Phố cổ Gò Công

Thị xã Gò Công thuộc tỉnh Tiền Giang, nơi đây chưa từng là khu đô thị - thương cảng tấp nập như Hội An ở Quảng Nam hay Cù lao Phố ở Biên Hòa. Thế nhưng trong quá khứ, Gò Công từng là một tỉnh sầm uất vào bậc nhất Nam bộ, nơi là thị xã Gò Công ngày nay đã từng là tỉnh lỵ tỉnh Gò Công nhiều năm liền. Chẳng những thế, nơi này từng được mang tên chính thức là làng Thành Phố (từ 1885 đến 1956).

Dinh tỉnh trưởng Gò Công, xây dựng năm 1885

Dấu vết một thời huy hoàng ấy còn để lại là những ngôi nhà cổ, dinh thự cổ, đền miếu cổ còn rải rác trong thị xã Gò Công. Theo thống kê, Tiền Giang có 350 ngôi nhà cổ (nhiều vào bậc nhất Nam bộ) thì khoảng trên 200 ngôi đang ở Gò Công! Bên cạnh đó là những tòa nhà công quyền, như Dinh Tỉnh trưởng Gò Công; lăng mộ, như lăng Đức Quốc Công Phạm Đăng Hưng, mộ anh hùng Trương Định; đền thờ, như đền thờ Trương Định; đình miếu, như Đình Trung...

Nhà đốc phủ Hải, trước đây là nhà bà Trần thị Sanh, vợ anh hùng Trương Định, xây dựng năm 1860

Đình Trung, xây dựng cuối thế kỷ 19.

Với đặc điểm lịch sử của mình, những ngôi nhà cổ ở Gò Công có tuổi đời khoảng 100 - 150 năm, chứ không đến vài trăm năm như Hội An hay Cù lao Phố. Những ngôi nhà này nằm rải rác trong thị xã, một số ít đã được nâng thành di tích (nhà đốc phủ Hải, dinh tỉnh trưởng Gò Công...) nhưng hầu hết vẫn còn là nhà dân. Những ngôi nhà cổ xây bằng ô dước trộn mật kết dính với gạch nằm chen lẫn với những ngôi nhà bê tông hiện đại, gần gũi với những đền miếu cổ xưa tạo cho Gò Công thành một phố cổ đặc biệt, mang những nét riêng của mình.

Văn Thánh miếu Gò Công

Một ngôi miếu cổ của người Hoa

Đi trong lòng phố cổ Gò Công, du khách thoáng như trở về hơn trăm năm trước, khi những bậc tiền nhân vào đây, khai phá mảnh đất Nam bộ này...

Một ngôi miếu cổ, và cách đó một căn là một ngôi nhà cổ (bán nước ép trái cây)

Ngôi nhà cổ nay dùng làm nơi bán nước giải khát, thức ăn nhanh. Quán cà phê kế bên đã không ngần ngại gì, đặt tên cho quán mình là Cà phê Phố cổ. Trước mặt những ngôi nhà này là Văn thánh miếu, ảnh chụp từ tầng lầu của Văn thánh miếu.

Phạm Hoài Nhân