Phạm Hoài Nhân: Cây ca cao ở Phong Điền, Cần Thơ

5 thg 12, 2014

Cây ca cao ở Phong Điền, Cần Thơ

Nhắc đến ca cao người ta thường nghĩ đến cà phê, hai loại thức uống thông dụng và có tính kích thích giống nhau (chẳng thế mà có Hiệp hội cà phê - ca cao Việt Nam). Hai loại này lại giống nhau ở chỗ phải qua nhiều công đoạn chế biến từ trái - hột - phơi - rang - xay mới trở thành thức uống quen thuộc của chúng ta. Nói đến cây cà phê người ta nghĩ đến nơi trồng là Tây nguyên, là miền Đông Nam bộ, còn nếu ai nghĩ rằng cà phê trồng ở miền Tây Nam bộ như... cây lúa sẽ bị cười cho. Thế nhưng cây ca cao thì lại trồng nhiều ở miền Tây, như Bến Tre, Cần Thơ...

Một chế phẩm từ ca cao rất được ưa chuộng, thậm chí là quà tặng trong ngày lễ Tình nhân, đó là chocolate. Thế nhưng có lẽ nhiều chàng, nàng và em bé đã từng ăn chocolate và tặng chocolate cho nhau lại chưa hề biết cái thứ dùng để chế biến ra chocolate ấy nó như thế nào. Vậy hãy theo tui vô một vườn ca cao cho biết nha!

Nơi tui tới là vườn ca cao của ông Lâm Thế Cương (thường gọi là Mười Cương) ở ấp Mỹ Ái, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, Cần Thơ. Vườn ca cao của ông Mười Cương chỉ hơn 1 ha, và có chừng 2.000 gốc ca cao.

Ông Mười Cương đang nói về trái ca cao

Trong vườn ca cao

Điều khá ngạc nhiên là gia đình ông Mười Cương trồng ca cao ở đây từ rất lâu rồi, tận những năm 1960. Ông kể:

“Cha tôi đem về 100 trái ca cao cùng với túi nylon đã đục lỗ sẵn để ươm, trồng ra được 300 cây. Trồng từ hột đến khi ra trái từ khoảng 2 đến 2,5 năm mới thu hoạch. Thời kỳ đó, gia đình bán trái ca cao tươi cho học sinh các trường chung quanh làm nước uống giải khát và bán ra ở chợ. Dần dần, tìm đọc các hướng dẫn sơ chế thủ công ca cao, sô cô la… và học nghề làm bánh bông lan”.

Trước đây trong vườn nhà ông Mười cây ca cao chỉ trồng... cho vui, thu hoạch chính trong vườn là cam, quít, xoài... như bao nhiêu nhà vườn miền Tây khác vì ca cao thu hoạch chẳng biết bán cho ai. Còn hiện giờ ca cao được bán cho các nhà máy chế biến và xuất khẩu tạo thu nhập rất tốt. Điều thú vị là trong vườn ca cao vẫn còn những cây ăn trái khác, vì cách trồng xen với các cây cao tầng tạo bóng râm cho cây ca cao, giúp cây phát triển tốt, năng suất cao.

Trái ca cao

Những cây ăn trái có tầng cao như thế này sẽ tạo bóng râm, giúp cây ca cao phát triển tốt

Ông Mười Cương đã lần hồi tra cứu, tìm tòi tư liệu hướng dẫn trồng và chế biến... Kết quả nghiên cứu và thực nghiệm này đã mang đến thành công cho ông theo từng giai đoạn từ trái ca cao tươi tạo thành bột ca cao nguyên chất, rồi phối chế thành bột ca cao đường, tách bơ ca cao, làm rượu vang ca cao, rồi làm kẹo sô-cô-la…

Trái ca cao hái xuống được chất đống như thế này, sau đó đập ra bỏ vỏ, lấy phần cơm và hột bên trong đem đi ủ cho lên men (khoảng 4 -5 ngày). Kế đến là phơi, rồi rang, xay...

"Đống rác" phía bên trái ảnh là vỏ ca cao đã đập ra. Đống vỏ này có thể dùng làm phân bón cho cây.

Còn đây là trái ca cao đã đập vỏ ra:

Nếu muốn dùng liền không chờ chế biến thành bột ca cao hay chocolate cũng được, bạn có thể lấy phần cơm này quậy với nước đá, đường, sữa. Uống cũng khá ngon và lạ miệng đó. (Nhưng nhớ nhả hột, lỡ nuốt tui không chịu trách nhiệm!).

Với quy mô sản xuất lớn, tất cả các công đoạn chế biến ca cao thành bột ca cao hay chocolate đều được thực hiện bằng máy, còn đối với gia đình ông Mười Cương thì chỉ được thực hiện thủ công. Thế nhưng hiện giờ ông tận dụng điều này thành một lợi thế du lịch.

Đến với vườn ca cao của ông Mười Cương, du khách có thể nghỉ lại đêm với dịch vụ homestay (nghỉ với dân) cùng gia đình trải nghiệm quy trình trồng ca cao, chế biến bột ca cao, làm sô cô la, chưng cất rượu vang ca cao… bên cạnh đó du khách có thể tìm hiểu văn hoá con người Nam bộ chân chất, hào sảng và hiếu khách, trải nghiệm lôi sống cư dân miệt vườn thứ thiệt.

Tui tới đây khá đột ngột, không báo trước, và thơi gian viếng thăm quá ngắn nên không có dịp trải nghiệm quy trình chế biến ca cao của ông Mười. Mặc dù vậy, cũng rất sướng vì được tham quan vườn ca cao, được uống rượu ca cao... Và còn gì nữa các bạn biết hông? Ăn chocolate và uống ca cao gin, nghĩa là chưa hề được pha chế thêm cái gì nữa cả - giống như người ta uống cà phê nguyên chất ấy mà!