Tượng Phật Di Lặc ở chùa Vĩnh Tràng là 1 trong 10 tượng Phật ấn tượng nhất thế giới?

Giữa tháng 2 năm nay, tạp chí Wanderlust của Anh đã đăng bài viết của Peter Moore giới thiệu 10 tượng Phật to lớn ấn tượng nhất thế giới, trong đó có tượng Phật Di Lặc tại chùa Vĩnh Tràng ở Mỹ Tho, Tiền Giang. (Xem bài viết tại đây: 10 of the world’s most impressive giant Buddha statues). VnExpress sau đó có trích dẫn thông tin này trong bài viết: Tượng Phật ở Tiền Giang trong 10 tượng Phật ấn tượng thế giới.

Tượng Phật Di Lặc ở chùa Vĩnh Tràng. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Những nội dung nổi bật tại Sự kiện Google I/O 2025

Google I/O 2005 là sự kiện lớn nhất trong năm của Google, diễn ra ngày 20 - 21/5 tại trụ sở ở Mountain View, California (Mỹ). Những nội dung nổi bật được trình bày tại sự kiện này là gì? Dưới đây là bản tổng hợp và tóm tắt do tui nhờ AI chatbot Gemini của Google làm dùm.

Chùa Nam tông Việt ở Việt Nam

Chùa ở Việt Nam

Mấy năm trước, trong những bài viết về chùa ở Việt Nam, tui tham khảo số lượng chùa (gọi chung là tự viện) ở Việt Nam như sau:

Số thống kê của Giáo hội Phật giáo Việt Nam được công bố trong Hội nghị thường niên Hội đồng Trị sự Trung ương các ngày 26 và 27-12-2003 được tổ chức tại Thiền viện Quảng Đức (TP. Hồ Chí Minh) là: 

14.401 ngôi tự viện, bao gồm:

• 12.036 chùa Bắc tông
• 539 chùa Nam tông Việt và Nam tông Khmer
• 361 tịnh xá Khất sĩ
• 467 tịnh thất
• 998 niệm Phật đường

Tổ đình Bửu Long, ngôi chùa Nam tông lớn nhất ở TPHCM. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Má tui, bà bán xôi

Má ngồi tựa cửa vá áo ở Long Khánh, năm 1994

Vài ngày nữa là đến giỗ Má rồi. Những ngày này 18 năm trước Má đã đi xa. Hôm nay ngồi xem lại những hình ảnh, kỷ niệm ngày xưa chợt thấy lại một bài báo viết về Má từ 33 năm trước. Ngày đó Má 52 tuổi vẫn ngày ngày tảo tần ôm thúng xôi đi bán để lo cho cuộc sống gia đình...

Lan man ở một ngôi chùa Nam tông Việt - Chùa Phật Bảo

1. 

Theo thống kê của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ở Việt Nam có 18.544 ngôi tự viện, trong đó có 462 ngôi chùa Nam tông Khmer và 106 ngôi chùa Nam tông Việt. Tức là số chùa Nam tông Việt chỉ chiếm 0,6% tổng số chùa trên toàn quốc.

Ở TPHCM có 1.469 ngôi chùa, trong đó chùa Nam tông khoảng 25 ngôi. Ngược với tỷ lệ chung của cả nước, chùa Nam tông Việt nhiều hơn hẳn chùa Nam tông Khmer. Khoảng 22 ngôi chùa Nam tông Việt so với 3 ngôi chùa Nam tông Khmer. Dù vậy, tỷ lệ chùa Nam tông Việt cũng chỉ chiếm khoảng 1,5% tổng số chùa ở TPHCM.

Trong số hơn 20 ngôi chùa Nam tông Việt ở TPHCM, có lẽ Tổ đình Bửu Long ở đường Nguyễn Xiển là được nhiều người biết đến nhất. Ngoài ra còn những ngôi chùa Nam tông khác nữa, thí dụ như chùa Phật Bảo mà tui sắp nói tới đây.

Mặt tiền chùa Phật Bảo. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Google tận dụng AI để hạn chế lừa đảo qua Google Search

Một trong những phương thức lừa đảo qua mạng là tạo nên những trang web y như thiệt hoặc nhìn vô rất đàng hoàng, có uy tín nhưng thực chất là trong đó đầy cạm bẫy. Chỉ cần người dùng tương tác với trang đó là sập bẫy liền.

Bạn gặp những trang web lừa đảo đó để mà nhấp vào trong trường hợp nào? Đó là khi bạn dùng Google Tìm kiếm, và nó hiện ra trong kết quả tìm kiếm.

Để tránh nguy hiểm cho người dùng, Google đã tận dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện và loại bỏ những trang web độc hại đó ra khỏi kết quả tìm kiếm trước khi nó có thể xuất hiện trước mắt bạn.

Tìm hiểu Nghệ thuật viết Prompt qua công cụ NotebookLM

Khi bạn đến với những ứng dụng AI, nhất là với những AI chatbot như ChatGPT, Gemini... thì Prompt mang ý nghĩa và đóng vai trò rất quan trọng.

Nếu tra từ điển thì prompt nghĩa là lời nhắc, nhưng trong bối cảnh AI thì:

Prompt là yêu cầu, câu lệnh hoặc đoạn văn bản mà người dùng nhập vào để tương tác với mô hình AI. Nó là "đầu vào" để AI hiểu và tạo ra "đầu ra" (văn bản, hình ảnh, mã code, v.v.) theo mong muốn của người dùng.

Hiểu đơn giản, khi bạn sử dụng các công cụ AI, cái mà bạn gõ vào ô chat hoặc cung cấp cho AI để nó xử lý chính là "prompt". Độ rõ ràng, chi tiết và cách diễn đạt của prompt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sự phù hợp của kết quả mà AI tạo ra.

