Phạm Hoài Nhân: Hoàng Ân cổ tự với cây dầu 300 tuổi

6 thg 11, 2023

Hoàng Ân cổ tự với cây dầu 300 tuổi

Ngày 2/11/2023, tại chùa Hoàng Ân ở Cù lao Phố, Biên Hòa đã diễn ra lễ đón nhận và gắn bia cây di sản Việt Nam cho cây dầu rái hơn 300 năm tuổi trong khuôn viên chùa. Đây là cây di sản đầu tiên và cho đến nay là duy nhất ở Đồng Nai.

Chùa Hoàng Ân được khai sơn năm 1726. Theo lời kể của người xưa thì khi ấy ở khu vực quanh chùa có nhiều cây dầu như vậy. Qua thời gian 3 thế kỷ, các cây dầu khác đã lần lượt biến mất, chỉ còn lại duy nhất một cây như hiện nay. Tình từ thời gian lập chùa đến nay là 297 năm, mà lúc ấy đã có cây dầu rồi như vậy tuổi của cây dầu đã trên 300 năm.

Đến viếng chùa, từ xa ta đã thấy câu dầu cao vút trời xanh. Chu vi gốc cây khoảng 8 met, 3 người ôm không xuể.

Nhân dịp đặc biệt này, tui đăng lại bài viết năm 2011 về chùa Hoàng Ân với các thông tin và hình ảnh cũ, cách đây 12 năm. Cuối bài có bổ sung vài hình ảnh mới của chùa.

Hoàng Ân cổ tự

Trên con đường nhỏ ở ấp Nhị Hòa, xã Hiệp Hòa (Cù lao Phố), nếu chú ý bạn sẽ thấy một cổng chùa đơn sơ, mộc mạc như thế này:

Đi sâu vào con hẻm nhỏ, ngôi chùa hiện ra, cũng rất bình dị:

Như niên đại trên chùa cho thấy, chùa được xây dựng năm 1726, đã gần ba trăm năm.

Ngôi Hoàng Ân cổ tự này gắn với một truyền tích như sau:

Ngôi chùa làng Hoàng Ân nhỏ bé xưa có vị sư già sớm khuya kinh kệ cầu phước cho dân làng. Một hôm, trời nhá nhem tối, vị sư già cùng đệ tử đang tụng kinh thì có một đôi vợ chồng từ xa đến xin trú qua đêm. Hai người kể sự tình vì không có con cháu và ý nguyện phát tâm nên xin ở lại chùa làm công quả cho đến khi chết.

Ba năm trôi qua, đôi vợ chồng cho nhà sư biết cả hai đều bị bệnh phong (cùi). Không muốn cho những người xung quanh dị nghị, xa lánh, nhà sư bèn làm một cái chòi nhỏ cạnh chùa cho hai vợ chồng ra đó tá túc. Bệnh tình của hai người khởi phát và càng nặng thêm, họ không làm gì được nên ẩn ở chòi trông chờ vào thức bố thí của chùa hằng ngày. Hằng ngày, đích thân nhà sư đem cơm cho vợ chồng kia.

Ngày kia, trong làng có tang, nhà sư phải đi cúng. Trưa hôm đó, người đệ tử đem cơm đến. Nhìn thấy hai vợ chồng phong cùi ghẻ lỡ, người đệ tử tỏ vẻ gớm ghiếc, xem thường. Cơm được đưa qua một cái lỗ nhỏ bằng cành cây. Thấy vậy, đôi vợ chồng kia tủi thân, hai người cố lết ra cái giếng gần đó và gieo mình cùng chết. Khi tẩm liệm, thấy xác của người chồng thiếu một ngón chân, người vợ thiếu một ngón tay. Nhà sư bèn ra giếng và nhặt được, đem vào rửa sạch sẽ, phơi khô và cất giữ trong một cái hũ để thờ trong chùa.

Hai mươi năm sau, người đệ tử xưa trở thành vị sư trụ trì kế tiếp đón một đôi thanh nam nữ tú đến viếng chùa. Họ xin bái kiến Phật và Tổ sư. Đứng nhìn họ lạy Phật, sư trụ trì thấy bàn chân người thanh niên thiếu một ngón chân, thiếu nữ thiếu một ngón tay. Nhớ lời Tổ dặn, ông bèn đem cái hũ đưa cho đôi thanh niên và nói: “Tôi làm theo lời Tổ dặn, thí chủ hãy nhận cái hũ này”. Đôi thanh niên nam nữ ngạc nhiên nhận lấy hũ. Họ mở ra và thấy trong đó có một ngón chân và một ngón tay. Họ đem gắn vào bàn chân, bàn tay thiêu ngón của mình thì vừa vặn, da thịt kéo liền lại nguyên vẹn.

Đêm ấy, họ xin ở lại chùa. Họ cùng sư trụ trì nói chuyện. Khi kể về gốc tích của nhau, sư trụ trì mới biết họ chính là công chúa và hoàng tử của một vương quốc xa đến viếng. Nhà sư thầm nghĩ có thể họ là hậu thân của đôi đôi vợ chồng bị bệnh phong xưa kia từng trú náu nơi nhà chùa.

Câu chuyện cứ thế được truyền tụng trong dân gian như bài học về lòng từ bi hỉ xả của Phật và cách đối ứng tâm thành của con người.

Theo Hỏi đáp về Biên Hòa - Đồng Nai do
Phan Đình Dũng và Nguyễn Thanh Lợi biên soạn.

Bạn hãy bước tới, vào cổng chùa để chiêm ngưỡng không gian yên ắng và mặt tiền trang nghiêm của ngôi cổ tự này:

Chuyện kể ngày xưa được lưu dấu ở đây:

Tượng Phật Di Lặc bên cây dầu cổ thụ thật to và cao ngút trời xanh

Quan Âm đài

Đóa sen trong chùa

Có một chi tiết mà các tài liệu, sách báo của tỉnh Đồng Nai không nói tới là: Khoảng 5 năm nay chùa Hoàng Ân còn được người dân gọi là chùa Xá Lợi.

Sở dĩ gọi như vậy là vì sư cô trụ trì chùa Huệ Tâm do cơ duyên đã thỉnh về chùa được rất nhiều Xá Lợi Phật. Phật tử từ nhiều nơi đã về đây để xin chiêm bái.

Ảnh tháp thờ Ngọc Xá Lợi trong chùa