Bà Trần thị Sanh là vợ thứ của anh hùng dân tộc Trương Định. Sinh trưởng trong một gia đình danh giá và giàu có bậc nhất ở Gò Công, thật kính phục bà đã chấp nhận gian nan nguy hiểm kết duyên cùng một con người quyết tâm hy sinh cho Tổ quốc trong thời buổi loạn lạc. Cũng chính bà đã hỗ trợ rất nhiều về vật chất cho nghĩa quân của Bình Tây đại nguyên soái để chiến đấu chống giặc Pháp.
Ngôi nhà nơi bà sinh sống được xây dựng năm 1860, là ngôi nhà sang trọng nhất Gò Công thuở ấy. Năm 1864, Trương Định tuẫn tiết, bà vào chùa quy y, nhường ngôi nhà lại cho con gái riêng là Dương thị Hương và rể là tri huyện Trường Bình. Sau này, vợ chồng tri huyện Trường Bình qua đời, để lại cơ ngơi cho con gái là Huỳnh thị Diệu và chồng là đốc phủ Nguyễn văn Hải. Từ ấy ngôi nhà được gọi là nhà đốc phủ Hải.
Như vậy ngôi chùa Long Thiền được hình thành từ gần 200 năm trước nhờ công lao của 2 mẹ con bà Trần thị Sanh. Sau nhiều dâu bể, nhất là do chiến sự năm 1946, chùa bị thiêu hủy phần lớn.
Ngày nay chùa Long Thiền đã được trùng tu, xây dựng lại. Chùa còn lưu giữ nhiều pho tượng Phật bằng gỗ có từ thời kỳ đầu mới thành lập. Các bao lam, liễn đối được phục chế rất đẹp.
Ngôi mộ bát lăng đẹp nhất miền Nam
Đặc biệt trong khuôn viên chùa có ngôi mộ tháp hình bát lăng rất đẹp. Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng đã đánh giá rằng đây là ngôi mộ tháp đẹp nhất ở miền Nam.
Ngôi nhà nơi bà sinh sống được xây dựng năm 1860, là ngôi nhà sang trọng nhất Gò Công thuở ấy. Năm 1864, Trương Định tuẫn tiết, bà vào chùa quy y, nhường ngôi nhà lại cho con gái riêng là Dương thị Hương và rể là tri huyện Trường Bình. Sau này, vợ chồng tri huyện Trường Bình qua đời, để lại cơ ngơi cho con gái là Huỳnh thị Diệu và chồng là đốc phủ Nguyễn văn Hải. Từ ấy ngôi nhà được gọi là nhà đốc phủ Hải.
Nhà Đốc phủ Hải ngày nay là điểm tham quan nổi tiếng, vì đây là ngôi nhà cổ lớn, đẹp nhất và còn được giữ gìn khá nguyên vẹn. Rất nhiều bài viết về ngôi nhà này (tui cũng có viết trong bài Ngôi nhà của vợ anh hùng Trương Định).
Ngôi chùa được hình thành do mẹ con bà Trần thị Sanh
Bữa nay, tui không kể về ngôi nhà mà kể về ngôi chùa. Gọi là ngôi chùa của vợ anh hùng Trương Định thì không đúng lắm, nhưng xin phép được gọi như vậy cho liền mạch với nhà đốc phủ Hải vốn là ngôi nhà của vợ anh hùng Trương Định.
Chùa Long Thiền. Từ xa ta đã có thể thấy cây dầu thật cao nên chùa còn được gọi là chùa Cây Dầu. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Đồng Tháp
Đó là ngôi chùa Long Thiền, ở xã Tân Hòa, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Bình Nghị, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang).
Chùa Long Thiền do bà Trần thị Sanh hiến cúng đất xây chùa từ khoảng giữa thế kỷ 19, ban đầu nơi đây chỉ là một ngôi chùa lá nhỏ. Bà Dương thị Hương là con gái bà Trần thị Sanh với người chồng trước, quy y Tam bảo với hoà thượng Hải Hội - Chánh Niệm, được Hòa thượng ban pháp danh Thanh Đăng.
Nhận lời thỉnh cầu của bà Dương Thị Hương và đồng bào Phật tử, hoà thượng Hải Hội - Chánh Niệm mới đến đây chứng minh xây dựng thành ngôi đại già lam và đặt hiệu là Long Thoàn Bửu Tự, về sau được đổi thành Long Thiền Cổ Tự.
Với sự phát tâm tài trợ của bà Dương Thị Hương, chùa Long Thiền bấy giờ được cất trên khoảng đất rộng gần một mẫu (10.000 m²). Chánh điện, nhà tổ, Đông Tây lang, nhà thiền, nhà trù và nhà lẫm lúa có diện tích hơn 2.000 m². Trong chùa có hàng cây đại thụ dầu, sao,... vì vậy người dân còn gọi là Chùa Cây Dầu.