Chính vì Prompt quan trọng như vậy nên Google đã biên soạn tài liệu tựa là The Art of the Prompt để hướng dẫn người dùng sử dụng Gemini (AI chatbot của Google) hiệu quả nhất.

NotebookLM - phần mềm sổ tay điện tử

Rất nhiều người khi nói đến AI thường chỉ nghĩ đến các chatbot như ChatGPT, hoặc Gemini, DeepSeek... Điều đó cũng dễ hiểu, bởi chatbot là những ứng dụng đối thoại trực tiếp với người dùng, và được nhiều người tiếp cận một cách trực quan nhất.

Thế nhưng AI không chỉ ở chatbot, mà có mặt trong hầu hết các ứng dụng chúng ta dùng hiện nay, hàm lượng trí tuệ nhân tạo nhiều hay ít thôi, trong đó được mọi người dùng nhiều nhất có lẽ là các ứng dụng Google. Google Maps, Google Dịch, Google Lens... và cả Google Tìm kiếm nữa, tất cả đều có sử dụng AI.

Thơ thẩn ở Đình Trung, Gò Công

Đình Trung ở Gò Công là kiến trúc dễ gây chú ý vì đây là ngôi đình cổ, uy nghiêm nằm giữa trung tâm thành phố, và đặc biệt hơn nữa, ngôi đình này có đến... 4 mặt tiền!

Đình Trung, Gò Công. Ảnh: Phạm Hoài Nhân, 2016

Một chi tiết thú vị nữa là vùng đất Gò Công này ngày xưa đã được người Pháp đặt tên là làng Thành Phố từ năm 1885. Ngôi đình làng xây dựng từ năm 1898, được gọi là đình làng Thành Phố - đó chính là ngôi Đình Trung ngày nay.

Theo một số nguồn, đình được đổi tên thành Đình Trung từ năm 2004 để phản ánh vị trí trung tâm của nó trong cộng đồng và vai trò là nơi thờ tự chung của ba thôn: Thuận Ngãi, Thuận Tắc và Long Chánh.

Tính năng Audio Overviews trên NotebookLM hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt

Tính năng Audio Overviews trên NotebookLM
hỗ trợ hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt

Năm 2024, Google đã triển khai NotebookLM đến hơn 200 quốc gia, và giờ đây, tính năng Audio Overviews được mở rộng thêm hơn 50 ngôn ngữ, bao gồm cả tiếng Việt.

YouTube tuổi hai mươi

YouTube tuổi hai mươi

Chúng tôi đang chào mừng sinh nhật tuổi 20 bằng nhiều hoạt động kỷ niệm đặc biệt. Hãy cùng khám phá ngay những tính năng mới, số liệu thống kê thú vị và một vài điều bất ngờ mà chúng tôi đã chuẩn bị để chung vui nhé!

Điểm nhanh những sự thật thú vị về YouTube

Nhân dịp kỷ niệm 20 năm YouTube, chúng tôi vui mừng chia sẻ những con số ấn tượng: Khởi đầu với đoạn video chỉ dài 19 giây, đến nay YouTube đã có hơn 20 tỷ video được đăng tải, bao gồm âm nhạc, Shorts, podcast và rất nhiều nội dung khác. Trung bình mỗi ngày có hơn 20 triệu video mới được tải lên từ người dùng trên toàn cầu. Cùng với cột mốc này, năm 2025 còn đánh dấu 10 năm hoạt động của YouTube Music và YouTube Kids. Bên cạnh đó, sự tương tác sôi nổi trên YouTube trong năm 2024 là một điểm nhấn đặc biệt, với trung bình hơn 100 triệu bình luận được gửi đến mỗi ngày. Các nhà sáng tạo nội dung cũng thể hiện sự phản hồi tích cực khi thực hiện "thả tim" cho trung bình 10 triệu người xem mỗi ngày. Có thể nói, yếu tố then chốt tạo nên sức hút của YouTube nằm ở sự gắn kết giữa người xem và các nhà sáng tạo nội dung. Điều này càng được minh chứng rõ hơn khi chỉ riêng năm ngoái, trung bình mỗi ngày có hơn 3,5 tỷ lượt “thích” được ghi nhận trên các video.

Khám phá những tính năng mới nhất của YouTube

Năm vừa qua, một nhóm nhỏ nhà sáng tạo đã được trải nghiệm tính năng phản hồi bình luận bằng giọng nói trên video của họ. Chúng tôi sẽ triển khai tính năng này đến nhiều nhà sáng tạo hơn vào cuối năm nay. Bạn muốn nghe thể loại nhạc nào? Hãy để Ask Music tạo ra danh sách phát riêng cho bạn. Ask Music hiện đã có mặt trên iOS và Android cho tất cả người dùng YouTube Premium và YouTube Music, mang đến một cách thức tuyệt vời để âm nhạc làm sống động mọi khoảnh khắc. Tính năng này hiện đang được cung cấp cho những người đăng ký sử dụng tiếng Anh ở một số quốc gia và sẽ sớm hỗ trợ thêm nhiều ngôn ngữ và khu vực khác.

Nếu caffeine vẫn chưa đủ giúp bạn tỉnh táo, YouTube Premium hiện đã có tốc độ phát 4x! Giờ đây, các thành viên đăng ký gói YouTube Premium trên thiết bị di động có thể tùy chỉnh tốc độ phát video linh hoạt hơn với các tùy chọn trên 2x (ví dụ: 2.05x, 2.5x, 3x), và đặc biệt là tốc độ 4x mới nhất từ YouTube. Không chỉ vậy, trải nghiệm xem TV của bạn cũng sẽ được nâng cấp trong mùa hè này. YouTube mang đến khả năng điều hướng, tùy chỉnh phát lại và chất lượng video dễ dàng hơn, cùng với việc truy cập vào phần bình luận, thông tin kênh và nút đăng ký ngay trên màn hình.

