18 thg 11, 2021

Em lễ chùa này, một thoáng hương qua,

Phạm Duy phổ nhạc nhiều thơ của Phạm Thiên Thư, bài nào cũng hay. Tài nghệ tuyệt luân của Phạm Duy đã phả hồn vào những bài thơ khiến nó thêm sức sống. Khá dễ để ta tìm ra bài thơ gốc, ví dụ như Đưa em tìm động hoa vàng phổ từ bài thơ Động hoa vàng, Ngày xưa Hoàng thị... từ bài thơ cùng tên, Gọi em là đóa hoa sầu từ một trích đoạn trong Đoạn trường vô thanh. Thế nhưng có một bản nhạc của Phạm Duy tui yêu thích từ rất lâu mà không biết nó phổ từ bài thơ nào. Đó là bài Em lễ chùa này.


Lời bài hát gồm những câu bảy chữ, y chang bài thơ thất ngôn. Và tui nghĩ, chắc là Phạm Thiên Thư sáng tác bài thơ thất ngôn này xong đưa cho Phạm Duy phổ nhạc luôn. Lời của bản nhạc chính là giữ nguyên xi lời bài thơ. Như để củng cố thêm cho suy nghĩ này của tui, trang thivien.net - một trang chuyên đăng tải các bài thơ nổi tiếng - cũng đăng bài thơ Em lễ chùa này với nội dung y xì lời bài hát chúng ta đã quen thuộc. Dưới đây là bài thơ do trang thivien.net đăng (cũng là lời bài hát).

Em lễ chùa này
Phạm Thiên Thư

Đầu Mùa Xuân cùng em đi lễ
Lễ chùa này - vườn nắng tung bay
Và ngàn lau - vàng màu khép nép
Bãi sông bay - một con bướm đẹp

Mùa Hạ qua cùng em đi lễ
Trái mơ ngon - đồi gió mơn man
Từ lò hương - Làn trầm nghi ngút
Khói hương thơm - bờ tóc em rờn

Rồi Mùa Thu cùng em đi lễ
Có con chim đậu dưới gác chuông
Hoà lời ca - vào làn sương sớm
Gió heo may - rụng hết lá vàng

Vào mùa Đông - cùng em đi lễ
Lễ chùa này- một thoáng mưa bay
Và ngoài sân- vài cành khô gẫy
Gió lung lay một cánh lan gầy

Tàn Mùa Đông vào chùa bỡ ngỡ
Tiễn đưa em trong áo quan này
Từng cội hoa - trầm lặng thương nhớ
Tóc em xưa - tơ óng như mây

Vườn chùa đây - vào nằm trong đất
Nép bên hoa - ôi những hoa vàng
Vườn đào tơ chập chờn cánh bướm
Bướm khua râu - ngơ ngác bay ngang

Mộ của em - mộ vừa mới lấp
Có con chim - nào hót trên cây
Lời của chim - chìm vào tiếng suối
Suối xanh lơ - buồn khóc ai hoài

Rồi từ đây - vườn chùa thanh vắng
Đến thăm em - ngày tháng qua mau
Một nụ mai - vừa nở trong nắng
Hỡi em ơi - mây đã qua cầu


Tờ nhạc phát hành năm 1972 có ghi rõ "nguyên là bài thơ Một thoáng hương qua của Phạm Thiên Thư". Click vào hình để xem phóng to.

Thế nhưng gần đây tui mới biết, Em lễ chùa này được phổ từ một bài thơ độc lập của Phạm Thiên Thư. Bài thơ không phải mang tựa Em lễ chùa này mà tựa là Thoáng hương qua (có nơi ghi là Một thoáng hương qua). Độc chiêu hơn nữa, đây là thơ 6 chữ chớ không phải thơ 7 chữ như ta dễ tưởng lầm. Nguyên văn bài thơ là đây:

Thoáng hương qua
Phạm Thiên Thư

Ðầu xuân em lễ chùa này
Có búp lan vàng khép nép
Vườn trong thoáng làn hương bay
Bãi sông lạc con bướm đẹp

Vào hạ em lễ chùa này
Trên đồi trái mơ ửng chín
Lò hương có làn trầm bay
Vờn trên bờ tóc bịn rịn

Giữa thu em lễ chùa này
Lầu chuông có con chim hót
Tiếng ca theo làn gió may
Lá vàng sương gieo nhẹ hạt

Sang đông em lễ chùa này
Ngoài sân có mưa bụi bay
Hắt hiu trong cành gió bấc
Vườn chùa rụng cánh lan gầy

Cuối đông đưa em tới đây
Trong lòng áo quan gỗ trắng
Tóc em tợ óng làn mây
Cội hoa tưởng ai trầm lặng

Em vừa nằm xuống đất này
Vườn trong có bông đào nở
Con bướm chập chờn hương bay
Quơ sợi râu vàng bỡ ngỡ

Nắm đất nào vừa lấp mộ
Có con chim hót đầu cành
Tiếng tan trên giòng suối xanh
Nước ơi sao buồn nức nở

Bây giờ tôi biết em đâu
Cuối vườn nụ mai nhiệm mầu
Vừa thoát làn hương trinh bạch 
Em ơi! Mây đã qua cầu…

PHẠM THIÊN THƯ

Hãy đọc để thưởng thức cái hay của bài thơ, và so sánh với lời bài hát để phục lăn tài biến tấu của Phạm Duy. Tui thì phục cả hai ông từ lâu lắm rồi!

Theo tui thì Đức Tuấn hát bài này không thể qua được Thái Thanh, nhưng tui vẫn post bài này lên. Biết tại sao hông? Tại vì ta sẽ có bài thơ của Phạm Thiên Thư, do Phạm Duy phổ nhạc, Phạm Đức Tuấn trình bày và... Phạm Hoài Nhân ngồi nghe!

Phạm Hoài Nhân

2 nhận xét: