Tản mạn tên đường ở Sài Gòn

1.
Tôi đi lang thang trong khu dân cư Gia Hòa, quận 9, TPHCM. Nơi đây vừa đặt một loạt tên đường là tên các văn nghệ sĩ nổi tiếng. Đường Thanh Nga, đường Út Trà Ôn, đường Diệp Minh Tuyền, đường Xuân Quỳnh, đường Huy Cận, đường Trịnh Công Sơn...

Trước đây các con đường này được đánh số. Kể ra đánh số thì dễ tìm hơn, vì chẳng hạn mình sẽ biết kế con đường số 5 là đường số 6, còn bây giờ mình sẽ không biết Thanh Nga ở kế bên Út Trà Ôn hay Xuân Quỳnh. Nhưng tên đường là tên người thì thú vị hơn nhiều (nhất là tên các văn nghệ sĩ rất quen thuộc và gần gũi với mình), các tên đường này sẽ được cập nhật vào bản đồ, dần trở nên quen thuộc, cũng dễ tìm thôi mà!

Nghe nói đường số 9 dự kiến được đặt tên là đường Bùi Giáng nhưng cuối cùng được thay bằng tên Nguyễn Đình Thi. Không hiểu vì lý do gì, có người nói là tại ông mất chưa tới 20 năm (nhưng Trịnh Công Sơn mất cũng đâu đã tới 20 năm), có người nói là tại ông... điên (hic, nhưng ông điên rực rỡ kia mà).

Quả thật, nếu đặt tên Bùi Giáng cạnh tên văn nghệ sĩ trong Nam như Thanh Nga, Út Trà Ôn, Trịnh Công Sơn hay thậm chí văn nghệ sĩ ngoài Bắc như Xuân Quỳnh, Huy Cận... thì thấy vẫn hợp hơn Nguyễn Đình Thi! Nhưng tên ông đã không được chọn, thôi đành vậy!

À, mà có đường Xuân Quỳnh sao không có đường Lưu Quang Vũ nhỉ? Ở đó vẫn còn những con đường đang đánh số mà.

2.
Tôi đi lang thang ở Phú Mỹ Hưng. Nơi đây có những tên đường lạ. Rất nhiều tên người nước ngoài. Có một bảng tên đường như thế này:

Ảnh: NS Tuấn Khanh

Tôn Dật Tiên, hay Tôn Văn, là nhà cách mạng Trung hoa Dân quốc thì biết rồi. Nhưng Morison là ai?

Trước hết, e rằng Morison là sai, mà phải là Morrison (2 chữ r) mới đúng.

Thứ hai. nếu đúng Morrison thì là Morrison nào? Wikipedia cho một đống ông Morrison: Rober Morrison là một nhà truyền giáo người Anh, người đầu tiên dịch Kinh thánh sang tiếng Hoa, Jim Morrison là một ca sĩ người Mỹ nổi tiếng, John Morrison là tên của khoảng vài chục ông từ chính trị gia đến vận động viên thể thao, còn Toni Morrison là một nhà văn nữ Mỹ đoạt giải Nobel văn học năm 1993... Vậy tên đường ở đây tôn vinh Morrison nào?

E rằng không phải vị Morrison nổi tiếng nào trong các vị nêu trên, mà lại là một Morrison khác. Một ông Morrison không được nhắc tên trên Wiki. Đó là Norman Morrison (1933 - 1965), người tự thiêu để phản đối cuộc chiến tranh Việt Nam ngày 2/11/1965. Nhân vật được Tố Hữu nhắc đến trong bài thơ "Emily con ơi".

Việc chọn ai để đặt tên đường, có xứng đáng hay không là chuyện của chính quyền, không bàn đến. Nhưng một cái tên dễ trùng như Morrison thì sao không thêm một chút như: Norman Morrison, hay đơn giản là N. Morrison cũng được, để người ta còn biết mình ghi tên ai chứ!

Và quan trọng nhất là đừng viết sai chính tả. Morrison mà ghi thành Morison thì là bôi bác chớ đâu phải tôn vinh!

Phạm Hoài Nhân