Những thông tin lần đầu được “bật mí”

YouTube đang mang đến nhiều tính năng giúp nâng tầm trải nghiệm của bạn: bạn có thể nhấn giữ bất kỳ đâu trên trình phát video để xem ở tốc độ gấp đôi, khóa màn hình để tránh bị gián đoạn, hoặc cài đặt hẹn giờ ngủ để thoải mái xem YouTube ngay cả khi đang dần thiếp đi. Nếu quỹ thời gian có hạn nhưng bạn vẫn muốn khám phá thêm nhiều nội dung hấp dẫn, các nhà sáng tạo giờ đây có thể dễ dàng thêm các video liên quan vào YouTube Shorts của mình, bao gồm cả video dài, sự kiện phát trực tiếp hoặc một Short khác. Với YouTube Kids, chế độ "Tự phê duyệt nội dung" cho phép các bậc phụ huynh chủ động chọn lọc nội dung mà con mình được xem, tạo nên một không gian giải trí an toàn và phù hợp. Còn nếu bạn thích xem YouTube trên máy tính, nền tảng đã trang bị các phím tắt tiện lợi như dùng phím mũi tên trái/phải để tua nhanh/tua lại 5 giây, hoặc nhấn phím Spacebar để phát/tạm dừng video – một công cụ hữu ích cho những giờ giải lao ngắn ngủi tại văn phòng. Và nếu bạn đang có một giai điệu quen thuộc văng vẳng trong đầu nhưng không nhớ tên bài hát? Hãy thử ngay tính năng Tìm kiếm bài hát bằng cách ngân nga để xác định ca khúc đó và thêm ngay vào danh sách phát để thưởng thức bất cứ lúc nào. Tính năng này hiện đã có mặt trên cả ứng dụng YouTube và YouTube Music dành cho các thiết bị Android.

Để kỷ niệm sinh nhật theo cách thật đặc biệt, chúng tôi đã tạo ra một Yoodle độc đáo! Hãy nhấp vào để khám phá điều bất ngờ ngay bây giờ. Cũng nhân dịp này, nền tảng sẽ giới thiệu một phiên bản giới hạn, hoàn toàn mới của logo YouTube. Một chi tiết thú vị ít người biết đến là logo nguyên bản của YouTube mang đậm dấu ấn của Vùng Vịnh San Francisco - nơi khai sinh ra nền tảng.

Hôm nay, trên một số video đặc biệt, người xem có thể nhận thấy thanh tiến trình và hiệu ứng động theo chủ đề sinh nhật sẽ xuất hiện khi họ nhấn thích video. Thêm vào đó, khi truy cập YouTube trên máy tính, việc gõ từ khóa 'bday' ở bất kỳ đâu trên trang sẽ đưa người dùng trở về giao diện YouTube "ngày xửa ngày xưa" trong một khoảnh khắc ngắn.

Google Blog Tiếng Việt - 24/04/2025

ChatGPT xác định vị trí của ảnh dựa trên các manh mối trong hình

Mới đây, cộng đồng công nghệ xôn xao với tính năng mới được cập nhật trên ChatGPT - khả năng xác định vị trí của ảnh dựa trên các manh mối trong hình. Tính năng này được giới chuyên gia đánh giá là một "bước tiến vượt bậc" trong lĩnh vực nhận thức hình ảnh của AI.

Theo OpenAI, tính năng mới này hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, đặc biệt trong các tình huống ứng phó khẩn cấp, ví dụ như hỗ trợ tìm kiếm nạn nhân gặp nạn thông qua hình ảnh hiện trường, hoặc phục vụ cho các mục đích nghiên cứu chuyên sâu.

Trong bài viết ngay trước bài này, tui đã thấy ChatGPT rất xuất sắc xác định vị trí chính xác rừng thông ở Pleiku khi xem ảnh, nhưng lúc đó ngoài ảnh còn có gợi ý trước về vị trí địa lý (xem bài Thử tài AI). Nay tui muốn thử coi nếu chỉ có ảnh thôi thì ChatGPT sẽ làm được gì.

Tất nhiên ảnh không bộc lộ vị trí quá hiển nhiên, như chụp hình Dinh Độc Lập hay Chợ Bến Thành rồi hỏi Đây là đâu? Và đây là các ảnh, câu hỏi và câu trả lời:

Thử tài AI (ChatGPT và Gemini Pro)

Tui post lên Facebook các hình ảnh sau, kèm 2 câu hát:

Thành phố nào vừa đi đã mỏi

Đường quanh co quyện gốc thông già...

Vẻ buồn tỉnh lỵ

Những người ở lứa tuổi tui sống tại miền Nam đa số đều đọc và yêu thích truyện của Duyên Anh, trong đó có bộ truyện những "thằng", "con": Thằng Vũ, Thằng Côn, Con Thúy... Những truyện này được tác giả gom chung, đặt thành tên cho bộ trường thiên tiểu thuyết là Vẻ buồn tỉnh lỵ.

Ngày xưa, người ta dùng chữ tỉnh lỵ để chỉ nơi đặt trung tâm hành chính của tỉnh. Tỉnh lỵ ở đây là thị xã Thái Bình, thuộc tỉnh Thái Bình, nơi Duyên Anh đã sinh ra (1935) và trải qua thời thơ ấu. Những Thằng Vũ, Thằng Côn, Con Thúy... chính là tác giả và bạn bè của mình những năm 10, 11 tuổi.

Cù lao Phố trong bộ tiểu thuyết võ hiệp lịch sử

Rất nhiều người biết bài hát Đắp mộ cuộc tình.

Một số ít người hơn biết tác giả bài hát này là nhạc sĩ Vũ Thanh.

Ít người hơn nữa biết rằng Vũ Thanh còn là một nhà văn với một số tác phẩm khá nổi tiếng. Một trong số đó là bộ trường thiên tiểu thuyết Tây Sơn tam kiệt, gồm 3 phần Én liệng Truông Mây, Nhất thống sơn hà và Gia Định tam hùng.

