Những cụm đường mang tên ngồ ngộ ở Sài Gòn

1.
Ở phường Bình Thọ, quận Thủ Đức, các con đường dọc mang tên là những khái niệm như: Dân Chủ, Bác Ái, Công Lý, Thống Nhất, Đoàn Kết, Hữu Nghị, Hòa Bình. Các con đường ngang mang tên các nhà trí thức, bác học cả Việt Nam lẫn nước ngoài, như: Lê Quý Đôn, Hồng Đức (tức Lê Thánh Tôn), Einstein, Khổng Tử, Lương Khải Siêu, Tagore, Pateur, Hàn Thuyên, Chu Mạnh Trinh, Nguyễn Khuyến.

Nghe kể rằng theo quy hoạch Làng đại học Thủ Đức hồi cuối thập niên 1960 thì nơi đây thuộc Làng và là khu nhà ở (dạng biệt thự) cho các giảng viên đại học. Chính vì vậy, các tên đường trong khu này đầy vẻ trí thức. Bây giờ nơi đây không còn là làng đại học (mà chủ yếu là... nhà hàng, quán ăn, như ta thấy trên bản đồ) nhưng đi trên các con đường Tagore, Einstein, Bác Ái, Dân Chủ...  có cảm giác rất thú vị.

2.

Ở khu cư xá Bắc Hải (phường 15, quận 10, TPHCM) có một cụm đường mà các đường ngang là tên núi: Bửu Long, Châu Thới, Thất Sơn, Trường Sơn, Ba Vì, Bạch Mã, Tam Đảo... còn các đường dọc là tên sông: Đồng Nai, Cửu Long, Hương Giang...

Tương tự như cụm đường ở Làng Đại học, xưa kia đây là những con đường nội bộ trong cư xá sĩ quan Chí Hòa. Cư xá này được xây dựng khi quân đội Pháp trở lại chiếm Sài Gòn, nhưng lúc ấy đường chưa có tên.Từ năm 1969, cư xá được giao cho một ban điều hành tự quản, ban điều hành này đã đặt tên các con đường nội bộ như trên.

3.
Ở khu dân cư Gia Hòa, phường Phước Long B, quận 9 có các con đường mang tên văn nghệ sĩ: Thanh Nga, Út Trà Ôn, Xuân Quỳnh, Huy Cận, Trịnh Công Sơn, Diệp Minh Tuyền...

Đây là các con đường nội bộ trong Khu dân cư Gia Hòa, ban đầu được đánh số. Đầu năm 2015, ban quản lý khu dân cư đề xuất và được quận 9 chấp thuận đặt tên đường như trên. Hiện giờ xen giữa những con đường mang tên văn nghệ sĩ vẫn còn những con đường đánh số, trong tương lai có lẽ sẽ được đặt tên dần.

4.

Ở khu Phan Xích Long, quận Phú Nhuận, có những con đường mang tên hoa. Có tất cả 13 loài hoa được đặt cho 13 con đường nhỏ giao nhau như một bàn cờ ở khu Phan Xích Long, đó là các đường: Hoa Hồng, Hoa Lan, Hoa Phượng, Hoa Mai, Hoa Đào, Hoa Cau, Hoa Cúc, Hoa Sứ, Hoa Huệ, Hoa Sữa, Hoa Lài, Hoa Trà, Hoa Thị...

Hơi khác với 3 trường hợp trên, đây không phải những con đường nội bộ mà chỉ là những đường nhỏ quanh Phan Xích Long, trước đây không có tên. Con đường dài nhất trong 13 đường hoa này là đường Hoa Lan cũng chỉ dài 650 met. Không rõ những tên đường này được đặt từ bao giờ, nhưng chắc là sau năm 2000.

Lời bàn:

Nhiều người cho rằng các con đường nội bộ thì tốt nhất là đặt tên bằng số để người ta dễ xác định được vị trí. Như đường số 2 sẽ gần đường số 1. Hoặc là đặt theo dạng N1, N2, N3, D1, D2, D3... trong đó N là đường ngang, D là đường dọc.

Nhiều người cho rằng tên đường phải là tên người, chứ đặt tên hoa, tên núi, tên sông... thì kỳ quá.

Có người khắt khe hơn nữa, cho rằng đặt tên người thì phải là anh hùng, danh tướng, chứ đặt tên văn nghệ sĩ thì không hợp lý.

Tui chỉ ghi lại những ý kiến trên chớ không bàn luận. Riêng tui, tui thấy việc đặt tên đường như các trường hợp kể trên rất thú vị, ít nhất là không nhàm chán!

Phạm Hoài Nhân