Có một xã tên là Gào

Có một con đường lớn ở Pleiku, tên ngắn chỉ có một chữ và phát âm khá độc đáo: đường Wừu. Như để phụ họa, ở Pleiku có một xã tên cũng ngắn chỉ có một chữ và phát âm cũng khá độc đáo: xã Gào.

Những địa danh này mang một ý nghĩa nghiêm túc chớ không phải lạ lùng như ta cảm nhận. Wừu là tên một liệt sĩ người Ba Na, anh hùng chống Pháp, như đã từng kể trong một bài trước. Vậy còn Gào là gì?

Về địa lý hành chánh, Gào là một xã ven đô của TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai, cách trung tâm Pleiku khoảng 18 km về hướng Tây Nam. Xã có diện tích tự nhiên 58,31 km², dân số khoảng 9.200 người (năm 2018), trong đó 60% là đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu người Jrai). 

Bãi cỏ đuôi chồn ở Gào thu hút giới nhiếp ảnh

Điều thú vị là đây là một địa điểm có tiềm năng du lịch rất lớn. Xã Gào vẫn còn những ngôi làng Jrai lưu giữ nét văn hóa truyền thống, cảnh sắc thiên nhiên hữu tình. Giới nhiếp ảnh biết đến Gào với bãi cỏ đuôi chồn rất đẹp mà các tay máy thường tới để chụp ảnh, kể cả ảnh cưới.

Vị trí xã Gào trên bản đồ

Về nguồn gốc địa danh Gào khá lạ, nghe kể rằng thuở xưa vùng xã Gào có một loại cây họ lúa, hạt nhỏ như hạt cỏ, màu đen, tiếng địa phương gọi là cây Gao. Hạt Gao nấu lên, ủ men sẽ cho ra một thứ rượu thơm ngon đặc biệt. Rượu Gao là đặc sản một thời, từ xa xưa nó là linh hồn của mảnh đất này. Lâu ngày, Gao được ghi lại thành Gào. Từ đó, xã mang tên là xã Gào.

Trước đây các làng người Jrai ở Gào đều mang tên có chữ Gao phía trước như plei Gao Nang, plei Gao Gơk (tiếng Jrai plei là làng)... Hiện giờ nhà nước đổi tên lại thành A, B, C, D cho... dễ kêu! Cụ thể plei Ring Đe đổi thành làng A, plei Gao Gơk đổi thành làng B, plei Gao Nang đổi thành làng C, plei Gao Klak đổi thành làng D. Tui tính đề xuất đây là các tên làng ngắn nhất Việt Nam (vì chỉ có duy nhất 1 chữ cái), nhưng nghĩ lại cái này cũng giống như ở các nơi đánh số để đặt tên phường, khóm như phường 1, khóm 2... chẳng có gì đặc biệt.

Giữa lúc tui đang phân vân vì mất những ứng cử viên cho tên làng ngắn nhất nước thì bạn bè đề xuất một tên làng ngắn nhất. Đó là làng Á.

Làng Á thuộc xã Ia Hlốp, huyện Chư Sê - ngẫu nhiên thay, cũng thuộc tỉnh Gia Lai luôn. Làng Á có một địa điểm du lịch nổi tiếng là thác nước làng Á, cách trung tâm huyện Chư Sê khoảng 9 km.

Thác nước làng Á. Ảnh: báo Gia Lai

Chắc chắn đây là tên làng/thôn ngắn nhất nước rồi, nếu có tên nào khác để cạnh tranh thì sẽ là đồng hạng thôi vì không thể ngắn hơn 1 ký tự được.

Vậy là ở Gia Lai ta phát hiện ra 3 cái tên độc đáo Wừu, Gào, Á. Đọc liên tiếp lại càng gây ấn tượng hơn nữa: Wừu - Gào - Á!

Phạm Hoài Nhân