Về đồng khóm mua... thơm!

Trong hình là những đống khóm người dân bày bán ven đường ở huyện Tân Phước, Tiền Giang (giáp ranh với Long An).

Người miền Tây kêu trái này là trái khóm, chắc chắn là vậy rồi. Như ta thấy trong bảng hiệu này:

Vậy trái khóm có phải trái thơm không? Cũng chính người miền Tây trả lời rằng: Không! Đó là hai loại trái khác nhau. Có nhiều lời giải thích, nhiều cách phân biệt, nhưng có thể chọn lời giải thích và cách phân biệt như sau:

• Trái thơm to hơn trái khóm, một trái thơm to có thể tới 3-4  ký. Mắt thơm thưa, giãn. Lá thơm không có gai.
• Trái khóm nhỏ hơn trái thơm, thường một trái dưới 1 ký. Mắt khóm dày hơn, nhô ra, không phẳng như thơm. Lá khóm nhiều gai.

Tưởng vậy là ổn rồi, nhưng không cái vụ thơm - khóm này gây ra tranh luận triền miên. Chủ yếu cho rằng thơm với khóm là một loại.

• Quan điểm cho rằng khóm là cách gọi của người miền Nam, thơm là cách gọi của người miền Trung, còn dứa là cách gọi của người miền Bắc. Thực chất đây là 3 tên gọi của cùng một loại trái.
• Quan điểm về ngôn ngữ học, truy tìm tên trái cây này trong tự điển. Theo đó, Đại Nam quấc âm tự vị (Huỳnh Tịnh Của) chỉ có từ thơm, Việt Nam tự điển (Hội Khai trí Tiến Đức) có từ thơm và dứa để chỉ cùng một loại trái, không có từ khóm, Tự điển Việt Nam phổ thông (Đào văn Tập), Tự điển tiếng Việt (Văn Tân chủ biên) có cả 3 từ thơm, khóm, dứa chỉ cùng một loại trái. Từ đó kết luận rằng 3 trái này là một (?).
• Quan điểm tra theo tên khoa học, theo đó loại trái cây này có tên khoa học chung là Ananas comosus. Vậy nó là một loại! (?)

Tui là người sinh ra và lớn lên ở miền Nam, nhưng từ hồi nào tới giờ tui kêu trái này là trái thơm không à! Không biết có phải tại có gốc gác ở miền Trung hay không. Các dì các cậu bên ngoại tui gốc miền Tây thì lại thống nhất cách phân biệt thơm và khóm như nêu trên.

Chắc chắn là nhiều bạn sẽ có góp ý thêm nữa, tui sẵn lòng nghe. Nhưng giờ cho tui tạm có ý kiến vầy nhe: Cái giống trái này có tên khoa học là ananas comosus, có nhiều loại khác nhau như thơm ta (ananas comosus var spanish), thơm tây (ananas comosus queen), thơm không gai (ananas comosus cayenne)... Người dân có khi phân biệt theo loại mà gán cho nó những tên khác nhau. Ai sao hổng biết, riêng tui thì quen tên nào thì gọi tên đó cho nó... thuận miệng. Ở đây là tên trái thơm, vì vậy nên tui về đồng khóm ở Tiền Giang để mua thơm vậy!

Đồng khóm ở Tân Phước, Tiền Giang

Ờ, nếu mà ráng đổi thơm thành khóm thì biết đâu lúc nào đó thuận miệng mình lại hát:

Ta mang cho em một đóa quỳnh

Quỳnh khóm hay môi em khóm

Phạm Hoài Nhân