Tác giả Vũ Thanh ký tặng sách ở TPHCM. Ảnh: Vũ Thanh

Bộ 4 quyển Én liệng Truông Mây

Lại càng ít người hơn nữa đã từng đọc bộ tiểu thuyết này để biết rằng trong đó Cù lao Phố và Biên Hòa được nhắc đến rất nhiều như một bối cảnh quan trọng của câu chuyện lịch sử mang đậm màu sắc võ hiệp kỳ tình.

Trước khi nói đến sự xuất hiện Cù lao Phố trong bộ tiểu thuyết võ hiệp này, xin được nói qua về Vũ Thanh và tác phẩm của ông.

Vũ Thanh tên thật là Võ Thanh Quang, sinh năm 1956 tại huyện Tuy Phước, Bình Định. Hiện ông định cư tại tiểu bang Florida - Hoa Kỳ. Bài Đắp mộ cuộc tình được ông sáng tác năm 2006, phỏng theo một đoạn thơ của chính ông trong bản trường ca Quy Nhơn Đôi mắt người xưa, tuy nhiên mãi đến năm 2017 mới nổi tiếng ở Việt Nam và được người người nhà nhà cùng hát như ta đã biết. Vũ Thanh cũng là cha của ca sĩ hải ngoại nổi tiếng Quốc Khanh.

Vũ Thanh (người mặc áo vest đen) trong lễ ra mắt trường thiên tiểu thuyết Tây Sơn tam kiệt tại TPHCM. Ảnh:Vũ Thanh

Tây Sơn Tam Kiệt của Vũ Thanh là bộ trường thiên tiểu thuyết võ hiệp lịch sử gồm ba phần: Én Liệng Truông Mây (1738 - 1770), Nhất Thống Sơn Hà (1770 - 1792), Gia Định Tam Hùng (1792 - 1802) kéo dài suốt giai đoạn lịch sử nước nhà từ năm 1738 đến 1802, tức giai đoạn cuối thời Nam – Bắc phân tranh đời Hậu Lê, với Chúa Trịnh Giang ở Đàng Ngoài, Chúa Nguyễn Phúc Khoát ở Đàng Trong, rồi nhà Tây Sơn thống nhất đất nước cho đến khi Gia Long lên ngôi.

Trong Lời mở đầu của tác phẩm, tác giả tâm sự:

"Là người con của quê hương Bình Định đang lưu lạc xứ người, giở lại trang sử xưa, chúng tôi mong mỏi xới tìm những viên ngọc bỏ sót đã bị vùi lấp, đánh bóng lên, trả ánh sáng huy hoàng xưa cho họ. Việc làm này vừa như để vơi đi niềm trắc ẩn, vừa như để mua vui cho độc giả, nhất là lớp độc giả trẻ của nước nhà".

Dưới dạng tiểu thuyết võ hiệp, qua ngòi bút của Vũ Thanh chúng ta sẽ tìm thấy ở đây những tinh hoa và nét đặc thù của võ thuật Đại Việt qua những trận đấu võ kinh thiên của các hiệp sĩ Việt với các cao thủ Thiếu Lâm Trung Hoa, những võ sĩ cung đình Xiêm La, và các kiếm khách xứ Phù Tang - Nhật Bản. Tác phẩm cũng kể lại những thủ đoạn chính trị, những mưu lược quân sự của người xưa cùng những huyền thoại nước nhà được sống lại một cách hào hùng xuyên suốt tác phẩm. Và cũng không thể thiếu những mối tình lãng mạn hay ngang trái giữa thời buổi loạn ly.

Bộ 4 quyển Nhất thống sơn hà

Phần 1 của bộ trường thiên tiểu thuyết là Én liệng Truông Mây gồm 4 tập, được NXB Trẻ (TPHCM) xuất bản năm 2014. Phần 2 là Nhất thống sơn hà cũng gồm 4 tập lại được xuất bản bên Mỹ, phát hành qua Amazon năm 2016. Đến năm 2017, NXB Hội Nhà Văn (Việt Nam) tái bản tại Việt Nam cùng lúc 2 phần với 8 tập sách. Riêng phần 3, Gia Định tam hùng, cho đến nay chưa được xuất bản, có lẽ tác giả vẫn chưa viết xong. 

Điều thú vị là trong bốn tập của tiểu thuyết Én liệng Truông Mây, địa danh Cù lao Phố (còn gọi là Nông Nại Đại Phố hay Giản Phố) xuất hiện khá nhiều lần với vai trò là một trung tâm thương mại lớn, cũng như là nơi diễn ra những biến cố lịch sử quan trọng.

Nhà văn Vũ Thanh giao lưu cùng sinh viên Đại học Qui Nhơn. Ảnh: Vũ Thanh

Trọn 2 chương 10 và 11 của tập 1 Truyền quốc Ô Long đao là những diễn biến xảy ra ở Cù lao Phố. Nơi đây được mô tả là do Trần Thượng Xuyên khai phá thành trung tâm giao thương sầm uất, thu hút cả thương nhân Hoa kiều, người Việt, người Nhật... Thời điểm trong truyện khoảng 1750, Cù lao Phố bấy giờ là chốn kinh kỳ, phồn hoa đô hội, có nhiều tửu lầu, trà đình, hiệu buôn và cùng với đó là nơi tụ họp các đại gia và các cao thủ võ lâm tứ xứ.

Những buổi tìm về nguồn cội và hội ngộ cao tăng ở chùa Đại Giác, Long Thiền; những tiệc rượu ở tửu lầu bên dòng Đồng Nai; những cuộc tỉ thí kinh thiên động địa... được tác giả mô tả hết sức sinh động, hấp dẫn.

Hãy cứ tưởng tượng ta đang đọc một bộ kiếm hiệp Kim Dung nhưng ở đây không phải chùa Thiếu Lâm, sông Dương Tử hay núi Hoa Sơn mà là chùa Đại Giác, sông Đồng Nai, núi Châu Thới... Thú vị không?

