Chờ ở dinh vua Mèo

Không, không phải chờ đợi ai cả, đây chỉ là nói về cô Vương thị Chờ, hậu duệ đời thứ 4 của vua Mèo Vương Chính Đức, hiện đang làm hướng dẫn viên du lịch tại dinh nhà Vương ở Đồng Văn.

Dinh vua Mèo ở Đồng Văn, Hà Giang là một kiến trúc quá độc đáo, quá nổi tiếng. Những câu chuyện, thật lẫn huyền thoại về vua Mèo cũng đầy sức hấp dẫn. Vậy nên đã tới Hà Giang thì phải viếng thăm nơi đây thôi.

Lối vào Dinh Vua Mèo

Đón tiếp khách là một cô gái người Mông, cô đang ngồi tách vỏ các quả óc chó trong lúc chờ khách tham quan như thế này đây.

Cô là Vương thị Chờ, cháu gái đời thứ 4 của vua Mèo và sẽ là người thuyết minh về ngôi dinh thự này cùng những câu chuyện về vua Mèo. À quên, xin nhắc rằng trước đây ta gọi là người Mèo, còn bây giờ thì gọi là người Mông. Cô Chờ là người Mông, thuyết minh bằng tiếng Việt lơ lớ. Chính cái tiếng Việt lơ lớ ấy lại tạo nên một bản sắc riêng và đáng mến đối với người hướng dẫn viên đặc biệt này. Giờ nghe thử nhé:

Dinh vua Mèo được công nhận Di tích cấp quốc gia năm 1993, nhưng cho đến lúc ấy con cháu tộc Vương vẫn sinh sống tại đây, trong đó có cô Chờ. Đến năm 2004, các hộ gia đình họ Vương đồng ý hiến tặng hoàn toàn dinh thự cho ngành văn hóa quản lý. Các hộ gia đình này được tạo điều kiện ra xây dựng nhà ở khu vực phía bên ngoài. (Các chữ đồng ý hiến tặng và tạo điều kiện là tui ghi lại đúng nguyên văn thôi nghen, còn chi tiết và cụ thể như thế nào thì... tui không biết!). Theo lời cô Chờ, số người trong gia tộc họ Vương còn ở lại nơi này là 6 hộ gia đình, thuộc thế hệ thứ 4 và thứ 5, là chi con cháu người vợ thứ ba của vua Mèo. Chi của bà Cả hiện làm việc tại Hà Nội, Sài Gòn, nước Đức, nước Anh. Chi của bà Hai định cư ở Canada và Mỹ.

Có lẽ sự gắn bó với nơi này cả một thời tuổi thơ và tình gia tộc khiến cho bài thuyết minh của cô Chờ rất lôi cuốn và sinh động, cô rất am hiểu về từng chi tiết, từng đồ vật trong ngôi nhà cũng như chuyện kể về cha ông mình.

Trong đoạn clip trên, cô Chờ có kể một chi tiết thú vị về những chiếc chân cột. Thời vua Mèo Vương Chính Đức, cao nguyên Đồng Văn là nơi cung cấp thuốc phiện vào bậc nhất thế giới với 20 tấn một năm, vua Mèo cũng là... vua thuốc phiện. Ông là người giàu có bậc nhất là nhờ thuốc phiện, vì vậy 2 chân cột trong hình được làm theo hình hoa anh túc (cây thuốc phiện) để ghi nhớ điều đó. 

Chân cột làm bằng đá nhưng có màu sắc khá lạ. Đó là do ngày xưa vua Mèo đã cho dùng giấy bạc Đông Dương (đồng bạc hoa xòe) để... đánh bóng nó, nghĩa là dùng tờ giấy bạc chà xát vào chân cột cho tới khi tờ giấy bạc mòn nát thì thôi. Tính ra mỗi chân cột như vậy tốn hết 900 tờ giấy bạc, tương đương 900 triệu đồng Việt Nam hiện nay, chưa kể... tiền công. Trong nhà Vương có khoảng chục chân cột như vậy!

Chân cột

và quả anh túc

Cô Vương thị Chờ được dự một lớp tập huấn hướng dẫn viên du lịch 3 tháng ở Hà Giang năm 2007 và bắt đầu làm hướng dẫn viên tại ngôi nhà gia tộc thân yêu của mình từ năm 2008. Quá khứ vàng son của dòng họ đã qua rồi. Chắc cô cũng có những phút chạnh lòng khi chỉ là người giới thiệu về những di sản quý giá của cha ông chứ không sở hữu chúng, nhưng dù sao cô vẫn còn được gắn bó với những ký ức xưa. Còn với chúng ta - những người khách tham quan - thật thú vị khi được chính một người trong cuộc thổi hồn vào di tích.

Những bài viết về dinh vua Mèo và chuyện về ông nhiều lắm nên tui không lặp lại ở đây, bạn nào thích có thể xem trong chính những clip mà cô Vương thị Chờ thuyết minh ở trên hoặc đọc các bài viết sau:

• Chuyện về vua Mèo Vương Chính Đức
• Chuyện về các gia tộc người Mông ở Hà Giang
• Dinh vua Mèo Hà Giang

Về phần tui, sau khi nghe cô Vương thị Chờ thuyết minh xong thì đi lang thang trong dinh nhà Vương...

và sau đó ra trước cửa dinh đứng ngẩn ngơ, không biết con cháu nhà họ Vương bây giờ làm nghề gì nhỉ?...

rồi ngồi xuống trầm tư nghĩ ngợi. Nghĩ gì biết hông?

Nghĩ rằng: Tộc họ lẫy lừng nhà Vương sao toàn đi định cư ở những nước... tư bản giẫy chết (Mỹ, Canada, Đức, Anh...) không vậy ta?

Phạm Hoài Nhân