Làm thế nào đo lường mức độ giãn cách xã hội?

Giãn cách xã hội (social distancing), hay như ở Việt Nam gọi là cách ly xã hội, là một chiến lược y tế công cộng, nhằm làm hạn chế sự lây lan của bệnh truyền nhiễm. Việc hạn chế người dân đến những nơi công cộng hoặc giảm lượng người tập trung ở những địa điểm như cơ quan, bệnh viện... cũng nằm trong chiến lược đó.

Làm sao đo được mức độ giảm tập trung ở những điểm công cộng ấy? Chúng ta thấy những bức ảnh chụp cảnh các địa điểm vắng bóng người, nhưng cụ thể là vắng bao nhiêu % so với bình thường và có phải là thường xuyên vắng như thế không hay chỉ là ảnh chụp ngẫu nhiên? Nói cách khác, nếu chính phủ muốn xác định chính xác hiệu quả của việc cách ly xã hội do mình đề ra thì làm sao?

Hình ảnh cho thấy Sài Gòn vắng, nhưng cụ thể là vắng như thế nào?

Google đưa ra một cách thức để tham khảo. Đó là dựa vào... Google Maps! Đây chính là một ứng dụng của Big Data. Khi một người dùng smartphone có bật Google Maps và bật cài đặt Lịch sử vị trí thì sự xuất hiện của họ tại một vị trí và thời điểm bất kỳ sẽ được ghi nhận. Với dữ liệu của hàng triệu người ở những thời điểm và vị trí khác nhau, đối chiếu với dữ liệu ở một thời điểm cho trước, Google có thể xác định được sự thay đổi mức độ tập trung ở từng địa điểm theo thời gian.

Từ đầu tháng 4/2020, Google cho xuất bản Community Mobility Report (Báo cáo Di động Cộng đồng), người dùng bất kỳ có thể nhấp vào đó để tải về bản báo cáo của nước mình. Google viết:

Các báo cáo sử dụng dữ liệu tổng hợp, ẩn danh để lập biểu đồ xu hướng di chuyển theo thời gian và vị trí, phân theo các các danh mục khác nhau như bán lẻ và giải trí, cửa hàng tạp hóa và nhà thuốc, công viên, trạm xe, nơi làm việc và nhà riêng. Chúng tôi sẽ hiển thị xu hướng trong vài tuần, với thông tin gần đây nhất đại diện cho 48 đến 72 giờ trước đó. Mặc dù chúng tôi hiển thị tăng hoặc giảm điểm phần trăm về số lượt truy cập, chúng tôi không chia sẻ số lượt truy cập tuyệt đối. Để bảo vệ quyền riêng tư của mọi người, không có thông tin nhận dạng cá nhân nào, như địa điểm, địa chỉ liên hệ hoặc chuyển động riêng lẻ, được cung cấp tại bất kỳ thời điểm nào.

Chúng tôi sẽ phát hành các báo cáo này trên toàn cầu, ban đầu bao gồm 131 quốc gia và khu vực. Do nhu cầu cấp thiết cho thông tin này, nếu có thể, chúng tôi cũng sẽ cung cấp thông tin chuyên sâu ở cấp khu vực. Trong những tuần tới, chúng tôi sẽ làm việc để thêm các quốc gia và khu vực bổ sung để đảm bảo các báo cáo này vẫn hữu ích cho các quan chức y tế công cộng trên toàn cầu đang tìm cách bảo vệ mọi người khỏi sự lây lan của COVID-19.

Mọi người có thể truy cập vào https://www.google.com/covid19/mobility/ để tải báo cáo về. Chọn địa điểm muốn xem, rồi download PDF. Tùy theo nơi, dữ liệu có thể đến mức quốc gia hoặc chi tiết hơn

Thí dụ về một báo cáo ở bang Louisiana như sau:

Google viết:

Ngoài các tài nguyên khác mà các quan chức y tế công cộng có thể có, chúng tôi hy vọng các báo cáo này sẽ giúp hỗ trợ các quyết định về cách quản lý đại dịch COVID-19. Thí dụ, thông tin này có thể giúp các quan chức hiểu những thay đổi trong các chuyến đi thiết yếu có thể định hình các gợi ý về giờ làm việc hoặc thông báo các dịch vụ giao hàng. Tương tự như vậy, các lần đến liên tục ở các trạm xe có thể cho thấy sự cần thiết phải thêm xe buýt hoặc xe lửa để giúp những người cần đi lại có thể thực hiện tốt giãn cách xã hội. Cuối cùng, sự hiểu biết không chỉ về việc mọi người đi đến đâu, mà cả xu hướng ở các điểm đến, có thể giúp các quan chức thiết kế hướng dẫn để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và các nhu cầu thiết yếu của cộng đồng.

Cuối cùng, Google khẳng định về việc bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.

Báo cáo di động cộng đồng được cung cấp bởi cùng một công nghệ ẩn danh đẳng cấp thế giới mà chúng tôi sử dụng trong các sản phẩm của mình mỗi ngày, cho phép kết quả chất lượng cao mà không cần xác định bất kỳ cá nhân nào.

Đối với Việt Nam, rất tiếc là cho đến giờ báo cáo chỉ chi tiết đến cấp quốc gia chớ chưa đạt đến mức thành phố. Dưới đây là kết quả cho đến ngày 29/3/2020 được trích ra từ báo cáo. Mức độ tập trung ở từng loại địa điểm được so sánh theo tỷ lệ % với baseline, trong đó baseline được đo và tính trong thời gian 5 tuần từ 3/1 đến 6/2/2020.

 

Phạm Hoài Nhân