Hiện giờ bộ sách Én lượn Truông Mây có sẵn trên mạng. Bạn có thể đọc online tại đây: Én liệng Truông Mây. Tập 1: Truyền quốc Ô Long đao

Hoặc nghe audio tại đây:

Ở đây chỉ xin nhá hàng một chút xíu, đoạn tả cảnh một tửu lầu ở Cù lao Phố. Giải thích một chút: Văn Hiến ở đây là Trương văn Hiến, người sau này sẽ là giáo Hiến, thầy dạy võ của 3 anh em Tây Sơn.

Hồi thứ Mười

Thuyền buôn tấp nập về Giản Phố

Trăng rằm sóng sánh rượu mỹ nhân.

(Trích)

Gần cuối đường phố Sa Hà là chiếc cầu ván bắc qua sông để thông thương với khu vực Trấn Biên. Cầu rộng chừng một trượng (4m), xây dựng chắc chắn với rất nhiều chân gỗ lớn, hai bên có thành. Miền Nam là nơi sông nước chằng chịt nên ít người sử dụng ngựa làm phương tiện đi lại như miền ngoài kia. Họ chủ yếu dùng thuyền. Tuy vậy, xe ngựa và người cưỡi ngựa qua lại trên cầu cũng khá đông.

Qua khỏi phố Sa Hà là một khoảng trống thiên nhiên có bàn tay con người chăm sóc nên phong cảnh rất trau chuốt cầu kì. Một bên là sông nước, một bên là rừng cây thiên nhiên với nhiều loại hoa đủ màu sắc. Con đường dọc bờ sông cũng lát đá trắng như trong phố chính. Người ta đặt thêm những chiếc ghế đá cách khoảng để du khách tiện ngồi nghỉ chân. Đi một đoạn nữa thì đến Vọng Nguyệt Đình. Có một ngôi nhà thủy tạ lớn với kiến trúc theo lối Trung Hoa, dạng đình bát giác, mái cong màu xanh, cột trụ màu đỏ. Lúc ấy tửu khách đã ngồi chật các bàn, tiếng nói cười vang lên tới trên bờ. Kế tiếp là một dãy dài hàng mấy chục ngôi đình nhỏ hình thức giống đình bát giác lớn, được cất trên mặt sông. Giữa đình nhỏ có đặt một bàn và bốn chiếc ghế để cho khách ngồi lúc còn nắng hay khi trời mưa. Chung quanh là một hành lang rộng có thể để được bàn và ghế ngồi. Phía ngoài có một chiếc cầu nối ra mặt nước, cuối chiếc cầu là một sàn bát giác lộ thiên, có thành vịn để khách uống rượu ngắm trăng hay hóng gió. Những đình bát giác nhỏ này dành cho những khách có tiền vì giá phục vụ ở đây cao hơn so với ở trong ngôi đình lớn ở đầu dãy. Khung cảnh ở đây sang trọng và đẹp hơn bên Thướng Nguyệt Lâu, có lẽ vì nó mới được xây dựng và chủ nhân đầu tư có tính qui mô và nghệ thuật hơn.

Bóng hoàng hôn vừa buông xuống, các ngôi đình đã có khách đến uống rượu chờ trăng lên. Khách ở đây thuộc đủ hạng người, có người ngoại quốc vừa uống rượu vừa nói cười xí xô, có người địa phương và cả khách ở xa đến. Vì nơi đây thuộc bờ tây bắc Sa Hà, trên bờ lại có rừng cây nên lúc trăng vừa nhú, khách chưa thể thấy ngay được mà phải chờ một khắc sau mới nhìn thấy mặt trăng lên. Có lẽ do sự trông ngóng chờ đợi đó mà chủ nhân đặt cho nơi đây cái tên Vọng Nguyệt. Đình lớn nhỏ không đều nhau để cho khách đi nhiều hay ít người có thể chọn. Vào giờ này chỉ còn trống hai gian ở cuối cùng, Hữu Dụng và Văn Hiến định vào gian cuối nhưng cô phục vụ mặc y phục kiểu người Hoa cúi đầu thưa:

• Quí khách thông cảm cho, gian cuối đã có người đặt từ trước rồi ạ. Xin hai vị vào gian kế này vậy. Mong thứ lỗi.

Hữu Dụng vui vẻ nói:

• Không sao. Chúng tôi ngồi ở đâu cũng được.

Họ vào gian đình áp cuối. Cô phục vụ lễ phép hỏi:

• Quí khách dùng chi ạ?

Hữu Dụng hỏi Văn Hiến:

• Công tử muốn uống rượu gì?

• Tối qua đã uống Trạng nguyên hồng Thiệu Hưng. Đêm nay thử uống Phần tửu Sơn Tây xem sao.

Cô phục vụ nhoẻn miệng cười rất xinh:

• Công tử thật sành rượu Trung Hoa. Chúng em ở đây có Phần tửu nguyên gốc từ Sơn Tây mang đến. Rượu đã hơn mười lăm năm rồi đấy ạ.

• Cô có thể cho chúng tôi biết đặc điểm của loại Phần tửu này không?

• Dạ tất nhiên là được chứ ạ. Loại Phần tửu của chúng em ở đây được sảnxuất đặc biệt bằng cao lương ở Hạnh Hoa thôn với nước suối Cam Tuyền. Chỉ có hai loại nguyên liệu này kết hợp lại mới có thể cho ra loại Phần tửu ngon nhất. Khác đi thì hương vị rượu sẽ kém rất nhiều ạ.

Tiếng nói thanh thanh, lơ lớ lai giọng Hoa của cô phục nghe ngồ ngộ. Cô lại có thói quen dùng tiếng ạ ở cuối câu thật dễ thương. Văn Hiến mỉm cười nói:

• Cảm ơn cô. Cho chúng tôi một bình Phần tửu và hai cân thịt nai nấu kiểu Cù lao Phố.

