Em lễ chùa này, một thoáng hương qua,

Phạm Duy phổ nhạc nhiều thơ của Phạm Thiên Thư, bài nào cũng hay. Tài nghệ tuyệt luân của Phạm Duy đã phả hồn vào những bài thơ khiến nó thêm sức sống. Khá dễ để ta tìm ra bài thơ gốc, ví dụ như Đưa em tìm động hoa vàng phổ từ bài thơ Động hoa vàng, Ngày xưa Hoàng thị... từ bài thơ cùng tên, Gọi em là đóa hoa sầu từ một trích đoạn trong Đoạn trường vô thanh. Thế nhưng có một bản nhạc của Phạm Duy tui yêu thích từ rất lâu mà không biết nó phổ từ bài thơ nào. Đó là bài Em lễ chùa này.

Lời bài hát gồm những câu bảy chữ, y chang bài thơ thất ngôn. Và tui nghĩ, chắc là Phạm Thiên Thư sáng tác bài thơ thất ngôn này xong đưa cho Phạm Duy phổ nhạc luôn. Lời của bản nhạc chính là giữ nguyên xi lời bài thơ. Như để củng cố thêm cho suy nghĩ này của tui, trang thivien.net - một trang chuyên đăng tải các bài thơ nổi tiếng - cũng đăng bài thơ Em lễ chùa này với nội dung y xì lời bài hát chúng ta đã quen thuộc. Dưới đây là bài thơ do trang thivien.net đăng (cũng là lời bài hát).

Em lễ chùa này

Phạm Thiên Thư

Đầu Mùa Xuân cùng em đi lễ

Lễ chùa này - vườn nắng tung bay

Và ngàn lau - vàng màu khép nép

Bãi sông bay - một con bướm đẹp

Mùa Hạ qua cùng em đi lễ

Trái mơ ngon - đồi gió mơn man

Từ lò hương - Làn trầm nghi ngút

Khói hương thơm - bờ tóc em rờn

Rồi Mùa Thu cùng em đi lễ

Có con chim đậu dưới gác chuông

Hoà lời ca - vào làn sương sớm

Gió heo may - rụng hết lá vàng

Vào mùa Đông - cùng em đi lễ

Lễ chùa này- một thoáng mưa bay

Và ngoài sân- vài cành khô gẫy

Gió lung lay một cánh lan gầy

Tàn Mùa Đông vào chùa bỡ ngỡ

Tiễn đưa em trong áo quan này

Từng cội hoa - trầm lặng thương nhớ

Tóc em xưa - tơ óng như mây

Vườn chùa đây - vào nằm trong đất

Nép bên hoa - ôi những hoa vàng

Vườn đào tơ chập chờn cánh bướm

Bướm khua râu - ngơ ngác bay ngang

Mộ của em - mộ vừa mới lấp

Có con chim - nào hót trên cây

Lời của chim - chìm vào tiếng suối

Suối xanh lơ - buồn khóc ai hoài

Rồi từ đây - vườn chùa thanh vắng

Đến thăm em - ngày tháng qua mau

Một nụ mai - vừa nở trong nắng

Hỡi em ơi - mây đã qua cầu

Tờ nhạc phát hành năm 1972 có ghi rõ "nguyên là bài thơ Một thoáng hương qua của Phạm Thiên Thư". Click vào hình để xem phóng to.

Thế nhưng gần đây tui mới biết, Em lễ chùa này được phổ từ một bài thơ độc lập của Phạm Thiên Thư. Bài thơ không phải mang tựa Em lễ chùa này mà tựa là Thoáng hương qua (có nơi ghi là Một thoáng hương qua). Độc chiêu hơn nữa, đây là thơ 6 chữ chớ không phải thơ 7 chữ như ta dễ tưởng lầm. Nguyên văn bài thơ là đây:

Thoáng hương qua

Phạm Thiên Thư

Ðầu xuân em lễ chùa này

Có búp lan vàng khép nép

Vườn trong thoáng làn hương bay

Bãi sông lạc con bướm đẹp

Vào hạ em lễ chùa này

Trên đồi trái mơ ửng chín

Lò hương có làn trầm bay

Vờn trên bờ tóc bịn rịn

Giữa thu em lễ chùa này

Lầu chuông có con chim hót

Tiếng ca theo làn gió may

Lá vàng sương gieo nhẹ hạt

Sang đông em lễ chùa này

Ngoài sân có mưa bụi bay

Hắt hiu trong cành gió bấc

Vườn chùa rụng cánh lan gầy

Cuối đông đưa em tới đây

Trong lòng áo quan gỗ trắng

Tóc em tợ óng làn mây

Cội hoa tưởng ai trầm lặng

Em vừa nằm xuống đất này

Vườn trong có bông đào nở

Con bướm chập chờn hương bay

Quơ sợi râu vàng bỡ ngỡ

Nắm đất nào vừa lấp mộ

Có con chim hót đầu cành

Tiếng tan trên giòng suối xanh

Nước ơi sao buồn nức nở

Bây giờ tôi biết em đâu

Cuối vườn nụ mai nhiệm mầu

Vừa thoát làn hương trinh bạch 

Em ơi! Mây đã qua cầu…

PHẠM THIÊN THƯ

Hãy đọc để thưởng thức cái hay của bài thơ, và so sánh với lời bài hát để phục lăn tài biến tấu của Phạm Duy. Tui thì phục cả hai ông từ lâu lắm rồi!

Theo tui thì Đức Tuấn hát bài này không thể qua được Thái Thanh, nhưng tui vẫn post bài này lên. Biết tại sao hông? Tại vì ta sẽ có bài thơ của Phạm Thiên Thư, do Phạm Duy phổ nhạc, Phạm Đức Tuấn trình bày và... Phạm Hoài Nhân ngồi nghe!

Phạm Hoài Nhân