Vàm Xáng là gì?

Câu ca dao "Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Phong Điền" dễ làm những người không phải dân Cần Thơ nghĩ rằng đây là 4 địa điểm khác nhau . Thiệt ra, đây là 4 địa danh nhưng chỉ có 2 địa điểm thôi. Bởi vì Ba Láng thuộc Cái Răng còn Vàm Xáng thuộc Phong Điền. Câu ca dao trên nếu diễn giải dài hơn một chút cho rõ nghĩa thì sẽ là "Cái Răng có Ba Láng, Vàm Xáng ở Phong Điền".

Cái Răng là quận nội đô, Phong Điền là huyện ven đô của thành phố Cần Thơ.

Ba Láng là phường thuộc quận Cái Răng, phía Tây của phường này giáp huyện Phong Điền.

Cổng chào phường Ba Láng, TP. Cần Thơ

Còn Vàm Xáng là gì?

Bạn tìm trên Google Tìm kiếm, Google Maps sẽ không thấy một địa danh hành chánh nào mang tên Vàm Xáng hết! Có thể thấy tên chợ Vàm Xáng, bến đò Vàm Xáng, trường học Vàm Xáng... chớ không hề thấy phường, xã, khóm, ấp... Vàm Xáng nào hết!

Chợ Vàm Xáng

Vườn trái cây Vàm Xáng

Vậy Vàm Xáng là gì? Thì Vàm Xáng là... vàm xáng chớ là gì!

Vàm là ngã ba sông, chỗ rạch chảy ra sông hay sông nhỏ chảy ra sông lớn. Thí dụ như chỗ vòng tròn trên bản đồ dưới đây.

Xáng là đọc tắt của kinh xáng, tức là những con kinh đào bằng xáng (máy đào kinh và vét bùn).

Vậy vàm xáng là ngã ba sông, chỗ kinh xáng chảy ra sông lớn. Trong trường hợp cụ thể ờ Cần Thơ thì Vàm Xáng là ngã ba sông chỗ kinh xáng Xà No chảy ra sông Cần Thơ, như trong bản đồ.

Bản đồ thể hiện Vàm Xáng và Ba Láng

Kinh Xáng Xà No là con kinh nổi tiếng và quan trọng bậc nhứt ở miền Tây, từ lâu được xem là con đường lúa gạo của miền Tây sông Hậu. Kinh Xáng Xà No nổi tiếng đến mức ở Cần Thơ - Hậu Giang chỉ cần nói Kinh Xáng thì mặc nhiên người ta hiểu là kinh Xáng Xà No, dù rằng những con kinh do xáng đào ở miền Tây thì nhiều lắm. Tương tự như vậy, nói Vàm Xáng thì hiểu ngay đó là ngã ba sông chỗ kinh Xáng Xà No chảy ra sông Cần Thơ.

Ngoài Vàm Xáng ở Phong Điền như kể trên thì miền Tây còn có những vàm xáng khác, theo đúng định nghĩa ngã ba kinh xáng chảy ra sông lớn, như Vàm Xáng ở Lai Vung, Đồng Tháp, Vàm Xáng ở Châu Phú, An Giang...

Sao kêu là xáng? Và kinh xáng Xà No có từ bao giờ? Chuyện đó để kể trong bài khác, nghen.

Phạm Hoài Nhân