Cô gái tròn xoe đôi mắt ngạc nhiên hỏi:

• Nai nấu kiểu Cù lao Phố là sao ạ?

• Là nấu kiểu nhà hàng ở Cù lao Phố. Kiểu Vọng Nguyệt Đình đó ạ.

Cô gái vỡ lẽ, che miệng cười, tiếng cười trong trẻo vui tai:

• Công tử khéo đùa thật. Vậy là công tử cho phép nhà bếp Vọng Nguyệt Đình muốn nấu sao tùy ý phải không ạ?

• Đúng rồi đó ạ.

• Công tử đừng có nhại em nữa được không ạ?

Nói xong cô e thẹn cúi đầu chào rồi thoăn thoắt đi về phía nhà hàng chính. Màn đêm buông xuống, mặt trăng đã lên phía bên kia ngọn cây, bầu trời có một màu đen nhạt vì hơi nước trên sông bốc lên. Chiếc đèn lồng treo trong gian đình đung đưa theo gió sông nhè nhẹ, phát ra những vùng sáng chập chờn. Lúc cô phục vụ mang rượu và thức ăn đến bày ra bàn xong thì trên bờ có một đoàn người cũng vừa đến, họ vào gian đình cuối cùng. Cô phục vụ nói:

• Quí khách thấy đó, họ là những người đã đặt chỗ từ trước. Giờ thì em an tâm là công tử không nghĩ em đã nói xạo rồi ạ.

Văn Hiến mỉm cười:

• Tôi nào dám nghĩ cô nói xạo. Họ có vẻ là những người quyền thế ở đây cô nhỉ? Coi cách tiền hô hậu ủng của họ thì đủ biết.

• Dạ. Có lẽ thế ạ. Em nghe họ có nhắc tới cô công chúa nào đó.

Văn Hiến và Hữu Dụng nhìn nhau. Chàng hỏi:

• Công chúa à? Của nước nào vậy?

• Dạ em không biết ạ. Mời quí khách thưởng thức rượu ngon và món nainấu kiểu Vọng Nguyệt Đình ạ.

Cô nói xong nhoẻn miệng cười và cúi đầu chào rồi trở vô. Văn Hiến rót rượu ra chung:

• Mời chú! Uống mừng sức khỏe của chú và lần đến Cù lao Phố đầu tiêncủa cháu.

Hữu Dụng nâng chung uống cạn. Văn Hiến cũng uống cạn rồi rót tiếp chung thứ hai. Hữu Dụng đưa mắt nhìn sang gian đình kế bên, khoảng cách giữa hai gian đình chừng ba trượng, trăng còn chưa lên cao nên không thấy rõ lắm. Chỉ thấp thoáng bóng một người phụ nữ ngồi ngoài sàn lộ thiên, phía sau là hai người phụ nữ đứng hầu cận. Trên bờ có mấy người đàn ông đứng nghiêm và im lặng trong bóng tối. Hữu Dụng nói:

• Đoán chừng là nàng bạch y công chúa hôm nọ. Nếu đúng thì quả là thiên hạ nhỏ và hẹp vô cùng.

• Thật vậy!

• Hình như công tử đã gặp nàng ta ngoài Hội An rồi phải không?

• Vâng. Còn giao đấu chí chết với nhau nữa đấy.

• Vậy à? Vì sao?

Chàng bèn kể sơ qua chuyện ở quán Cao Lầu. Hữu Dụng nghe xong nói:

• Thảo nào nàng chẳng giận công tử và ra tay đánh không thương tiếc lúc công tử chữa thương trong động đá.

Trăng đã lên cao khỏi những đọt cây, chiếu ánh sáng bàng bạc khắp nơi. Nhìn xa xa, bóng người lố nhố trên chiếc cầu ván bắt qua Sa Hà. Hữu Dụng chỉ tay về phía cầu nói:

• Đặc biệt ở đây, mỗi khi đến rằm tháng tám mọi người đổ ra các bờ sông để ngắm trăng, uống rượu. Họ muốn nhìn mặt trăng lớn nhất trong năm. Cậu thấy không, đó là những người lao động nghèo. Họ không có tiền vào quán nên cùng nhau uống rượu ngắm trăng trên cầu và nơi những chiếc ghế đá.

(Hết trích)

Phạm Hoài Nhân

Lò Lu ở Tương Bình Hiệp

Lò lu Đại Hưng ở Tương Bình Hiệp

Hình trên là tui, chụp tại lò lu Đại Hưng, trên đường Lò Lu ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một - tức là có một làng nghề làm lu ở đây. Vậy mà tìm trên Google hoặc hỏi các AI như ChatGPT, Gemini về các làng nghề ở Tương Bình Hiệp, Thủ Dầu Một, Bình Dương, tụi nó lại giới thiệu ngay đến làng sơn mài Tương Bình Hiệp. 

Thậm chí, khi được hỏi rằng có làng nghề gốm ở Tương Bình Hiệp hay không, Gemini đã trả lời như sau:

Không, Tương Bình Hiệp không nổi tiếng với làng nghề gốm theo nghĩa là một làng nghề quy mô lớn và đặc trưng như sơn mài. Làng nghề truyền thống chủ đạo, nổi tiếng và được biết đến rộng rãi nhất của phường Tương Bình Hiệp (TP. Thủ Dầu Một) là làng nghề sơn mài.

Một Buổi Sáng Trên Núi Bình Điện

Sáng sớm chủ nhật, lòng tôi nặng trĩu những nỗi buồn không tên. Cuộc sống dạo này cứ trôi đều đều như một đoạn nhạc không lời – yên ắng, lặng thinh và... thiếu một điểm nhấn. Tôi quyết định lên núi Bình Điện ở Bửu Long cho khuây khỏa. Không khí ở đó luôn trong lành, mùi cây cỏ ngai ngái trộn lẫn tiếng gió vi vu qua từng tán lá cổ thụ khiến lòng người dịu lại.

