Khởi nghiệp

1.
Bạn tui là một chuyên gia có tiếng, anh ấy là giảng viên dạy về khởi nghiệp, quản trị doanh nghiệp đã mấy mươi năm nay. Ảnh kể câu chuyện này, tựa là "Trí khôn của loài cọp"

Cọp mẹ dạy cọp con săn mồi các động tác cơ bản: rình, vồ, xé xác... Ngày ngày, cọp mẹ đưa cọp con đi thực tập. Hai mẹ con núp ở một góc rừng, chờ cho có khách bộ hành đi qua là cọp con phóng ra vồ lấy, ăn thịt. Cọp con áp dụng bài học của mẹ ngày càng thuần thục.

Ngày nọ, hai mẹ con đang rình mồi thì có một khách bộ hành đi qua, ăn mặc lịch sự, xách cặp Samsonite, mặt mũi vênh váo. Cọp con lấy đà phóng ra thì cọp mẹ ngăn lại. Đừng!

Cọp con ngạc nhiên hỏi: Sao tên nào đi qua mẹ cũng cho con phóng ra bắt, mà nay con mồi béo bở thế kia mẹ lại cản?

Cọp mẹ từ tốn giải thích: Thằng đó là giảng viên dạy khởi nghiệp. Nhờ nó mà ta có hàng đàn, hàng lũ bọn trẻ bước ra thương trường làm mồi cho cọp. Con giết nó rồi sau này lấy đâu ra mồi nữa hả con?

2.
Thuở xưa tui không được ai dạy khởi nghiệp, nhưng hay không bằng hên, tui có chút thành công trong sự nghiệp. Nhưng đó là chuyện đời xưa rồi, giờ tui rong chơi cuối trời quên lãng thôi. Một người bạn khác của tui (tạm gọi là Henry nhá) không được may mắn như vậy. Anh làm đủ thứ việc, nhưng đều thất bại. Bây giờ đã U60 rồi mà sự nghiệp vẫn bấp bênh, nghèo xơ nghèo xác, chuyên môn không có gì nổi trội. Tình hình càng bi đát hơn nữa khi chỗ anh làm thuê sắp phá sản, anh sắp thất nghiệp. Buồn bã, lo âu, ảnh tìm tới tui, hỏi có biết chuyện gì làm không, chỉ cho ảnh với.

Tui ái ngại cho bạn mình lắm, nhưng nghĩ hoài nghĩ hủy cũng chẳng ra được chỗ nào cho bạn mình làm. Làm về công nghệ thông tin thì trước đây ảnh cũng từng làm nghề sửa chữa máy tính, mở cửa hàng nho nhỏ nhưng đã thất bại và dẹp tiệm cách đây gần hai chục năm rồi, chuyển sang nghề khác. Làm nông nghiệp một thời gian rồi cũng sạt nghiệp. Giờ làm thuê công việc sự vụ linh tinh, kiếm thêm thu nhập bằng nghề... giữ xe!

Tui chịu thua!

3. 
Sáng nay tui uống cà phê với một bạn trẻ (trẻ hơn tui nhiều, cỡ 40 tuổi, tạm gọi là Tèo nhá), làm giám đốc một công ty tư vấn khởi nghiệp và đăng ký kinh doanh. Cậu ta hào hứng khoe: Từ hôm nay Mr. Henry là giám đốc rồi nhé! Em đã tư vấn thành công cho anh ấy và làm xong thủ tục tục thành lập công ty!

Tui ngạc nhiên quá, hỏi công ty làm về cái gì, bạn trẻ trả lời là làm về Thương mại điện tử. Lại hỏi, cụ thể là làm cái gì, vì thương mại điện tử bao la lắm. Cậu bạn trẻ huênh hoang thuyết giải:

Ta phải thúc đẩy tinh thần hăng hái, vươn lên làm chủ của Mr. Henry. Phải làm chủ, làm giám đốc mới giàu được. Thời buổi này là thời buổi công nghệ 4.0, thương mại điện tử là xu thế của thời đại. Vì vậy, Mr. Henry phải làm giám đốc một công ty thương mại điện tử. Em đã giúp Mr. Henry toại nguyện và chắc chắn là sẽ thành công!

Tui biết bạn già U60 Henry của tui, ổng chưa rành về Internet, sử dụng chưa thuần thục mạng xã hội, kiến thức về marketing online bằng 0, tình hình thương mại điện tử ở Việt Nam thời gian qua thì không nắm vì không quan tâm; vốn liếng thì không có, quan hệ với các đối tác cũng không - chính vì vậy tui đâu dám tư vấn cho ảnh làm chuyện này. Cậu bạn trẻ Tèo thì trong lĩnh vực này tệ hơn một chút, vì nghề nghiệp của Tèo là tư vấn thành lập doanh nghiệp thôi mà.

Có thể tui già rồi nên làm biếng, suy nghĩ chậm chạp, không dám nghĩ, dám làm. Có thể Tèo là một người trẻ tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết, tiếp lửa cho ông bạn già của tui khởi nghiệp thành công. Còn lỡ như ổng thất bại, bị cọp ăn, thì ổng già rồi, còn có bi nhiêu xương thịt đâu. Cọp ăn cũng chẳng bõ bèng gì!

Phạm Hoài Nhân