Bâng khuâng chiều ba mươi

Đi qua vùng cỏ non

Ngỡ mùa xuân đang tới

Bâng khuâng chiều ba mươi

Tóc em xanh màu trời

Đó là ca từ trong bài Đi qua vùng cỏ non của nhạc sĩ Trần Long Ẩn.

Vì ngỡ mùa xuân đang tới nên ta hiểu ngay chiều ba mươi ở sau đó chính là ba mươi Tết. Chiều cuối năm dễ khiến người ta bâng khuâng nghĩ đến thời khắc giao thừa. Ý này càng rõ hơn khi đoạn sau đó nói đến mùa thu:

Đi qua vùng lá rơi

Ngỡ mùa thu đang tới

Đường rộng nào em đi

Đóa hồng nào trên tay

Thế nhưng những nhà quản lý văn hóa nhìn xa trông rộng của chúng ta ở thời điểm sau 1975 đã không chịu hiểu như vậy, mà tầm nhìn cao siêu của họ đã thấy rằng ba mươi ở đây không phải ba mươi Tết mà là ba mươi tháng Tư. 

Thế là nhạc sĩ Trần Long Ẩn bị quở: Ba mươi tháng Tư là ngày chiến thắng, ngày toàn dân hân hoan reo mừng, tại sao chú mày lại bâng khuâng? Phản động! 

Thế là bài hát bị cấm. Cấm một thời gian dài. 

Hồi đó, thời bài hát chưa bị các nhà quản lý văn hóa thông thái phát hiện tư tưởng phản động, mình rất thích nghe bài này qua giọng ca Thanh Lan. Giờ Thanh Lan đã đi mất rồi. Mình thích lắm những câu:

Em phải đi đến nơi

Dù muộn cũng phải nói với nhau

Những dòng sông đã lâu

không ra được biển rộng

Là những dòng sông lạc loài 

muộn phiền quanh vách núi 

như gương không người soi

và nhất là đoạn này

Những giọt nước mắt ai 

lăn qua môi ưa cười

Và những được mất riêng của mình

Đời người ai cũng có 

Hãy cho nhau tình yêu

Hãy thương nhau thật nhiều!

May là sau đó bài Đi qua vùng cỏ non được lưu hành trở lại. Quang Dũng, Hồng Nhung... đã hát lại bài này thay cho Thanh Lan ngày xưa.

Bây giờ đang là chiều Ba mươi, và mình đang bâng khuâng. Vì thế mình nghe lại Thanh Lan hát Đi qua vùng cỏ non để... bâng khuâng chiều ba mươi.

Và tự nhiên mình nghĩ: Hay là Trần Long Ẩn bâng khuâng chiều ba mươi tháng Tư thiệt ta? Và nếu vậy thì bài Đi qua vùng cỏ non bị cấm cũng là... đáng đời! 

Phạm Hoài Nhân