Tĩnh mịch đình thần Tương Bình Hiệp

Đình thần Tương Bình Hiệp, tọa lạc tại phường Tương Bình Hiệp, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh do UBND tỉnh Bình Dương ra Quyết định công nhận số 2068/QĐ-UBND, ngày 15/8/2023. Đây là một công trình kiến trúc cổ kính, mang đậm nét văn hóa truyền thống Nam Bộ.

Chuyện về đình Bến Thế

Đình Tân An - người dân thường gọi là đình Bến Thế - là một ngôi đình nổi tiếng ở Thủ Dầu Một, Bình Dương. Có rất nhiều bài viết về ngôi đình này (tui cũng có viết), bạn có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng. Xin được nhắc sơ qua chút xíu trước khi nói qua câu chuyện tui muốn kể bữa nay.

Đình Tân An tọa lạc tại phường Tân An, TP Thủ Dầu Một được xây dựng từ năm 1820. Người dân gọi là đình Bến Thế vì gần sông, chợ Bến Thế. Qua hơn hai thế kỷ, đình vẫn giữ được nét kiến trúc cổ truyền Nam bộ và được công nhận Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp quốc gia năm 2014.

Khuôn viên đình thoáng mát với nhiều cây cổ thụ. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Tự nhận mình ngu có khi là cách làm thông minh khi trò chuyện với AI

Ở nước ngoài có series sách tựa là ... for Dummies, như English Grammar For Dummies, Google for Dummies... Nôm na là Sách cho mấy đứa ngu đần. Đặt tựa kiểu này mà bán ở Việt Nam thì ế là cái chắc, vì ở Việt Nam đâu có ai nhận là mình ngu mà mua mấy cuốn đó?

Thật ra ở nước ngoài đây là series sách bán rất chạy, vì nó... dễ hiểu. Ngu cũng hiểu được mà! Nếu cứ tự cho là mình thông minh, đọc những sách viết theo phong cách cao siêu thì có khi đọc xong chẳng hiểu gì hết trơn, cho bỏ cái tật ngạo nghễ!

Hữu phủ Quốc công Tống Phước Hiệp ở Long Hồ dinh

Lâu nay tui không biết gì nhiều về Quốc công Tống Phước Hiệp, ngoại trừ việc đọc các tài liệu lịch sử có khi thấy nhắc tới ông là một vị tướng thời chúa Nguyễn. Đọc qua rồi quên luôn cùng với nhiều nhân vật lịch sử thời kỳ ấy. Có khi lang thang trên mạng, đôi ba lần vô website mang tên Tống Phước Hiệp và biết đó là trang (không chỉ một trang) của cựu học sinh trường Tống Phước Hiệp ở Vĩnh Long. Rồi cũng lướt qua, không biết rõ tiểu sử, công trạng của người mang tên Tống Phước Hiệp.

Mới đây, tui lại gặp ngài Tống Phước Hiệp. Lần này không phải trên website hay tài liệu lịch sử, mà ở... trong chùa. Ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi uy nghi nhất Vĩnh Long có phối thờ ngài Tống Phước hiệp trong chùa, có cả bệ thờ trang trọng.

Quốc công Tống Phước Hiệp được phối thờ trong chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Những ấn tượng ở chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long

Vừa qua khỏi cầu Mỹ Thuận bạn đã thấy thấp thoáng từ xa bên trái là ngôi tháp cao của chùa Phật Ngọc Xá Lợi Vĩnh Long. Diện tích khuôn viên chùa đến hơn 17.000 m² cùng với kiến trúc bề thế khiến cho một số website du lịch gọi đây giống như một cổ trấn.

Cổng tam quan chùa rất uy nghiêm, bề thế. Hai cột đá rồng lớn ở Cổng Tam Quan được đúc bằng đá granite nguyên khối, cao 9 mét, chiều ngang 1,5 mét, dày 7 tấc. Ảnh: Vĩnh Long Tourist

Phật Ngọc Xá Lợi - ngôi chùa ở Vĩnh Long xây dựng suốt nửa thế kỷ

Cũng đã khá lâu tui mới có dịp ghé vô Vĩnh Long, gần 10 năm. Là ghé vô, chớ còn đi ngang qua thì đi hoài. Lần này đi Vĩnh Long, tui ngạc nhiên thấy nơi đây có một ngôi chùa thật lớn mà trước nay mình chưa hề biết.

Từ Sài Gòn đi Cần Thơ theo cao tốc, qua cầu Mỹ Thuận đi thẳng ta sẽ thẳng tiến Cần Thơ, nhưng nếu quẹo trái (quốc lộ 1) thì vừa quẹo ta sẽ thấy ngay bên tay phải là ngôi chùa Phật Ngọc Xá Lợi với tháp Xá Lơi cao vút.

Chùa Hang trên triền núi Sam

Thông thường, hang là một chốn hoang vu, hẻo lánh, ít người lui tới. Bởi vậy, người muốn lánh đời đi tu thường tìm hang núi để ẩn mình. Cái hang nơi tu tập ấy dần dần hình thành nên một cái am, rồi chùa. Những chùa Hang ở khắp nước ta thường được hình thành như vậy.

Khung cảnh chùa Hang (Phước Điền tự) năm 2025. Ảnh: Mai Lĩnh

Em với ta nếu là hai thế hệ...

Cách phân chia thế hệ hiện nay do Pew Research Center đưa ra, dựa vào sự kiện lịch sử, thay đổi văn hóa và công nghệ ở phạm vi toàn cầu. Ở phạm vi quốc gia, về cơ bản những phân tích đặc điểm và sự khác biệt của từng thế hệ vẫn đúng. Tuy nhiên, ở một số quốc gia có thể có những sự kiện lịch sử quá lớn ảnh hưởng đến cả một thế hệ, tạo nên mốc phân chia thế hệ khác với cách phân chia của Pew. Chẳng hạn, Việt Nam với sự kiện 1975.

