Nhà thờ ở Lạc An

Lạc An là một xã thuộc huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.

Trước kia, Lạc An thuộc quận Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa. Cái tên Lạc An gắn liền với rừng rậm hoang vu và từ chỗ rừng rậm hoang vu này nó gắn liền với chiến khu. Chiến khu Đ được hình thành vào tháng 2/1946, khởi đầu từ 5 xã: Tân Hoà, Mỹ Lộc, Tân Tịch, Thường Lang, Lạc An (đều thuộc huyện Tân Uyên, tỉnh Biên Hoà).

Lạc An được nhắc đến cùng Trị An trong lời bài hát Trị An âm vang mùa xuân:

Về lại chiến khu, ghé qua Thường Lang hay qua Lạc An

Một trời nước non, Tân Uyên chờ ai, sương bay Mã Đà

Nhà thờ giáo xứ Thượng Phúc, Lạc An. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Năm 1954, những đoàn người di cư từ Bắc vô Nam, trong đó một số đông đến Lạc An. Có lẽ có ý đồ của chính quyền Ngô Đình Diệm khi bố trí những người trốn tránh chế độ Cộng sản ngoài Bắc vô định cư tại vùng đất có cộng sản hoạt động rất nhiều để làm đối trọng của nhau, cũng có thể chỉ là vì nơi đây là vùng đất hoang vu chưa có đông dân cư sinh sống.

Dù lý do gì đi nữa thì Lạc An cũng trở thành xứ đạo với nhiều giáo dân di cư 1954, có nhiều nhà thờ. Giáo dân từ Bắc vào chủ yếu thuộc 2 tỉnh Hưng Yên và Thái Bình. Như những giáo dân di cư khác ở Hố Nai, Tân Mai, họ thành lập các giáo xứ lấy theo tên các giáo xứ gốc của mình ngoài Bắc.

Ở thời điểm 1954, Lạc An hình thành nên 9 giáo xứ: Vạn Đồn, Thượng Phúc, Ngọc Đồng, Cảnh Lâm, Võng Phan, Hoàng Châu, Mỹ Vân, Lực Điền, Hữu Vi. 9 giáo xứ này hợp thành giáo hạt Lạc An, do cha Đa Minh Luyện làm hạt trưởng, lúc đó gọi là cha giám đốc.

Bản đồ giáo hạt Lạc An. Nguồn: Giáo phận Phú Cường

Ngày nay giáo hạt Lạc An gồm 12 giáo xứ, trong đó 9 giáo xứ nằm trên địa bàn xã Lạc An gồm: Biên Hà, Cảnh Lâm, Hoàng Châu, Hiếu Liêm, Lực Điền, Mỹ Vân, Ngọc Đồng, Thượng Phúc, Võng Phan. 3 giáo xứ còn lại gồm: Hội Nghĩa (xã Hội Nghĩa), Tân Kim Bảng (xã Hiếu Liêm), Tân Lập (xã Tân Lập).

Trong hành trình đến Lạc An, du khách quan tâm đến những ngôi nhà thờ ở đây. Điều này là hợp lý, vì những ngôi nhà thờ ở Lạc An nằm những nơi phong cảnh hữu tình một bên là sông, một bên là rừng. Mặt khác, chúng còn có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, xin chớ nhầm lẫn mà giới thiệu hoặc ghi nhận sai. 

Tượng Đức Mẹ bên sông Đồng Nai, giáo xứ Thượng Phúc. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Thứ nhất: Không hề có ngôi nhà thờ nào mang tên Lạc An. Chỉ có nhà thờ ở Lạc An thôi. Vì như đã nêu: Lạc An là tên giáo hạt chớ không phải giáo xứ. Không có giáo xứ Lạc An, nên không có nhà thờ Lạc An.

Thứ hai: Lạc An không phải ở Đồng Nai. Kể cả về mặt hành chánh nhà nước lẫn tổ chức công giáo. Lạc An thuộc Biên Hòa là chuyện xưa lắc xưa lơ rồi. Bây giờ về mặt hành chánh, Lạc An là một xã, thuộc huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Về tổ chức công giáo. giáo hạt Lạc An thuộc giáo phận Phú Cường (nếu ở Đồng Nai thì phải thuộc giáo phận Xuân Lộc).

Phạm Hoài Nhân