Qua đình ngả nón trông đình

Đình Xuân Lộc và Chùa Xuân Hoà thuộc phường Xuân An là cụm di tích trên địa bàn thị xã Long Khánh được UBND tỉnh Đồng Nai xếp hạng di tích theo quyết định số 982/QĐ-UBND ngày 28/3/2008. Đình Xuân Lộc xây dựng từ năm 1912, được đặt theo tên của làng từ xưa. Lúc ban đầu, đình có quy mô nhỏ. Sau nhiều lần trùng tu, sửa chữa, kiến trúc hiện tồn của đình hình chữ Nhị. Chánh điện là nơi thờ Thần Thành hoàng. Hằng năm, đình Xuân Lộc tổ chức lễ Kỳ yên vào ngày 14, 15 tháng 2 âm lịch.

Đình Xuân Lộc vắng vẻ một buổi chiều mưa.

Đó là thông tin về sau này tui mới biết, nhưng tui thấy ngôi đình Xuân Lộc này từ thuở... mới lọt lòng.

Ngày xưa, nhà ông nội và ông ngoại cùng ở nơi đây, ở sát bên đình, nơi gọi là xóm đình. Hai nhà ở kế bên nhau. Vậy nên Ba quen với Má, rồi hai người cưới nhau, rồi sinh ra tui. Thuở bé tui sống với Ba Má ở nhà ngoại, cách đình không tới trăm mét. Cho đến năm tui 7 tuổi, Ba xây được nhà mới rời khỏi nơi này. Nhưng vẫn thường xuyên lui tới nhà ông nội, ông ngoại, vẫn trông thấy ngôi đình. Mãi cho tới năm 1975... nhà nội và ngoại đều cháy...

Bàn thờ trong đình

Ông từ giữ đình. Ảnh chụp năm 2010, nay ông đã qua đời.

Lúc còn nhỏ, chẳng biết gì về di tích đâu, chỉ có điều là hình dáng ngôi đình thuở ấu thơ ấy hằn sâu trong ký ức. Nó không hoành tráng, nó không đặc sắc, cũng chẳng cổ kính là bao, chỉ là nhớ!

Nhớ xưa mỗi lần cúng đình, có hát bội, ở trong nhà ngoại vẫn nghe tiếng, và lăng xăng chạy ra chen chúc coi. Và hồi đó Ba còn trẻ, mỗi lần cúng đình như vậy đều ra coi Ba làm học trò lễ.

Tháng 4 năm 1975, chiến sự làm cả nhà ông nội lẫn ông ngoại cháy và đổ sập hoàn toàn. "Nhờ" Cách mạng nên cả gia đình lớn chẳng ai có điều kiện xây dựng lại cả, đành tá túc ở nơi khác. Chẳng còn mấy dịp đi qua đình.

Nhiều năm về sau, Ba không còn trẻ nữa, trở thành bô lão, và nằm trong Ban quý tế của đình.

Về đình Xuân Lộc một buổi chiều mưa, trú mưa trong nhà võ ca này

Tui về Long Khánh, bước chân vào đình vào một buổi chiều khi trời tầm tã đổ cơn mưa. Tui đứng đụt mưa trong nhà võ ca, nơi ngày xưa hát bội.

Qua đình ngã nón trông đình, đình vẫn vậy như ngày tui còn là cậu bé 7 tuổi. Nhưng tui bây giờ đã là ông già U60 rồi!

Ngôi đình trong cơn mưa, đóng kín cửa

Mưa rơi, lá rụng trong sân đình

Nhà ông nội, ông  ngoại đã sập. Ông, bà nội ngoại đã lần lượt qua đời. Rồi cả Má, Ba cũng đã về chốn xa xăm. Mấy mươi năm cuộn qua như cảnh phim trên phông nền là ngôi đình đơn sơ, cũ kỹ.

Từ trong đình nhìn ra đường trong cơn mưa. Nơi này ngày xưa có nhà ông nội, ông ngoại.

Dừng chân bên ngôi đình thuở nhỏ trong cơn mưa tầm tã buổi hoàng hôn, hoàng hôn của ngày và cả của đời người, tôi chợt nhớ tới câu ca dao:

Qua đình ngả nón trông đình

Đình bao nhiêu ngói, thương mình bấy nhiêu

Có điều, mình ở đây là chính mình, chớ không phải ai đó đâu. Chỉ mình ta với ta!

Phạm Hoài Nhân