Em với ta đâu thành hai thế hệ (2)

Anh với tôi, đâu thành hai thế hệ?

Theo cách phân chia thế hệ như hiện nay, các thế hệ kế tiếp cách nhau khoảng 15 năm. Như vậy với độ tuổi phổ biến của cha mẹ và con cái trong gia đình hiện nay (cách nhau khoảng 30 tuổi) thì đôi bên cách nhau không phải một mà đến hai thế hệ. Lấy thí dụ ngay trong nhà tui, tui thuộc thế hệ Baby Boomers (sinh năm 1946 - 1964), còn các con tui thuộc thế hệ Y (Gen Y, sinh năm 1981 - 1996), bỏ qua thế hệ X (1965 - 1980).

Như chúng ta thấy trong bài trước, với tốc độ phát triển của công nghệ, sự khác biệt của các thế hệ kề nhau là khá lớn, huống chi là cha con trong nhà cách nhau tới hai thế hệ. Thành ra cứ... yên tâm đi, đừng cho là con cái nó suy nghĩ giống mình, hành xử giống mình và... tuân phục mình.

Em với ta đâu thành hai thế hệ

Em với ta đâu thành hai thế hệ

Dù em tròn mười sáu, ta ba mươi

Em với ta nếu là hai thế hệ

Sao cùng đang sống giữa nước non này?

Đó là những lời ca đầu tiên trong nhạc phẩm Cách biệt của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, được sáng tác khoảng đầu những năm 1970 ở miền Nam.

Thống kê trước giờ G

Tại thời điểm tháng 3/2025 này, cả nước đang chuẩn bị cho đợt sáp nhập, thay đổi về mặt hành chánh lớn nhất từ trước đến giờ. Do đó các thay đổi về phường xã, quận huyện trong cả nước tại thời điểm này đều ngưng lại hoàn toàn, chờ đợt tổng sáp nhập.

Làm một cái thống kê tình trạng hành chánh Việt Nam tại thời điểm đóng băng này coi bộ vui, nên tui thử giải trí coi sao.

Hà Nội là thành phố có số quận huyện nhiều nhất Việt Nam, với 30 quận huyện. Ảnh: Cổng TTĐT Hà Nội

Về Châu Đốc, biết thêm về gia tộc Lê Công

Phủ thờ họ Lê Công ở Châu Đốc. Ảnh: Lâm văn Sơn

Năm 2013, khi ghé thăm chùa Hiệp Minh (Đàn Tiên Cái Khế) anh Lâm văn Sơn có chỉ cho tui xem trong bảng Tiền Vãng Tri Thức Ân ghi nhớ công ơn của các vị tiền bối đã có công trong việc khởi tạo chùa buổi ban đầu, trong đó có ông ngoại của anh: Ông Lê Công Tịnh (cột ngoài cùng bên phải, hàng thứ hai từ dưới lên).

Đình thần Châu Phú

Đình thần Châu Phú là ngôi đình lớn nhất, đẹp nhất và xưa nhất ở Châu Đốc. Đây là một trong những ngôi đình lớn và đẹp hàng đầu ở miền Tây Nam bộ, với nhiều giá trị nghệ thuật độc đáo, đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia từ năm 1988.

Đình nằm ở góc đường Trần Hưng Đạo - Nguyễn văn Thoại, thuộc phường Châu Phú A, TP. Châu Đốc, gần chợ Châu Đốc, mặt tiền nhìn ra sông Châu Đốc.

Cổng đình Châu Phú, hướng ra sông Châu Đốc

Hồ Xáng Thổi

Mỗi thành phố thường có một hoặc vài hồ nước để tạo cảnh quan thoáng mát, thơ mộng. Các hồ nước này vì có "nghĩa vụ" làm đẹp cho thành phố nên có tên cũng đẹp như hồ Xuân Hương, hồ Hoàn Kiếm, hồ Trúc Bạch...

Cần Thơ cũng có hồ như vậy, nhưng người Cần Thơ vốn xuề xòa. dễ dãi nên đặt tên cho cái hồ đẹp ở trung tâm thành phố cái tên hơi... kém mỹ miều: Hồ Xáng Thổi.

Các cách thức lừa đảo trực tuyến phổ biến gần đây và cách giữ an toàn hơn trên mạng từ Google

• Hơn 360.000 thiết bị đã được bảo vệ bởi tính năng bảo vệ, chống lừa đảo nâng cao với Google Play Protect

• Hơn 1,5 triệu cài đặt rủi ro; và hơn 8.000 ứng dụng độc hại đã được ngăn chặn tại Việt Nam

• 5 cách thức lừa đảo trực tuyến đang phổ biến và một số mẹo phòng tránh

Qua cầu Thơm Rơm

Khoảng thập niên 1990, trên sóng truyền thanh, truyền hình thường phát sóng một bài hát mang tên Qua cầu Thơm Rơm qua giọng hát nghệ sĩ Hồng Vân (Hồng Vân người Huế - trước 75, không phải kịch sĩ Hồng Vân sau này):

Khen ai khéo đặt tên cầu, mang tên Thơm Rơm

Người đã đi qua lòng còn quay lại...

Bài hát do nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ thơ Lê Giang, và được phát nhiều khiến tui nhớ cái tên ngồ ngộ là Thơm Rơm, nhưng hoàn toàn không biết Thơm Rơm ở đâu.

Mới đây, đi cùng anh Lâm văn Sơn từ Cần Thơ qua Long Xuyên trên QL91, khi đi qua cầu Thơm Rơm anh Sơn giới thiệu về làng nghề đan lưới Thơm Rơm ở đây, khiến tui "Người đã đi qua lòng còn quay lại".