa!

Những con đường mang tên chức sắc tôn giáo ở Sài Gòn

Đường phố thường mang tên những danh nhân lịch sử - văn hóa, hiếm có tên đường là tên những vị chức sắc tôn giáo (nhất là sau 1975). Thế nhưng hiếm không phải là không, ở TPHCM có những con đường mang tên của các vị chức sắc ấy.

Nhiều nhất là Phật giáo, điều này chắc không cần phải giải thích. Có lẽ quen thuộc nhất là những con đường Sư Vạn Hạnh, Thích Quảng Đức,,, có người còn kể tên Trần Nhân Tôn với giải thích rằng ông chính là Phật hoàng, Gần hơn, có Sư Thiện Chiếu (1898 - 1974), thế nhưng sát với thời nay nhất và đúng là một chức sắc cao cấp của Phật giáo chính là Ni sư Huỳnh Liên (1923 - 1987). Đường Ni sư Huỳnh Liên nằm ở quận Tân Bình.

Apple bó tay!

Tuy CEO Tim Cook của Apple chưa phải là một nhân vật sánh ngang với huyền thoại Steve Jobs nhưng ông cũng là một nhà quản lý lỗi lạc. Bằng chứng là từ khi thay thế Steve Jobs đến nay ông vẫn dẫn dắt con thuyền Apple vượt qua sóng to gió lớn để đạt hết thành công này tới thành công khác, và mới đây là sự kiện ra mắt iPhone 6 gây xôn xao toàn thế giới. Thế mà mấy hôm nay ông lo lắng ra mặt, không hiểu vì chuyện gì.

Núi Châu Thới, suối Lồ Ồ: Một thời chiến địa

Núi Châu Thới nằm cách trung tâm TP. Biên Hòa khoảng 5 km, có thể nhìn thấy khi ngồi uống cafe ở bất kỳ quán cafe nào bên bờ sông Đồng Nai. Trên núi có Châu Thới sơn tự, ngôi chùa có đông đảo khách thập phương lui tới. Nơi đây không chỉ là điểm du lịch tâm linh mà còn là nơi du lịch sinh thái hữu tình (xem: Núi Châu Thới). Còn suối Lồ Ồ ở cách đó không xa cũng đã từng là nơi ngoạn cảnh thiên nhiên tươi đẹp của bao nam thanh nữ tú (xem: Người hẹn cùng ta đến bên bờ suối).

Thế nhưng cách đây gần 250 năm, chốn thiên nhiên hữu tình ấy là bãi chiến trường đầu rơi máu đổ của một trong những thời kỳ rối ren nhất trong lịch sử Việt Nam.

Cảnh thủy mặc bên sườn núi Châu Thới. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Giải mã một nghi án

1.

Tui đọc một tin trên mạng như vầy: Nghi án nữ ca sĩ XXX mang bụng bầu ba tháng.

Theo tui biết thì nữ ca sĩ XXX đã có chồng. Mà hể có chồng thì có bầu rồi có con là chuyện bình thường. Hình như chuyện này chả có gì vi phạm pháp luật hết, vậy sao lại kêu là nghi án vậy ta?

Có một người vợ Biên Hòa như thế!

Ông Bùi Hữu Nghĩa (1807-1872) là một vị quan thanh liêm và là một nhà thơ nổi tiếng. Ông sinh quán ở Bình Thủy, Cần Thơ và mất cũng ở nơi ấy nên tại Bình Thủy hiện nay có khu di tích tưởng niệm Bùi Hữu Nghĩa gồm đền thờ, nhà trưng bày, nhà khách, nhà bia tưởng niệm, khu mộ... Điều đáng nói là nơi tôn thờ Bùi Hữu Nghĩa ở Cần Thơ ấy lại có dáng hình của một người phụ nữ Biên Hòa. Đó là phu nhân của ông: bà Nguyễn thị Tồn.

Sân trước khu di tích Bùi Hữu Nghĩa với nhà bia và đền thờ. Ảnh: Lâm văn Sơn.

Gia Định thử tài Cần Thơ

Cụ Bùi Hữu Nghĩa người con của đất Cần Thơ, cụ sinh ra và mất đi đều tại Bình Thủy, Cần Thơ. Thế nhưng Biên Hòa vẫn xem cụ là danh nhân của quê hương mình, vì 2 lý do: khi đậu thủ khoa xong thì cụ được bổ làm tri huyện Phước Long (tức Biên Hòa ngày nay), và người vợ yêu quý của cụ là bà Nguyễn thị Tồn vốn người ở Bửu Hòa, Biên Hòa. Ở Biên Hòa hiện nay tên cụ được đặt cho một con đường lớn. Trước khi kể lại câu chuyện tuyệt vời về bà vợ của ông, ta hãy xem qua một câu chuyện về tài năng của ông nhé.

Cụ Bùi Hữu Nghĩa lúc về già cáo quan về ẩn dật tại Bình Thủy, Cần Thơ. Thế nhưng tài danh thơ phú của cụ vẫn lan truyền khắp nơi (nói theo từ ngữ bây giờ là cư dân mạng xôn xao hay cộng đồng mạng phát sốt!).

Khu tưởng niệm cụ Bùi Hữu Nghĩa ở Cần Thơ