Vòng thời gian

Mốc thời gian

Thập niên 1960, nhạc sĩ Y Vũ sáng tác bài Năm 2000. Lúc ấy, còn trên ba mươi năm nữa mới đến năm 2000. Quãng thời gian không dài, nhưng cũng là nửa đời người, và nhiều người thuở ấy không mong mình tồn tại trên cõi đời đến một năm tháng xa xôi như vậy. Cũng vì thế nên lời ca man mác u hoài...

Năm 2000, năm tôi trở về vùng đất thênh thang

Tôi gặp người tình cũ bên đường

Bây giờ nàng bạc sương tóc mây....

Năm 2000, năm tôi trở về tìm dấu thân yêu

trong bạn bè dần đã qua đời

Qua một lần thế kỷ hai mươi

Cái năm tháng 2000 xa xôi ấy rồi cũng đến, như một giấc chiêm bao. Rồi chính năm 2000 ấy lại lùi dần, lùi dần để trở thành dĩ vãng. Bạn, và tôi, chúng ta đã từng là tương lai. Chúng ta sẽ trở thành dĩ vãng.

Thời gian đi theo ta

Tui ngồi trò chuyện với anh Bùi Thuận và đặt câu hỏi:

• Cùng thời gian với bài Năm 2000 của nhạc sĩ Y Vũ, có một bài hát khác cũng nói về những năm tháng trong một kiếp người do nhạc sĩ Y Vân, anh ruột của Y Vũ, sáng tác. Đó là bài 60 năm cuộc đời. Cả 2 bài đều hay, tạo nên nhiều xúc cảm. Thế nhưng sau hơn nửa thế kỷ, 60 năm cuộc đời vẫn được mọi người thường xuyên hát đi hát lại, còn Năm 2000 hầu như bị quên lãng. Có lẽ chỉ những người già như tui và anh mới nhớ đến mà thôi. Tại sao vậy?

Ca khúc 60 năm cuộc đời ra đời năm 1965, đến nay đã 58 năm. Thời đó thường được trình bày bởi cặp đôi Hùng Cường - Mai Lệ Huyền

Anh Bùi Thuận trả lời:

• Bởi vì 60 năm cuộc đời nói về khoảng thời gian chớ không phải mốc thời gian. 60 năm cuộc đời có thể là cuộc đời anh, cuộc đời tôi hay cuộc đời con cháu chúng ta. Dù thời nào nó cũng có ý nghĩa như vậy. Còn Năm 2000 nói đến mốc thời gian cụ thể. Qua thời điểm đó lời ca trở nên... lạc hậu. Nói theo ngôn ngữ bây giờ là quá date.

Thời gian quay vòng

Tui chợt nhớ tới một bài hát khác, bài Thiên duyên tiền định (tác giả Hoài An - Hoài Linh). Bài hát này ra đời cách nay gần 60 năm nhưng đến nay vẫn thường xuyên được hát trong những dịp Tết hay đám cưới. Tuy không nói đến năm tháng đời người như Năm 2000 hay 60 năm cuộc đời, nhưng nếu để ý ta thấy có nhắc đến cột mốc thời gian.

Thiên duyên tiền định ra đời vào giữa thập niên 1960 cũng với 2 giọng ca Hùng Cường - Mai Lệ Huyền

Trong bài hát, chàng trai (giả vờ) xem bói cho cô gái và hát:

Mười hai con giáp, em đây cầm tinh Quý Mùi

Cầm tay anh đoán năm nay duyên lành đến rồi

Em ở đây tuổi Quý Mùi. Là bao nhiêu tuổi?

Ở thời điểm sáng tác bài hát, năm Quý Mùi là năm 1943.

Bài hát này ra đời khoảng năm một chín sáu mấy, lúc đó cô thiếu nữ sinh năm Quý Mùi 1943 đúng là ở tuổi đôi mươi, còn anh con trai thì như anh ta tự giới thiệu:

Anh ta tuổi chừng hai mươi mấy

Quen lắm nhìn sơ em biết ngay

Chẳng ai xa lạ, người ấy là... là anh đây!

Hai người quả là xứng đôi vừa lứa!

Thời gian trôi qua, chàng trai trong bài hát vẫn luôn luôn tuổi chừng hai mươi mấy. Còn cô gái bị ghim cứng ở năm sinh Quý Mùi 1943, cho nên mỗi năm mỗi lớn. Đến năm 2013 chẳng hạn, em chỉ mới vừa tròn... 70 tuổi, còn anh vẫn tuổi chừng hai mươi mấy. Cho nên chàng trai đang tỏ tình với một người đáng tuổi bà ngoại mình!

Thời gian vẫn tiếp tục trôi. Đến năm nay, 2023, thì khi nói đến cô gái cầm tinh Quý Mùi ta không nói cô sinh năm 1943 nữa mà là 2003 (cách nhau... 60 năm cuộc đời!). Năm nay cô 20 tuổi, còn chàng trai thì hai mươi mấy. Đẹp đôi quá, phải không?

---

Vậy đó, thời gian có thể đứng yên, trôi theo ta, hay quay vòng. Ai mà biết được?

Phạm Hoài Nhân