Nhận lời thỉnh cầu của bà Dương Thị Hương và đồng bào Phật tử, hoà thượng Hải Hội - Chánh Niệm mới đến đây chứng minh xây dựng thành ngôi đại già lam và đặt hiệu là Long Thoàn Bửu Tự, về sau được đổi thành Long Thiền Cổ Tự.
Tên cũ của chùa là Long Thoàn Bửu Tự. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Đồng Tháp
Với sự phát tâm tài trợ của bà Dương Thị Hương, chùa Long Thiền bấy giờ được cất trên khoảng đất rộng gần một mẫu (10.000 m²). Chánh điện, nhà tổ, Đông Tây lang, nhà thiền, nhà trù và nhà lẫm lúa có diện tích hơn 2.000 m². Trong chùa có hàng cây đại thụ dầu, sao,... vì vậy người dân còn gọi là Chùa Cây Dầu.
Như vậy ngôi chùa Long Thiền được hình thành từ gần 200 năm trước nhờ công lao của 2 mẹ con bà Trần thị Sanh. Sau nhiều dâu bể, nhất là do chiến sự năm 1946, chùa bị thiêu hủy phần lớn.
Ngày nay chùa Long Thiền đã được trùng tu, xây dựng lại. Chùa còn lưu giữ nhiều pho tượng Phật bằng gỗ có từ thời kỳ đầu mới thành lập. Các bao lam, liễn đối được phục chế rất đẹp.
Một số hình ảnh chùa Long Thiền hiện nay. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Đồng Tháp
Đặc biệt trong khuôn viên chùa có ngôi mộ tháp hình bát lăng rất đẹp. Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng đã đánh giá rằng đây là ngôi mộ tháp đẹp nhất ở miền Nam.
Ngôi tháp mộ ở chùa Long Thiền. Ảnh: Huỳnh Ngọc Trảng
Đây chính là ngôi mộ của bà Dương thị Hương, con gái của bà Trần thị Sanh, và cũng là người có công rất lớn với ngôi chùa Long Thiền. Do mối quan hệ mật thiết giữa gia đình và nhà chùa nên bà Dương Thị Hương xin lập mộ ở vườn chùa khi còn tại thế.
Ông Huỳnh Ngọc Trảng ghi nhận:
Những dòng chữ khắc trên mộ biểu – cột trụ trung tâm của ngôi mộ cho chúng ta biết chủ nhân của nó đúng là bà Dương Thị Hương (pháp danh Thanh Đăng, tự Diệu Quang), thọ 90 tuổi. Bà sinh năm 1844 (Giáp Thìn niên, thất nguyệt, thập lục nhật kiết thời sanh) và mãn phần vào năm 1933 (Quý Dậu niên, thập nguyệt, thập bát nhật, tý thời khứ). Các thông tin này cho chúng ta biết ngôi mộ – tháp là sản phẩm được tạo tác vào những năm đầu thế kỷ, trước năm 1933.
Ngôi tháp mộ ở chùa Long Thiền. Ảnh: Giáo hội Phật giáo Đồng Tháp
Ông Trảng ghi nhận về mặt điêu khắc của ngôi mộ:
Về mặt điêu khắc, công trình này lại là một tập thành khá đầy đủ các kỹ pháp tạo hình, từ hình khối ba chiều như mộ biểu/trụ sen, dĩa quả tử (mãng cầu, khế, măng cụt, phật thủ...) đặt trên đỉnh trụ tráp ở các góc bát giác của vòng tường bích đến các mảng phù điêu, các bức văn tự chạm chìm... Đặc điểm dễ nhận ra ở đây là các đồ án chạm khắc đậm tính trang trí, chú trọng đến tính đăng đối trong việc bố cục các mảng trang trí của toàn thể cấu trúc cũng như trong từng cấu kiện riêng biệt. Điều đó đã tạo nên thể dạng chân phương và bình chỉnh của công trình. Mặt khác, việc bố trí xen kẽ các mảng phù điêu và bức văn tự lại tạo nên vẻ thoáng đãng và thanh thoát, không lậm vào sự cầu kỳ.
Chùa Long Thiền ở Gò Công Đông là ngôi cổ tự có kiến trúc đẹp, có ngôi tháp mộ được đánh giá là đẹp nhất miền Nam, tọa lạc giữa những gốc đại thụ, lại gắn liền với những chi tiết lịch sử đáng trân trọng. Do vậy, đây là một điểm đến rất có ý nghĩa, phải không bạn?
Phạm Hoài Nhân (tổng hợp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét